Χαρακτηριστικό του κόσμου, εξ αρχής που δημιουργήθηκε, είναι η κυριαρχία των ειδώλων, τα οποία οι άνθρωποι δημιουργήσαμε και δημιουργούμε. Τα είδωλα είναι υλικά ομοιώματα, τα οποία λειτουργούν ως πρότυπα ερμηνείας του κόσμου και των περιστάσεων της ζωής. Ό,τι δεν μπορούσε να ερμηνευθεί με τον νου, οι άνθρωποι το καθιστούσαν θεό ή θεά, κατασκεύαζαν ένα είδωλό του, για να το λατρεύουν, να εξιλεώνονται για τα δικά τους λάθη προσφέροντας θυσία, για να το επικαλούνται αποτρεπτικά ή ενισχυτικά στις περιστάσεις της ζωής τους, για να έχουν μία ελπίδα ότι εφόσον η σχέση "δούναι και λαβείν" πήγε καλά στην ζωή αυτή, θα συνέχιζαν να υπάρχουν καλά σε μιαν άλλη ζωή. Η ειδωλολατρία είναι απλωμένη σε όλες τις θρησκείες. Κάποτε επεκτείνεται και στην ημιθέωση ανθρώπων που ξεχώρισαν για την δύναμη και τα έργα τους.
Αυτό γίνεται και στους καιρούς μας. Ειδωλοποιούνται
πρόσωπα που ξεχωρίζουν σε χώρους όπως η διασκέδαση, ο αθλητισμός, η τηλεόραση,
το Διαδίκτυο. Δεν μας αφορά η ποιότητα των πράξεών τους ή οι αξίες του χαρακτήρα τους. Μένουμε στην εμφάνιση, στον
θόρυβο που προκαλούνε, στην απήχηση που έχει το σώμα, η φωνή τους, το ταλέντο τους,
η ικανότητά τους να κάνουν τους άλλους να συζητούνε γι' αυτούς και γι' αυτές ή η ανάγκη του συστήματος να έχει τους ήρωές
του. Κάποτε, όντως ανταποκρίνονται σε μια βαθιά ανάγκη του ανθρώπου να ξεφύγει
από την καθημερινότητά του, να μεταμορφωθεί, να ψυχαγωγηθεί, να αισθανθεί,
γιατί όχι, ότι ανήκει. Πέρα από την εμπορευματοποίηση, ωθούνε σε μιαν αλλιώτικη
θέαση του κόσμου. Δεν αφήνουν όμως τον άνθρωπο να κατανοήσει ότι η ζωή δεν
σταματά στο παρόν και στον θάνατο, αλλά περνούν ένα πανάρχαιο μήνυμα: ότι μπορείς
να γίνεις θεός χωρίς τον Θεό, ότι η ταυτότητά σου διαμορφώνεται αν ακολουθείς,
χωρίς να χρειάζεται να χτίσεις, να κοπιάσεις, να εμπιστευθείς.
Κι εδώ έρχεται η Εκκλησία να μιλήσει για την απάτη
του διαβόλου και τον δόλο του έναντι του ανθρώπου και του κόσμου. Να μας υπενθυμίσει
ότι ο πεπτωκώς άγγελος δεν είναι απλά μία προσωποποίηση του κακού, αλλά η
ύπαρξη που διάλεξε να αυτοθεωθεί και να τραβήξει μαζί του στον δρόμο αυτό,
τονίζοντας ότι κανείς δεν θα πεθάνει αν αρνηθεί ή δεν αναζητήσει τον αληθινό
Θεό, αλλά θα δείξει στον εαυτό του και σε Εκείνον ότι δεν τον χρειάζεται. Έτσι,
γεννιέται το είδωλο και το ψέμα και όχι το γόνιμο και αληθινό. Τα είδωλα είναι
όψεις του πνευματικού θανάτου, με τον οποίο ζει ο πεπτωκώς άνθρωπος από την
αρχή της δημιουργίας, υπαχθείς στην απάτη του όφεως. Και συνεχίζει, ιδίως στους
καιρούς μας, να εξαπατά τον εαυτό του , καθώς ολοένα και περισσότερο
εμπιστεύεται το "εγώ" του, τα επιτεύγματά του, αρνούμενος την αγάπη
του Θεού, την κοινωνία μαζί Του, το μοίρασμα του εαυτού με τον συνάνθρωπο, την
ευχαριστία-δοξολογία, την ελπίδα στον Θεό, την ταπεινότητα, την ομορφιά που η
σχέση με τον Θεό περικλείει, την παράκληση της ανάστασης.
Πρωταγωνίστρια της επανόδου του ανθρώπου στην σχέση
με τον Θεό, αυτή που πάτησε και εξαφάνισε την πλάνη της απάτης του διαβόλου και
φανέρωσε τον δόλο του, στον οποίο συχνά υποκύπτουμε οι άνθρωποι, καθώς μάς μιλά
για κάτι που θέλουμε και πλαστήκαμε γι'
αυτό, στηριζόμενος στην δίψα για επικράτηση του ιδίου θελήματός μας, είναι η Υπεραγία Θεοτόκος, η Παναγία μας.
Αγάπησε τον Θεό παιδιόθεν. Έμαθε να εμπιστεύεται το θέλημά Του. Ένιωσε ότι η
ομορφιά του ανθρώπου βρίσκεται στο να ανήκει στην πίστη, να ζει την χαρά του
ναού, την δύναμη της αρετής, την εναπόθεση της πορείας του στο θέλημα του Θεού,
χωρίς αυτό να καταργεί την προσωπικότητά του. Όταν αγαπάς, η ζωή σου γίνεται
μοίρασμα και προσφορά. Τότε, αφήνεις στην άκρη τον εαυτό σου και νοιάζεσαι για
όλους. Γεννάς και βοηθάς και τους άλλους να αναγεννηθούν. Και τον εαυτό σου, τις
σκέψεις σου, τις αξίες σου, τα θέτεις στην προοπτική της σχέσης με τον Θεό που
είναι το σταθερό πλαίσιο αναφοράς σου. Είναι το κριτήριο για τις στιγμές σου. Και
τρέχεις εν τη αγάπη.
Η Παναγία μάς δείχνει ότι τα είδωλα κάθε εποχής είναι ανεπαρκή. Πέρα από το ότι θεοποιούμε πρόσωπα που έρχονται και παρέρχονται ή ιδέες ή πρακτικές, ο θάνατος θα τα καταπιεί. Κι εδώ βρίσκεται η απάτη και ο δόλος του διαβόλου. Μας παρουσιάζει, είτε τα είδωλα το καταλαβαίνουν είτε όχι, υπηρετώντας τις προτεραιότητες ενός συστήματος που δεν θέλει τον Θεό ή Τον θέλει ακίνδυνο, χωρίς λόγο και χωρίς να δίνει νόημα στην ζωή, ότι το πρόσκαιρο είναι το νόημα, μαζί του κι εμείς. Η Εκκλησία, δείχνοντας το πρόσωπο και το παράδειγμα της Υπεραγίας Θεοτόκου, μάς καλεί να χαρούμε την σχέση με τον Θεό και τον συνάνθρωπο αγαπώντας, συγχωρώντας, εμπιστευόμενοι. Κυρίως όμως με την ταπείνωση ότι τις ανεπάρκειές μας θα τις αναπληρώσει η χάρις. Οι πρεσβείες της Παναγίας μας ας είναι μαζί μας.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
10 Μαρτίου 2023
