"ΤΟ ΤΣΙΓΑΡΟ ΒΛΑΠΤΕΙ ΣΟΒΑΡΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ"

Το διαβάζουμε πάνω σε κάθε πακέτο με μεγάλα μαύρα γράμματα. Το βλέπουμε σε κάθε διαφήμιση. Το ακούμε κάθε φορά που κάποιος γιατρός επισκέπτεται στο σχολείο ή μιλά στο ραδιόφωνο για την στεφανιαία νόσο, τον καρκίνο του πνεύμονα, για προβληματικές εγκυμοσύνες. Το διαπιστώνουμε σε κάθε πρόγραμμα πρόληψης κατά των ναρκωτικών. Το ξέρουμε ότι το τσιγάρο βλάπτει σοβαρά την υγεία. Τότε πώς δικαιολογείται να αποτελεί κεκτημένη απόλαυση για τους μεγάλους, μαγκιά, ξέδομα και μεγάλωμα για τους μικρούς ; Να μιλάμε για την εξάρτηση από την νικοτίνη που είναι τοξική ουσία και να μην μπορούμε να απεξαρτηθούμε; Να το βλέπουμε στα γραφεία των δασκάλων και των καθηγητών, στο γήπεδο, στην καφετέρια, στο club, στη σχολική αυλή, στο Λιστόν, στο Εμπορικό, στις συνάξεις των φιλάθλων που παρακολουθούν το Champion’s League, σε ειδικούς χώρους στα εστιατόρια, στα καράβια, στα fast-food καταστήματα, στα διαλείμματα του κινηματογράφου και του θεάτρου; Να ενοχλούμαστε από τις αντικαπνιστικές καμπάνιες, οι οποίες παραβιάζουν την ελευθερία των καπνιστών;
«Αφήστε με να χαρώ και να μη σας νοιάζει αν κάνω κακό στον εαυτό μου», λέει ο καπνιστής, που διαμαρτύρεται για την υστερία όλων αυτών που του αρνούνται αυτή τη μικρή απόλαυση. Ο αντίλογος εύλογος. Ποια είναι η χαρά του καπνίσματος; Η εκτόνωση από το άγχος; Η συνήθεια των χεριών να κρατούν το τσιγάρο; Ο καφές που δεν μπορούμε να τον πιούμε σκέτο; Το ότι κατεβάζουμε ιδέες καπνίζοντας; Η αίσθηση της ανεξαρτησίας και της αυτονομίας, ιδίως για τα κορίτσια; Η εμπειρία που ξεκινά στην εφηβεία και μας καθιστά αυτόματα μεγάλους;
Ίσως όλα αυτά ίσως και τίποτα. Τις περισσότερες φορές η χαρά δεν είναι τίποτε άλλο από μια συνήθεια. Μία εξάρτηση από την ουσία, που κάνει το μυαλό μας να μην μπορεί να ξεκολλήσει. Και είναι μέσα μας εκείνη η αντιδραστικότητα που μας θέλει να πηγαίνουμε κόντρα σε κάθε τι «ορθό και ηθικό» και που μας κάνει να θεωρούμε από δύσκολο έως ακατόρθωτο το να κόψουμε το τσιγάρο.
Οι όποιες απαγορεύσεις συνήθως προκαλούν τα αντίθετα αποτελέσματα. Ο άνθρωπος θεωρεί ότι είναι δικαίωμά του να διαχειρίζεται τον εαυτό του και το σώμα του όπως κρίνει. Και γι’ αυτό δεν υποκύπτει εύκολα σε ηθικές ή ηθικολογικές παραινέσεις. Πάνω απ’ όλα, δεν θέλει την πολιτεία να λειτουργεί ως εισαγγελέας ηθικής, γιατί γνωρίζει ότι το πρόβλημα δεν βρίσκεται στην ύπαρξη νόμων και κανόνων, αλλά στην εφαρμογή τους, και όχι μόνο για το τσιγάρο, αλλά και για άλλα θέματα, εξίσου ή περισσότερο σημαντικά. Εξάλλου, η τιμή του πακέτου παραμένει χαμηλή στην Ελλάδα, παρότι τα έσοδα του κράτους από τον φόρο του καπνού είναι αυξημένα.
Έτσι, μας απομένει το δικαίωμα αυτών που δεν καπνίζουν να μην γίνονται παθητικοί καπνιστές, εξαιτίας των όσων εξακολουθούν να αγνοούν τις απαγορεύσεις και τις καμπάνιες και να κάνουν κακό στο σώμα και την τσέπη τους. Κι εδώ οι καπνιστές οφείλουν να θέσουν όριο στην επιθυμία τους για τσιγάρο. Αφού δεν σέβονται τον εαυτό τους και προτιμούν να τον βλάπτουν, ας σεβαστούν τουλάχιστον τους άλλους, που δεν τους ακολουθούν σ’ αυτό το δρόμο.
Το τσιγάρο δεν θα πάψει να αποτελεί εξάρτηση. Είναι δεδομένο ότι αποτελεί κακή εμπειρία και λανθασμένο τρόπο ενηλικίωσης. Το κακό είναι πως όταν κάποιος το αρχίσει, δύσκολα το σταματά. Συνήθως, η βλάβη της υγείας οδηγεί και στην απόφαση για κόψιμο του τσιγάρου. Όταν εκτιμήσουμε την αξία της ζωής, τότε επανατοποθετούμαστε έναντι εκείνων των συνηθειών που νομίζουμε ότι είναι δικαίωμά μας να τις χαρούμε. Γιατί όμως να χάνουμε τόσο χρόνο από τη ζωή μας, να κάνουμε κακό στον εαυτό μας και να μην διαλέγουμε άλλες χαρές, που δεν μας βλάπτουν;
Η Εκκλησία αναγνωρίζει το δικαίωμα του ανθρώπου να κάνει ακόμη και κακό στον εαυτό του, με την λανθασμένη χρήση της ελευθερίας του. Θα ήθελε όμως να προτείνει σε όλα τα νέα παιδιά που καπνίζουν, την επόμενη φορά που θα κρατήσουν τσιγάρο στο χέρι τους, πριν το ανάψουν, να συλλογιστούν γιατί εθίζουν τον εαυτό τους σε κάτι που τους βλάπτει. Και αν κρίνουν ότι μπορούν να ζήσουν και χωρίς τον καπνό, να το παλέψουν μέσα τους. Και η πίστη θα τους βοηθήσει να νικήσουν και σ’ αυτόν τον αγώνα.

Άρθρο στο περιοδικό ΒΗΜΑΤΑ της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας, Οκτώβριος 2006