Ένα από τα πιο δύσκολα ζητήματα στην θρησκευτική παράδοση και στη ζωή της Εκκλησίας είναι και αυτό των δαιμονίων. Πρόκειται για πνευματικές υπάρξεις οι οποίες συνυπάρχουν με τους αγγέλους, τους ανθρώπους, τον κόσμο ολόκληρο. Υπάρξεις χωρίς ελπίδα αλλού παρά μόνο στον εαυτό τους. Υπάρξεις χωρίς νόημα παρά την προσέλκυση προς το μέρος τους όλων των δημιουργημάτων του Θεού. Υπάρξεις που αποσκοπούν τελικά στον κατεξουσιασμό του κόσμου, στην επικράτηση σε έναν ανταγωνισμό από την δική τους πλευρά έναντι του Θεού, με σκοπό την απόλυτη νίκη. Υπάρξεις που δεν αγαπούνε, αλλά που επιθυμούνε να οικειοποιηθούν ό,τι δεν τους ανήκει, να δώσουν τον δικό τους τρόπο μιας ελευθερίας χωρίς Θεό κι αγάπη, για να παρηγορηθούν για την απουσία του Θεού από την πορεία τους. Υπάρξεις που προσανατολίζονται σε μία ευτυχία κατεδάφισης, γκρεμίσματος των πάντων, απαισιοδοξίας, απελπισίας. Υπάρξεις που ζητούν τις ψυχές μας, αλλά και που θα ήθελαν τα χαρίσματά μας να λειτουργούν αυτοκαταστροφικά, που υφίστανται με την ψευδαίσθηση ότι θα συγκροτήσουν έναν στρατό ο οποίος θα τους βοηθήσει να νικήσουν τον Θεό, να υποτάξουν τα πάντα. Και είναι δημιουργήματα του Θεού, όπως και οι άγγελοι και οι άνθρωποι. Αρνήθηκαν την ευχαριστία, την δοξολογία, την αγάπη προς τον Θεό και διάλεξαν την υποκατάστασή Του στην πορεία του κόσμου. Διάλεξαν να κυριεύουν τον χρόνο, στον οποίο ο Θεός έβαλε τα πάντα, μόνο και μόνο για να δικαιωθούνε για την επιλογή τους να αρνηθούν. Και δεν βλέπουν ότι ο Θεός τις αγαπά ώστε ακόμη και έτσι να τις αφήνει ελεύθερες στην πορεία του πνευματικού θανάτου.
Οι δαίμονες συμβάλλουν στην καλλιέργεια των παθών. Είναι οι εχθροί που σπέρνουν ζιζάνια στο χωράφι της ανθρώπινης ύπαρξης. Δεν μπορούν να δούνε το μέλλον, διότι δεν πιστεύουν στον Θεό, δεν Τον εμπιστεύονται, αλλά επιζητούνε μόνο με τις δικές τους δυνάμεις να προχωρήσουν. Έτσι κρίνουν τα πάντα με βάση το παρόν. Έχουν βεβαίως τα στοιχεία του ενώπιόν τους και έτσι μπορούν να προβλέψουν κάπως τι θα συμβεί. Ωστόσο, δεν αποδέχονται τον λόγο του Θεού για την καινοποίηση των πάντων, για την τελική τους ήττα, δεν μετανοούν, διότι δεν έχουν πίστη. Ο τελικός αγώνας τους είναι μάταιος. Όμως η απιστία τους γεννά και την διαστροφή της σύνολης ύπαρξης. Δεν είναι μία ηρωικά απελπισμένη προσπάθεια ο αγώνας τους για νίκη έναντι του Θεού και του κόσμου Του. Είναι μία απόφαση αυτοδικαίωσης, όχι γιατί η ζωή κρίνεται στο δίκαιο και το άδικο, στο ιδεολογικό πρότυπο, στο σωστό και το λανθασμένο, αλλά διότι κατ’ αυτά η ζωή κρίνεται στην δικαίωση του ΕΓΩ τους. Και το κύριο σημείο της απιστίας είναι η απολυτοποίηση του ΕΓΩ μας. Η αίσθηση ότι είμαστε αυτόφωτοι και ότι όλος ο κόσμος υπάρχει για να δικαιωθούμε. Η απουσία τελικά ταπείνωσης.
Αν δούμε τον κόσμο μας θα διαπιστώσουμε πόσο το δαιμονικό πνεύμα ενυπάρχει στις κινήσεις μας, στον τρόπο που διαχειριζόμαστε τα χαρίσματά μας, στην αυτοκαταστροφικότητα της μελαγχολίας και της κατάθλιψης, στη συνεχή ενασχόληση με το ΕΓΩ μας, στο θρίαμβο των παθών που βαφτίζουμε δικαιώματα, στην περιθωριοποίηση της αγάπης και στην απόρριψη των άλλων, διότι δεν είναι όπως εμείς, στην απιστία, που χαρακτηρίζει πολλούς. Και την ίδια στιγμή, στην δίψα για παρόν, για εδώ και τώρα. Στην απουσία υπομονής για το μέλλον. Στον εγκλωβισμό στο σήμερα και τις απαιτήσεις του, μόνο που αυτό είναι χωρίς Θεό. Ακόμη και στην θρησκευτικότητά μας, συχνά απαιτούμε από τον Θεό να δείξει την παρουσία Του εδώ και τώρα, να φανερώσει την εξουσία Του και δεν περιμένουμε με ταπεινοσύνη να εμπιστευθούμε την αγάπη Του, να την εφαρμόσουμε στη ζωή μας, να καταστήσουμε το δικό Του Πρόσωπο, το Θεανθρώπινο του Χριστού το σημείο της αναφοράς μας και όχι το δικό μας ΕΓΩ. Ομνύοντας στην ελευθερία μας, μικρότεροι και μεγαλύτεροι, αφήσαμε κατά μέρος την πίστη και διαλέγουμε την ταύτισή μας με έναν πολιτισμό ο οποίος φαινομενικά αγαπά τον άνθρωπο, του προσφέρει τις αγορές, τα επιτεύγματα, την επιστήμη, τη δυνατότητα για ποιότητα ζωής, αλλά τον αφήνει στο παρόν και δεν του επιτρέπει να πορευτεί προς την αιωνιότητα. Έτσι παγιδευόμαστε στον δαιμονικό τρόπο και αφήνουμε κατά μέρος την πίστη που αλλάζει τα πάντα και εντός και εκτός μας.
Ο Χριστός, μετά την Μεταμόρφωσή Του, κατέβηκε από το όρος Θαβώρ και εκεί συνάντησε έναν πατέρα, που είχε φέρει το παιδί του στους μαθητές Του, για να εκβάλουν το δαιμόνιο που το είχε κυριεύσει. Δαιμόνιο αυτοκαταστροφής. Δαιμόνιο εξουσιασμού της νεανικής ύπαρξης, η οποία είχε χάσει την ελευθερία της. Δαιμόνιο ασθενείας. Δαιμόνιο πόνου. Με τα σημερινά δεδομένα αυτό το δαιμόνιο θα ήταν μία αρρώστια του σώματος, η επιληψία, η οποία αντιμετωπίζεται δια της επιστήμης. Και τότε όμως και σήμερα η αρρώστια του ανθρώπου και έκρινε και κρίνει αυτό που μας χαρακτηρίζει: την ύπαρξη πίστης και την πορεία της καρδιάς μας. Γι’ αυτό και ο Κύριος, όταν ο πατέρας Του αναγγέλλει τον καημό του και την αποτυχία των μαθητών να θεραπεύσουν το παιδί του, θα ζητήσει να Του παρουσιάσουν τον νέο άνθρωπο και θα αναφωνήσει: «Ω γενεά άπιστος και διεστραμμένη! έως πότε έσομαι μεθ᾿ υμών; Έως πότε ανέξομαι υμών; Καὶ επετίμησεν αυτώ ο Ιησούς, και εξήλθεν απ' αυτού το δαιμόνιον και εθεραπεύθη ο παις από της ώρας εκείνης». (Ματθ. 17, 17-18). «Γενιά άπιστη και διεστραμμένη, ώ πότε θα είμαι μαζί σας; ώς πότε θα σας ανέχομαι;... Ο Ιησούς επιτίμησε το δαιμόνιο, και βγήκε απ’ αυτόν. Από κείνη την ώρα το παιδί γιατρεύτηκε». Ο Χριστός δεν κάνει επιστημονική ιατρική διάγνωση, αλλά βλέπει την κατάληψη της καρδιάς των ανθρώπων από το πνεύμα της απιστίας, από την εγωτική δικαίωση, από την άρνησή τους να δούνε την προτεραιότητα του Θεού. Και θεραπεύει το δαιμονικό πνεύμα που χωρίζει, δίνοντας ίαση στο παιδί και αφήνοντας τον πατέρα και τους μαθητές με τον προβληματισμό για την πίστη τους.
Οι άνθρωποι σήμερα, όταν γίνεται λόγος για δαιμόνια, σκεφτόμαστε υπερφυσικές υπάρξεις, με απόλυτη δύναμη, οι οποίες μας καταστρέφουν σωματικά. Έχουμε περιέργεια για το πώς θα βγούνε από όσους έχουν καταλάβει και οι πολλοί θεωρούμε τον εαυτό μας άτρωτο. Γι’ αυτό και η βιομηχανία του πολιτισμού προβάλλει εικόνες εξορκισμών, προς εντυπωσιασμό, τρόμο και κέρδος. Αξιοποιεί δαιμονικά τα δαιμόνια, για να πετύχει αυτό που τα δαιμόνια επιδιώκουν: την απιστία, τον κατεξουσιασμό, την παντοδυναμία του ΕΓΩ και τελικά την εμφύσηση της απουσίας του Θεού από τις ζωές μας. Δεν μπορούμε να υποψιαστούμε ότι οι δαίμονες όντως υπάρχουν και ότι επιδρούν στην καθημερινότητά μας, ενσπείροντας την ασθένεια της απιστίας, της άρνησης της αγάπης, του εξουσιασμού του εαυτού μας και των άλλων με γνώμονα το παρόν. Γι’ αυτό και η ανάγκη της πίστης εξακολουθεί να είναι κομβική. Ας αξιοποιήσουμε την ασκητική παράδοση της Εκκλησίας μας, την προσευχή, τη νηστεία, ας εκζητήσουμε την πίστη στον Κύριό μας, για να μπορέσουμε, στηριγμένοι στην ταπείνωση και την κοινωνία μαζί Του, να διακρίνουμε και να αφήσουμε κατά μέρος κάθε δαιμονικό πνεύμα και τρόπο.
Κέρκυρα, 9 Αυγούστου 2015
