Τα γεγονότα της Μεγάλης Εβδομάδος μας φέρνουν στον νου, εκτός από τα Πάθη, τον θάνατο και την Ανάσταση του Χριστού, τον θάνατο του κάθε ανθρώπου. Ως αποτέλεσμα της φθοράς του χρόνου και της αμαρτίας ο θάνατος αποτελεί δεδομένο που δεν το δεχόμαστε εύκολα. Όταν μάλιστα αφορά σε οικείους ανθρώπους, η δυσκολία αποδοχής αυξάνει, ιδίως αν έχουμε να κάνουμε και με το πώς θα εξηγήσουμε σε παιδιά το τι και το γιατί. Η απώλεια ενός οικείου προσώπου, ξαφνική ή αναμενόμενη, γεννά λύπη, ερωτηματικά, αγωνία στα παιδιά. Δεν είναι μόνο το γεγονός της σωματικής απουσίας. Είναι και ένα αίσθημα ανασφάλειας που ο θάνατος φέρνει. Εμένα ποιος θα με φροντίσει; Γιατί ο Θεός που μου λένε ότι αγαπά όλους τους ανθρώπους, δεν σταμάτησε το κακό; Μήπως θα συμβεί και σε μένα; Γιατί βλέπω τους αγαπημένους μου ανθρώπους να κλαίνε και να πενθούν;
Οι ειδικοί της ψυχικής υγείας δίνουν κάποιες συμβουλές, που δεν είναι περιφρονητέες. Η κύρια συμβουλή έχει να κάνει με το να πούμε την αλήθεια για το γεγονός, να μιλήσουμε για τον «θάνατο» μη κρύβοντας την λέξη. Επίσης, με το να έχουμε υπομονή στις αντιδράσεις του παιδιού, ιδίως όταν αυτές δεν είναι άμεσες ή δεν δείχνουν ελεγχόμενες, όταν δηλαδή είναι ξεσπάσματα ή μια φαινομενική αδιαφορία. Η αγκαλιά της αγάπης και το μοίρασμα των σκέψεων και των συναισθημάτων, η προτροπή για την συνέχεια της ζωής και η διαβεβαίωση ότι η αγάπη και η μνήμη δεν πεθαίνουν είναι τρόποι σχετικής ανακούφισης για το πένθος.
Η πίστη μας όμως έχει και τους δικούς της δρόμους. Αν, για παράδειγμα, διαβάσουμε την ιστορία της ανάστασης του Λαζάρου, μπορούμε να αντλήσουμε πολύτιμα δεδομένα. Σημειωτέον ότι η ανάσταση του Λαζάρου ουσιαστικά δεν διδάσκεται πλέον στο ελληνικό σχολείο, στο νέο μάθημα των θρησκευτικών. Κι όμως, είναι ουσιαστική παρηγοριά και ανακούφιση το να γνωρίζουμε ότι ο Χριστός δάκρυσε μπροστά στον νεκρό φίλο Του. Ότι ο Θεός δεν αφήνει μόνο του τον άνθρωπο στην ώρα του θανάτου. Ότι οι αδερφές του Λαζάρου, η Μάρθα και η Μαρία, πένθησαν τον κεκοιμημένο και, μολονότι πίστευαν στην ανάσταση των νεκρών εν τη εσχάτη ημέρα, εμπιστεύτηκαν την αγάπη του Χριστού. Ότι στο πρόσωπο του Λαζάρου προτυπώθηκε η κοινή ανάσταση όλων μας. Ότι ο θάνατος δεν είναι το τέλος, αλλά ότι όποιος πιστεύει στον Χριστό, ακόμη κι αν πεθάνει, θα ζήσει και ότι όποιος πιστεύει στον Χριστό θα ζήσει τον θάνατο ως πέρασμα, ως Πάσχα.
Στηριγμένοι στο θαύμα μπορούμε να μιλήσουμε στα παιδιά για το ότι υπάρχει ο Χριστός που το ακατανόητο γεγονός του θανάτου το νοηματοδοτεί. Ότι, ενώ είμαστε τελικά ανίσχυροι μπροστά στον χρόνο, μπορούμε να παλέψουμε εναντίον της αμαρτίας, της αποτυχίας να αγαπήσουμε τον Θεό και τον πλησίον, εναντίον των παθών που μας καθιστούν μικρούς «θεούς», χωρίς όμως την δύναμη που φανταζόμαστε, και ο φίλος μας Χριστός, ο «στάχυς της ζωής», θα μας δώσει δύναμη τόσο στον προσωπικό μας σταυρό, όσο και στις λύπες για την απώλεια των άλλων, να ελπίσουμε στην κοινή ανάσταση. Απελπίζεται όποιος δεν εμπιστεύεται.
Πίστη χρειάζεται να εμφυσήσουμε στα παιδιά μας και τα υπόλοιπα είναι του Θεού!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην « Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 17 Απριλίου 2019
