Η εξουσία γοητεύει
τους ανθρώπους. Κανείς δε θέλει να εξουσιάζεται, πολλοί όμως θέλουν να
εξουσιάζουν και το πράττουν με κάθε τρόπο, στην οικογένεια, στην εργασία, στην
κοινωνία. Η εξουσία όμως δεν είναι για όλους. Ο εξουσιαστής χρειάζεται κάποτε
να θυσιάσει τον ίδιο του τον εαυτό, να γίνει σκληρός και αδίστακτος. Να
μηδενίσει τον συναισθηματισμό του, να αγιάσει κάθε μέσο. Και όταν κατακτήσει
την εξουσία, τι θα την κάνει; Θα του γίνει αυτοσκοπός ή θα τη χρησιμοποιήσει
προς όφελος των άλλων ανθρώπων, τουλάχιστον των πολλών και χωρίς διακρίσεις;
Κάθε εξουσία κρύβει παρασκήνιο. Δε φτάνει η εργατικότητα. Δεν αρκούν τα
χαρίσματα και οι φιλοδοξίες. Η εξουσία είναι ένα κλειστό σύστημα, το οποίο έχει
τους κανόνες του. Και το σύστημα δεν αντέχει αυτός που εξουσιάζει να μην είναι
ελεγχόμενος, να θελήσει δηλαδή να το διαμορφώσει και όχι να αφεθεί να
διαμορφωθεί από αυτό. Ο αγώνας για την εξουσία γίνεται αδυσώπητος. Και τα
πρόσωπα - κλειδιά αυτού του αγώνα είναι όσα εκφράζουν τους θεσμούς, και τους
κορυφαίους και εκείνους που λειτουργούν ως γέφυρες προς την κορυφή ή την
ελέγχουν.
Μία από τις κορυφαίες τηλεοπτικές σειρές των καιρών μας είναι η αμερικάνικη «House of Cards». Αναφέρεται
σε ένα αδίστακτο ζευγάρι πολιτικών, τους Άντεργουντ, οι οποίοι κατακτούν
το αξίωμα του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών με κάθε μέσο, ακόμη και τον φόνο.
Υποκρισία, διπλωματικότητα, ψέμα και αλήθεια, εκμετάλλευση των φιλοδοξιών ή των
αδυναμιών των άλλων, οργανωμένα επιτελεία, στόχευση στη διαφθορά, επίγνωση των
αδυναμιών του συστήματος, καθοδήγηση των ανθρώπων, αξιοποίηση των όποιων
δυνατοτήτων που η θέση δίνει για να φθάσουν στα άκρα και το χάος και να φαντάζουν
ως η μόνη λύση, αποτυπώνουν κάθε εξουσιαστικό πρότυπο. Πολλοί νέοι και στην
πατρίδα μας είναι φανατικοί της σειράς. Βλέπουν στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών
τη δύναμη του κακού, που δεν κυβερνά μόνο τον κόσμο, αλλά αγωνίζεται να τον
ελέγξει απόλυτα και βρίσκει τρόπους ώστε να παραμένει άτρωτο.
Το άτρωτο κακό είναι ο πειρασμός των καιρών μας. Το πολιτισμικό πρότυπο
θεοποιεί τη δίψα για εξουσία. Ο πρώτος είναι το παν, ο δεύτερος είναι τίποτα.
Ιδίως οι νέοι θεωρούν γοητευτική μία τέτοια προοπτική. Δεν εξετάζουν τις
ικανότητές τους, αλλά πώς μπορούν να δοξαστούν. Δεν μένουν στο αν έχουν κάτι να
προσφέρουν, αλλά θέλουν την εξουσία ως απάντηση στο ερώτημα «γιατί όχι κι
εγώ;». Όλα αυτά σε ένα κλίμα στο οποίο το παιχνίδι της εξουσίας παύει να
υπακούει στους κανόνες της ηθικής και της ευπρέπειας και γίνεται αγώνας μέχρις
εσχάτων και με κάθε μέσο.
Ποτέ δεν ήταν ιδανικός ο κόσμος μας. Γι’ αυτό και η χριστιανική παράδοση
αποτελούσε για πολλούς ένα ανακουφιστικό αντίδοτο στην κακία. Έχοντας
εμπιστοσύνη στον Θεό ήξεραν ότι η εξουσία παρέρχεται. Έβλεπαν τον κόσμο στην
προοπτική της αιωνιότητας και άντεχαν το «τώρα». Σήμερα αυτή η προοπτική δε
συγκινεί. Αν μπορώ να τα κατακτήσω όλα τώρα, γιατί να μην το κάνω;
Καταστροφικός ο πειρασμός και γι’ αυτό η Εκκλησία, η οποία είναι το
αληθινό μας σπίτι, καλείται να εμπνεύσει ιδίως τους νεώτερους στη
δικαιοσύνη του Θεού και τη βασιλεία Του. Βοηθά ο σταυρός του Θεανθρώπου. Αξίζει
όμως και ο σπουδαίος αρχαίος λόγος: ο άρχοντας εξουσιάζει ανθρώπους, εξουσιάζει
σύμφωνα με νόμους και δε θα εξουσιάζει για πάντα.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 12 Ιουλίου 2017
