Και προδραμών ανέβη επί συκομορέαν, ίνα ίδη αυτόν, ότι δι’ εκείνης ήμελλε διέρχεσθαι (Λουκ. 19, 4)
«Έτρεξε λοιπόν μπροστά από το πλήθος κι ανέβηκε σε μια συκομουριά για να τον δει, γιατί θα περνούσε από κει»
Στην εποχή μας οι άνθρωποι διατυμπανίζουμε τις επιτυχίες μας, τα χρήματά μας, το σώμα μας, τις ικανότητές μας. Έχουμε εφεύρει έναν τρόπο που ονομάζεται life-style και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης μέσα από τα οποία παρουσιάζουμε τον εαυτό μας, μετατρεπόμενοι σε ναρκισσιστές. Η εικόνα μας δεσπόζει, άλλοτε λιγότερο, άλλοτε περισσότερο. Και κρίνουμε τους άλλους από την δική τους εικόνα. Δεν είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε τα συναισθήματά μας και τα δικά τους, τις πράξεις τους και τις πράξεις μας, να δούμε ποιο νόημα ζωής έχουμε και ποιο εκείνοι. Όχι για να απορρίψουμε, αλλά για να συμπαθήσουμε. Όχι για να αποδεχθούμε ελαφρά τη καρδία όσα συμβαίνουν στην ζωή μας και στις ζωές τους, αλλά για να μη μείνουμε σ’ αυτά. Να δούμε παραπέρα. Μόνο έτσι μπορούμε να αντέξουμε την λύπη, την αποτυχία, τον θάνατο, την απόρριψη.
Για να γίνει αυτό όμως χρειάζεται μία στροφή εντός μας. Αυτό που η Εκκλησία ονομάζει και βιώνει ως μετάνοια σημαίνει την επίγνωση με ταπεινότητα ότι δεν είμαστε άψογοι. Ότι πρυτανεύει το «εγώ» μας και λυπούμε τους άλλους ή τους αφήνουμε να μας εκμεταλλεύονται, για να τους εκμεταλλευόμαστε με τη σειρά μας. Ή δυσανασχετούμε γιατί δεν μπορούμε να είμαστε σε θέση εξουσίας, σε θέση δόξας και προβολής, σε θέση ικανοποίησης των θελημάτων μας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το εγώ μας να μας τυφλώνει και να ελκόμαστε από τα πάθη μας. Να ξαστοχούμε. Γιατί η προβολή της εικόνας μας συνδέεται με την υπερηφάνεια, τον εγωκεντρισμό, ένα αίσθημα παντοδυναμίας και εξουσίας και αυτά όλα μας αρρωσταίνουν.
Η μετάνοια είναι συνδεδεμένη με την ταπείνωση. Και η ταπείνωση προϋποθέτει την απογύμνωση από τον εαυτό που θέλουμε να αλλάξουμε, να απορρίψουμε. Η συνάντηση του Χριστού με τον αρχιτελώνη και πλούσιο Ζακχαίο στην Ιεριχώ αυτό δείχνει. Ο Ζακχαίος, στο άκουσμα ότι έρχεται ο Χριστός αισθάνεται την ανάγκη να Τον δει. Αυτή η ανάγκη δεν είναι αποτέλεσμα περιέργειας, ούτε ένα αίσθημα μετοχής στο life-style των πολλών. Συχνά μας συμβαίνει να θέλουμε να δούμε κάποιον διάσημο, κάποιον ξεχωριστό, για να δηλώνουμε ότι ήμασταν κι εμείς εκεί. Ο Ζακχαίος συγκλονίζεται εντός του. Συνειδητοποιεί στην παρουσία του Θεανθρώπου ότι έχει ξαστοχήσει στην ζωή του. Ότι διάλεξε έναν δρόμο χωρίς αγάπη, έναν δρόμο εκμετάλλευσης των άλλων, κυρίως υλικής. Ότι στην πράξη θεοποίησε το χρήμα και την χρήση του, ενώ, χωρίς να τον ενδιαφέρει η γνώμη των πολλών που τον θεωρούσαν άνδρα αμαρτωλό, αισθανόταν ότι είχε την εξουσία να τους επιβληθεί. Άλλωστε, πολλοί από αυτούς πιθανότατα αν ήταν στην θέση του, το ίδιο θα έκαναν!
Η συνειδητοποίηση φέρνει μετάνοια. Και η μετάνοια συνδέεται με την ταπείνωση. Ο Ζακχαίος διαλέγει τώρα ένα άλλο είδος προβολής: αυτό της αυτογελοιοποίησης για τους πολλούς, αλλά και της χαμένης παιδικότητας για τον ίδιο. Σκαρφαλώνει στην συκομορέα, όπως θα έκανε ένα παιδί θέλοντας να παίξει ή να φάει τους καρπούς της. Δεν λογαριάζει την ειρωνεία και την αποδοκιμασία όσων των γνώριζαν, όχι τόσο των εχθρών του, αλλά των φίλων του που θα θεωρούσαν την στάση του ακατανόητη. «Τρελάθηκε ο Ζακχαίος», θα έλεγαν. Όμως για τον ίδιο αυτό το σκαρφάλωμα ήταν η απόδειξη ότι είχε ξαναβρεί την αθωότητα, την αγάπη, την χαρά της παιδικότητάς του, ότι εκείνη την στιγμή που οι άλλοι θα γελούσαν εις βάρος του, αυτός είχε βρει τον πολύτιμο μαργαρίτη, Εκείνον που είπε ότι μόνο στα παιδιά και στην καθαρή από κακία καρδιά τους ανήκει η βασιλεία των ουρανών!
Και Εκείνος θα ζητήσει από τον Ζακχαίο, αφού ξαναβρήκε την παιδικότητα διά της μετανοίας, να γίνει και πάλι ενήλικας. Μόνο που τώρα η ενηλικίωση του Ζακχαίου θα συνοδευτεί από έμπρακτες αποδείξεις της μετανοίας. Από την δοχή του Χριστού στο σπίτι του. Από την μετάνοια και της οικογένειας. Από την ελεημοσύνη στους φτωχούς και στους αδικημένους από αυτόν. Στην χαρά ότι σώθηκε. Στο καινούργιο ξεκίνημα!
Το σκαρφάλωμα του Ζακχαίου μας υποδεικνύει ότι η προβολή των προσόντων και χαρισμάτων δεν είναι ό,τι ζητά ο Θεός από εμάς, αλλά η μετάνοια και η ταπείνωση που συνοδεύονται από το μοίρασμα των χαρισμάτων μας. Ας ξαναβρούμε την παιδικότητα της καρδιάς μας εντός της Εκκλησίας και ας ζητούμε κι εμείς να δούμε τον Χριστό τόσο εν τοις μυστηρίοις και εν τη Ευχαριστία όσο και εν τω προσώπω του πλησίον μας!
Κέρκυρα, 27 Ιανουαρίου 2019
