Δύσκολα θα βρεθεί άνθρωπος που να μην μπορεί να διηγηθεί κάποια προδοσία που έζησε στην ζωή του. Ίσως δύσκολα να υπάρχει και άνθρωπος που να μην έχει προδώσει. Δεν είναι απαραίτητο η προδοσία να έχει να κάνει με την φιλία, τον έρωτα, τους άλλους. Κάποτε είναι ένα αίσθημα εγκατάλειψης, συμβιβασμού ως προς τις ιδέες, τα όνειρα, τους στόχους. Οι περιστάσεις της ζωής και οι ανάγκες, κάποια δειλία, ένα βόλεμα, ένας πειρασμός και ο άνθρωπος βρίσκεται στη θέση της απολογίας ενώπιον του εαυτού του και όσων τον γνωρίζουν γι’ αυτό που ήταν, γι’ αυτό που ήθελε να γίνει, για τον κόσμο που ήθελε να χτίσει, για τις σχέσεις που ήθελε να κρατήσει, για όσα δεν έζησε και ίσως δεν θα ζήσει.
Η προδοσία έχει να κάνει με την συνειδητή ή, κάποτε και, ασυνείδητη επιλογή μας να θέσουμε κάποια επιθυμία πιο πάνω από τις υποσχέσεις μας, πιο πάνω από τις σχέσεις μας, πιο πάνω από όσους μας στήριξαν ή μας ακολούθησαν. Έχει να κάνει με την δειλία μας να τηρήσουμε όσες υποσχέσεις δίνουμε στον εαυτό μας, στους άλλους, στον Θεό. Η προδοσία είναι η διαρραγή της εμπιστοσύνης σ’ αυτούς που αγαπήσαμε και ίσως αγαπούμε γι’ αυτό που ονομάζουμε συμφέρον, ευχαρίστηση, εμπειρία, αναζήτηση του καινούργιου. Η προδοσία είναι το προτελευταίο στάδιο της δειλίας να παλέψουμε για όποιον ή όποια αγαπάμε, για ό,τι κινεί την καρδιά μας, για ό,τι υποσχεθήκαμε, κάποτε χωρίς επίγνωση. Το τελευταίο είναι ο κυνισμός ή οι ενοχές.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα τραγούδια για τον έρωτα κινούνται γύρω από την ματαίωση που φέρνει η προδοσία. Είναι ο καημός του «γιατί;» που ταλανίζει τον «προδομένο». Είναι η φωνή του «αν θα μπορούσε αλλιώς;» που ακούει ο «προδότης» εντός του ή και από άλλους. Είναι η δυσκολία της συγχώρεσης, η οποία βιώνεται από αμφότερους. Ο ένας πρέπει να συγχωρέσει αυτόν που τον πλήγωσε και τον εγκατέλειψε, ο άλλος τον εαυτό του. Η ανθρώπινη ψυχή σε έναν αγώνα, ο οποίος συνήθως μετατίθεται. Διότι μια τέτοια εμπειρία συνοδεύεται από θυμό, από λύπη, από προσποίηση, από απόπειρες, κάποτε σπασμωδικές, για υπέρβαση, περισσότερο ή λιγότερο επιτυχημένες.
Υπάρχει λύση;
Από τους καιρούς μας λείπει η υπευθυνότητα. Η εσωτερική πειθαρχία και απόφαση, αφού ξεδιαλύνουμε τις ιδέες, τις επιθυμίες, το τι σημαίνει έρωτας για ένα πρόσωπο, να αποφασίσουμε και να τηρήσουμε τις αποφάσεις μας. Να μην υποσχεθούμε αυτό που δεν μπορούμε να υλοποιήσουμε. Να μη βλέπουμε την αλλαγή στην εγκατάλειψη του άλλου, αλλά στο να μην χρειαστεί να μπούμε σε τέτοιο πειρασμό, αν ό,τι έχουμε διαλέξει, ό,τι πιστέψαμε, όπου προσκολληθήκαμε δεν λειτουργεί στην προοπτική του εφήμερου, του «να περάσω καλά σήμερα», του να δοκιμάσω κι όπου με βγάλει. Αλλιώς ο άνθρωπος θα παραμείνει ο έφηβος που ζητά να εκπληρώσει τις επιθυμίες του, διότι πιστεύει ότι το δικαιούται, χωρίς να αισθάνεται ότι και οι άλλοι δικαιούνται να μην τραυματίζονται και εγκαταλείπονται. Στις φλέβες μας κυλά αίμα κι όχι νερό.
Να παραμείνουμε στο λάθος, στην δυστυχία, στην κάποτε παγίδα της δέσμευσης;
Ωριμάζουμε, ναι. Ξαναβλέπουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο. Ας είμαστε τουλάχιστον τίμιοι. Ας μην παίζουμε με τα συναισθήματα των άλλων. Κι ας είμαστε έτοιμοι να ζητήσουμε συγχώρεση για όσα δεν αντέχουμε, χωρίς να εξαφανιζόμαστε σαν κυνηγημένοι. Ταπείνωση...
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 12 Φεβρουαρίου 2020
