"Κι όλοι παν στην εκκλησιά, τον Χριστό να
προσκυνήσουν…", τραγουδάγαμε όταν ήμασταν μικροί αυτές τις ημέρες, καθώς
περιμέναμε να έρθει η μεγάλη γιορτή των Χριστουγέννων. Αναρωτιόμαστε αν στον
καιρό μας αυτή η προσμονή εξακολουθεί να υφίσταται. Σήμερα ο κόσμος μας έχει μετατρέψει τα Χριστούγεννα
σε μια εμπορική χρονική στάση. Η χαρά για την ανακαίνιση του κόσμου και του
ανθρώπου, κάτι που ο δυτικός άνθρωπος το είχε μετατρέψει σε τέχνη και γι' αυτό οι υπέροχοι χριστουγεννιάτικοι ύμνοι, οι
πίνακες ζωγραφικής, τα κάλαντα, έχει μετατεθεί από το πνευματικό γεγονός στο
αδιανόητο να γιορτάζονται Χριστούγεννα χωρίς την παρουσία των πολλών στην
χριστουγεννιάτικη λειτουργία. Ακόμη και τα Christmas eve του αγγλοσαξονικού κόσμου, τα οποία μετέφεραν το
κέντρο της γιορτής στο φαγητό, στην οικογένεια, στον στολισμό, στα δώρα, δεν
έβγαζαν από την ζωή των ανθρώπων την σχέση με την πίστη, έστω και χωρίς
νηστεία, έστω και με τυπική, επιφανειακή προσέγγιση. Η αισθητική και
καλλιτεχνική απόλαυση προέρχονταν από την πίστη και οι πολλοί συνδύαζαν το πολιτιστικό
και πνευματικό, με το υλικό και κοινωνικό.
Στην δική μας παράδοση δεν έλειψαν οι στολισμοί, το
οικογενειακό τραπέζι, οι επίσημες δεξιώσεις στο παλάτι του βυζαντινού
αυτοκράτορα, η χάρη σε κρατουμένους που δεν κατηγορούνταν για βαριά εγκλήματα. Η
γιορτή έχει και την υλική χαρά. Όμως δεν έπαυε να δεσπόζει η εκκλησία ως κέντρο
της χριστουγεννιάτικης ευωχίας του ανθρώπου. Η εξαιρετική υμνωδία της παράδοσής
μας, οι ύμνοι που είναι συγκλονιστικοί ως προς το πνευματικό βάθος, αλλά και ως
προς την χαρά που αναδίδουν, το "Χριστός γεννάται, δοξάσατε", το
"Μυστήριον ξένον ορώ και παράδοξον", το "Στέργειν μεν ημάς ως
ακίνδυνον φόβω, ράον σιωπή", και, κυρίως, το "Η Παρθένος σήμερον τον
Υπερούσιον τίκτει" και το "Η Γέννησίς σου, Χριστέ ο Θεός ημών',
έκαναν και τον τελευταίο ενοριακό ναό και την πιο μικρή μονή να μοιάζουν με επί
γης παράδεισο της βασιλείας του Θεού, ενώ η μετοχή στην θεία ευχαριστία, στην
πραγματικότητα, έκανε την γιορτή να είναι γιορτή ανακαίνισης του καθενός.
Στις μέρες μας όμως η εκκοσμίκευση απογύμνωσε την
γιορτή από το περιεχόμενό της. Δεν είναι ο Χριστός που δεσπόζει, το
"παιδίον νέον", η ανάγκη μας να δείξουμε εμπιστοσύνη στον Θεό που
έγινε άνθρωπος χωρίς μεγαλεία, χωρίς εξουσίες, αλλά με ταπείνωση και αγάπη, για
να κυνηγηθεί από την αρχή της ζωής Του επί της γης από τον άνθρωπο, να γευθεί
στιγμή- στιγμή τον θάνατο από την κακία, τον φθόνο, την απόρριψη, μέχρι και την
σωματική εκτέλεσή Του επί του σταυρού. Δεν είναι η λεπτομέρεια της βυζαντινής
εικόνας, όπου ο Χριστός ως βρέφος ιστορείται με τα εντάφια σπάργανα εντός
μικρού πέτρινου μνήματος. Είναι τα ταξίδια, οι διακοπές, κάποια έθιμα, τα
ρεβεγιόν, ένα αίσθημα ότι "καλές γιορτές" και "χρόνια
πολλά" είναι ευχές για μια γιορτή απροσδιόριστη και όχι για την Χριστού
Γέννα.
Υπάρχει απάντηση; Προφανώς. Είναι αυτή που μπορεί να
δώσει με ευθύνη προσωπική ο καθένας. Μια στροφή εντός μας και η αναζήτηση του
νοήματος πέρα από τα συνήθη. Το ΝΑΙ στην πίστη. Το ΝΑΙ στην αγάπη του Θεού. Το
ΝΑΙ στην μετοχή στην θεία ευχαριστία και στη παιδικότητα της συγγνώμης, της
ανοχής, της αγάπης, έναντι του ατομικισμού και μιας ζωής χωρίς Χριστό. Ας
ξεκινήσουμε!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην
"Ορθόδοξη Αλήθεια"
