Μία από τις ωραιότερες παραβολές του Ευαγγελίου είναι και αυτή του «πολύτιμου μαργαρίτη». Η Βασιλεία του Θεού μοιάζει, λέει ο Χριστός, να ανήκει σ’ εκείνον τον έμπορο που αναζητεί μαργαριτάρια. Κάποια στιγμή, καθώς αναζητεί, βρίσκει το πιο πολύτιμο μαργαριτάρι και πουλά όλα τα υπάρχοντά του για να το αποκτήσει (Ματθ. 13, 45-46). Ο Άγιος Σπυρίδωνας, όπως και όλοι οι Άγιοι της πίστεώς μας, αποτελεί την πιστή εφαρμογή της παραβολής του Κυρίου μας. Στην αναζήτηση νοήματος στη ζωή, βρίσκει την πίστη στο Χριστό και αφήνει στην άκρη κάθε άλλο έργο, κάθε άλλο αγαθό, για να οικειωθεί τον πολύτιμο μαργαρίτη και να γίνει η ζωή του πορεία στη Βασιλεία του Θεού. Το αληθινό νόημα της ζωής του ανθρώπου ξεκινά από την συνάντηση με το Χριστό. Γιατί ο Χριστός είναι ο πολύτιμος μαργαρίτης, με τον οποίο μεταμορφώνεται αληθινά και αιώνια η ζωή μας.
Ζούμε σε μία εποχή που μια τέτοια αναζήτηση μαργαριταριών φαντάζει εκτός των ενδιαφερόντων μας. Οι περισσότεροι πορευόμαστε σύμφωνα με τους ρυθμούς της ζωής και του κόσμου, που μας καθοδηγεί σε έτοιμες στάσεις ζωής. Ο ανθρώπινος χρόνος είναι περιορισμένος. Μπουκώνουν τη ζωή μας η τηλεόραση, το Διαδίκτυο, η ευκολία με την οποία συνάπτουμε σχέσεις, οι βιοτικές μέριμνες. Παράλληλα, μαθαίνουμε από όσους κυβερνούν ιδεολογικά και πολιτιστικά την κοινωνία μας, οι οποίοι στην ουσία ρίχνουν ένα πέπλο που σκεπάζει οποιοδήποτε πνευματικό ενδιαφέρον μας, ότι ο άνθρωπος «είναι ό,τι τρώει». Ο άνθρωπος είναι «ό,τι καταναλώνει», από υλικά αγαθά μέχρι τον συνάνθρωπό του. Και νόημα δίνει η δυνατότητα να μπορείς να τρως και να καταναλώνεις περισσότερο, ακόμη και εις βάρος του άλλου. Και η αποτυχία αυτού του πολιτισμού έγκειται στο ότι δεν έχει την πρόνοια να προειδοποιήσει για το πού μπορεί να οδηγηθεί ο άνθρωπος μέσα από την υιοθέτηση αυτής της νοοτροπίας. Και ο ίδιος ο πολιτισμός, ο ίδιος ο κόσμος, η ίδια η εποχή μας μάς έδωσε χωρίς μέτρο και για να πλουτίσουν όλοι όσοι ελέγχουν ιδεολογικά τη ζωή και τώρα απλώνει το χέρι και παίρνει πίσω άλλοτε βίαια, άλλοτε πονηρά, άλλοτε γλυκά, όσα μας έχει δώσει. Αλλά ουδόλως διακηρύττει την αλήθεια. Ότι «ουκ επ’ άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος» (Ματθ. 4,4). Και γι’ αυτό το λόγο, οι διαχειριστές του κόσμου και του πολιτισμού μας μάς επισημαίνουν: «σας παίρνουμε, για να σας δώσουμε πάλι κάποια στιγμή». Σας στερούμε για να ποθήσετε ακόμη περισσότερο, αυτό που σας δώσαμε, που δεν είναι άλλο από την νοοτροπία του «άρτου που είναι το παν». «Επ΄ άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος και επί θεάμασι», διακηρύττει αυτός ο κόσμος. Και ο άνθρωπος παύει να αναζητά, αποχαυνώνεται και τώρα νιώθει ότι του στερείται η τροφή του, τα δικαιώματά του και η ευκαιρία να έχει ποιότητα ζωής. Και έτσι είναι.
Μόνο που ο άνθρωπος δεν στρέφεται εναντίον όλων εκείνων, οι οποίοι του άλλαξαν την νοοτροπία. Τον παρέσυραν, και με δική του ευθύνη, στην βρώση του καρπού του δένδρου και τον απομάκρυναν από την κοινωνία με το Θεό και την αγάπη, καθιστώντας τον μονάδα, άτομο, καταναλωτή. Που του έκρυψαν την μεγάλη αλήθεια. Ότι κανένα υλικό αγαθό, κανένας από τους μαργαρίτες του κόσμου, όσο ελκυστικοί κι αν φαίνονται, δεν μπορεί να δώσει ζωή, αιωνιότητα, νόημα. Και το χειρότερο: τον έμαθαν να μην προβληματίζεται, να μην αναζητεί, να μην αγωνίζεται γι’ αυτό το νόημα.
Εργάζεται ο άνθρωπος «την βρώσιν την απολλυμένην» (Ιωάν. 6, 27), την φθαρτή τροφή που προσωρινά συντηρεί, μας λέει ο Χριστός. Και η απάντηση της πίστεως είναι ο Χριστός ως ο «Άρτος ο ζων ο εκ του ουρανού καταβάς» (Ιωάν. 6, 51). Ο πολύτιμος μαργαρίτης δεν είναι το δόγμα «είμαι ό,τι τρώω και ό,τι καταναλώνω», αλλά η σχέση με το Χριστό. Είναι ο ίδιος ο Κύριός μας, τον οποίον αν τον συναντήσουμε, κάτι που προϋποθέτει αναζήτηση, εσωτερική αφύπνιση και αγώνα πνευματικό, τότε θα μπορέσουμε να αντέξουμε τις αγωνίες και τις δυσκολίες της ζωής. Γιατί τότε θα ξέρουμε ότι έχει ισχύ ο λόγος της Γραφής: «Κύριος έδωκεν, Κύριος αφείλατο, είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον» (Ιώβ, 1,21). Και όχι μόνο αυτό. Αν ο άνθρωπος τρέφεται από τον Ουράνιο Άρτο, από την πίστη και την σχέση με το Χριστό, τότε θα ξέρει ότι μπορεί να πορευθεί στη ζωή του έχοντας νόημα και ελπίδα. Και δεν θα φοβηθεί.
Ο Άγιος Σπυρίδωνας βρήκε στη ζωή του τον πολύτιμο μαργαρίτη. Δεν είναι η αναζήτηση έργο του μορφωμένου ανθρώπου, αλλά του καθένα που νιώθει ότι δεν μπορεί να αναπαυθεί μόνο με τον χρόνο της ζωής που διαμορφώνεται από τα κάθε λογής ιδεολογικά και πολιτιστικά ρεύματα, από την ισχύ και την εξουσία τους. Σε παγκοσμιοποίηση έζησε και ο Άγιος Σπυρίδωνας. Σε περίοδο κρίσης, κατά την οποία οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες έβλεπαν την δύναμη της πίστεως στο Χριστό να σαρώνει τις δικές τους ψευτοθεότητες. Έβλεπαν τους χριστιανούς να μην υπολογίζουν ούτε την θλίψη, ούτε την στενοχωρία, ούτε τον διωγμό, ούτε την μάχαιρα, αλλά ούτε και την κοινωνική περιθωριοποίηση και να απλώνουν το μήνυμα της αλήθειας παντού. Και ήταν η κρίση απόδειξη ότι τελείωνε το πρότυπο του κόσμου που περιγραφόταν από την φιληδονία, τον κανιβαλισμό εις βάρος των ανθρώπων στις αρένες του Κολοσσαίου, και ότι το «άρτος και θεάματα» δεν μπορούσε πλέον να δώσει νόημα στους πολλούς. Και οι άνθρωποι στρέφονταν προς την Εκκλησία, νικώντας το θηρίο που φάνταζε μέχρι τότε ακατανίκητο.
Ο Άγιος όμως μας δείχνει και κάτι το οποίο δεν έχει την αναλογία που θα έπρεπε στην εποχή μας. Ότι οι χριστιανοί αναζητούσαν. Ότι οι χριστιανοί δεν υπολόγιζαν τίποτε μπροστά στην αξία του πολύτιμου μαργαρίτη. Και κοινωνώντας Τον, ζούσαν το ήθος της Βασιλείας των Ουρανών. Την πραότητα. Την απλότητα. Την φιλαδελφία και την αγάπη. Την προσευχή. Την υπεράσπιση της πίστης. Ότι ο αγώνας τους δεν ήταν για να εξουσιάσουν τον κόσμο, αλλά για να διακηρύξουν την αλήθεια. Και την αλήθεια την βρίσκει αυτός που δεν ικανοποιείται από τους όποιους μαργαρίτες του κόσμου. Την αλήθεια βρίσκει αυτός που δεν έχει τον άρτο της απολλυμένης βρώσεως ως προτεραιότητα, αλλά τον άρτο της ζωής που είναι ο Χριστός. Και ουδενός υστερείται αυτός που έχει σχέση με το Χριστό. Γιατί ο Κύριος τα δίνει όλα σ’ αυτούς που Τον εκζητούν, κι ενώ «πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν», εκείνοι «ουκ ελαττωθήσονται παντός αγαθού».
Ο Άγιος Σπυρίδωνας που επί τρεις ημέρες τον βλέπουμε ανάμεσά μας, να διασώζει ακέραιη την πίστη, το βίωμα της Βασιλείας του Θεού, να είναι «ως Άλλος Άγγελος» του Θεού, απεσταλμένος για να μας υπενθυμίζει την αιώνια αλήθεια, ας μας φωτίσει πρώτα να υπερβούμε αυτό το πνεύμα της μη αναζήτησης και της παράδοσης στον χρόνο και τον τρόπο του παρόντος κόσμου που μόνο «επ’ άρτω» θέλει να μας πείσει ότι θα ζήσουμε. Δεύτερον, ας μας δείξει ποιος είναι ο πολύτιμος μαργαρίτης, που δεν είναι άλλος από τον Χριστό, τον Άρτο της ζωής και ο οποίος διασώζεται στην Εκκλησία και στη ζωή της. Και τρίτον, ας μας κάνει να καταλάβουμε ότι έχουμε ευθύνη εμείς οι χριστιανοί, αν μη τι άλλο, να γινόμαστε ελπίδα για τον κόσμο, αυτοί που θα χαράσσουμε μία διαφορετική γραμμή και δεν θα αποκάμουμε στην όποια κρίση. Η Εκκλησία, η ζωή της, οι Άγιοί της είναι η απάντηση. Το ήθος της πίστης διασώζει την ακεραιότητα και την φιλαδελφία. Κι αυτός που είναι ακέραιος και φιλάδελφος, ακόμη και «τον όφιν εις χρυσούν» μπορεί να μεταβάλει, για να βρει τρόπους για να βοηθήσει τους αδελφούς του, όσο κι αν τα κάθε λογής Μέσα συσκοτίζουν το νόημα της ζωής.
Κέρκυρα, 13 Δεκεμβρίου 2010
