«Αρχή της ησυχίας είναι το να αποκρούει κανείς τους χτύπους των δαιμόνων, διότι του ταράζουν τον βυθό της καρδιάς. Τέλος της ησυχίας είναι το να μην φοβάται τους θορύβους, αλλά να είναι απαθής έναντί τους» (άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Η ταραχή
είναι σύνηθες φαινόμενο στην ζωή μας. Ο ατάραχος άνθρωπος άλλωστε αντιμετωπίζεται ως αναίσθητος, αδιάφορος,
κλεισμένος στον εαυτό του. Αντίθετα, αυτός που ταράζεται, δείχνει ότι έχει συναισθήματα.
Είναι άνθρωπος που ζει και παλεύει, ακόμη κι αν η ταραχή τον δυσκολεύει. Υπάρχει
όμως ένα εύλογο ερώτημα: από τι ταραζόμαστε;
Για την
ασκητική παράδοση της πίστης αιτία της ταραχής είναι οι λογισμοί μας. Αυτοί
πηγάζουν από την στάση των άλλων έναντί μας, από την αμφιβολία και το άγχος μας για το μέλλον, από τους
φόβους και τις φοβίες, από το ότι ζητάμε το δίκιο μας και δεν το βρίσκουμε, από
την αμφισβήτηση που βιώνουμε, όπως επίσης και από το γεγονός ότι δεν μπορούμε
να βρούμε χαρά και νόημα στην ζωή μας. Ο διάβολος βρίσκει αφορμές να μας
ταράξει. Μας υπενθυμίζει τι δεν έχουμε ή τι θα θέλαμε να πετύχουμε και δεν
μπορούμε. Μας κάνει να βλέπουμε τον κόσμο μας και να αγωνιούμε. Μας κάνει να θέλουμε
να έχουμε ως κριτήριο τον εαυτό μας και την προσωπική μας γνώμη. Να μην
στηριζόμαστε σε εκείνους που μας αγαπούνε, ιδίως στην Εκκλησία, αλλά να
βλέπουμε τα πράγματα με βάση το τι ο νους μας μάς υποδεικνύει, με αποτέλεσμα να
μην μπορούμε να βρούμε ησυχία.
Ο λογισμός
μάς κάνει να λειτουργούμε με προκατάληψη. Κατασκευάζουμε σενάρια στο μυαλό μας.
Θέλουμε τον χρόνο μας γεμάτο και δεν μπορούμε να φανταστούμε τον εαυτό μας να
πορεύεται με την ησυχία της εμπιστοσύνης στον Θεό και το θέλημά Του. Την ησυχία
της προσευχής και του νοιαξίματος για τους άλλους που γίνεται «συγγνώμη». Όταν
το κλειδί είναι το «εγώ» μας, εμείς πώς αισθανόμαστε, εμείς τι πιστεύουμε, πώς
να ακούσουμε τους άλλους; Πώς να διακρίνουμε τι μας λένε και τι θα ήθελαν να
μας πούνε; Πώς να λειτουργήσει η αγάπη; Ποια στοιχεία από όσα βλέπουμε και
ακούμε είναι αληθινά και ποια μας παγιδεύουν σε ατέλειωτα παιχνίδια γκρίνιας,
φόβου, τελικά ταραχής; Γιατί να είμαστε μονίμως σε άμυνα, αντιμετωπίζοντας τους
άλλους ως εχθρούς; Ακόμη κι αν εκείνοι έτσι νιώθουν, μήπως θα άξιζε ένα
χαμόγελο, μια καλή κουβέντα, μια ήρεμη προσέγγιση, ένα ερώτημα «τι σε στενοχωρεί
σε μένα;», διατυπωμένο με υπομονή, μία ερώτηση στον πνευματικό μας, πολλή
προσευχή ως αντίδοτο σε κάθε ταραχή;
Η εποχή μας
είναι γεμάτη από θορύβους. Όποιος φωνάξει περισσότερο, όποιος κινδυνολογήσει
περισσότερο, όποιος βρει περισσότερο κακό σε κάθε περίσταση, αισθάνεται
ευχαριστημένος διότι δήθεν δεν είναι αφελής ούτε υποταγμένος στα συμφέροντα που
κυβερνούν τον κόσμο. Ο αληθινά πνευματικός άνθρωπος όμως εμπιστεύεται τον
Χριστό, που αφέθηκε στην κακία του κόσμου, αλλά την νίκησε με την αγάπη και την
ανάσταση. Ο αληθινά πνευματικός άνθρωπος κρίνει, αλλά δεν κατακρίνει. Μένει απαθής
στους θορύβους, διότι γνωρίζει πως τον τελευταίο λόγο τον έχει ο Θεός. Εμπιστεύεται
την Εκκλησία, ακόμη και στα λάθη και στις ολιγωρίες των ανθρώπων της,
γνωρίζοντας πως η υπακοή σώζει. Και παλεύει πνευματικά ώστε και στις σχέσεις
του με τους άλλους να επικρατήσει η αλήθεια που δίνει ησυχία στην καρδιά, ότι
του Κυρίου εσμέν.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 26 Μαΐου 2021
