Το ποδόσφαιρο συγκινεί εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη. Ποδοσφαιρικές ομάδες με οπαδούς εντός και εκτός συνόρων, τεράστια ποσά για μεταγραφές, εισιτήρια, τηλεθέαση, εμπορικά προϊόντα, αθλητικά ΜΜΕ, Διαδίκτυο, στοίχημα, καθήλωση και πάθος. Εξηλιθίωση των μαζών, όπιο των λαών ή ψυχαγωγία, ομαδικότητα και ταλέντο, αίσθημα του ανήκειν, εκτόνωση από την φτώχεια και την ανία εξαιτίας της χαράς του παιχνιδιού και των παικτών -ηρώων είναι οι αντικρουόμενες κριτικές που ακούγονται, με ενδιαφέροντα επιχειρήματα.
Έχει νόημα όμως να συζητάμε όταν η τηλεόραση και το Διαδίκτυο επί ένα μήνα μας βομβάρδισαν με τους αγώνες του Μουντιάλ, με αναλύσεις πριν και μετά, με το αίσθημα ότι αν δεν παρακολουθούμε, τότε είμαστε εκτός κόσμου; Διότι, είτε μας αρέσει είτε όχι, πέρα από το εμπορικό και ψυχαγωγικό κομμάτι, το ποδόσφαιρο είναι ένας από τους σύγχρονους τρόπους κατανάλωσης του χρόνου, αλλά και της ανάπτυξης πάθους για κάτι που δεν μας κλείνει στον εαυτό μας, αλλά μας κάνει να αισθανόμαστε ότι έχουμε λόγο να ζούμε, να περνάμε καλά.
Μικρότεροι και μεγαλύτεροι πάσχουμε σήμερα από ανία. Σε έναν πολιτισμό ταχύτητας, στον οποίο για να μετάσχουμε καλούμαστε με την βοήθεια της τεχνολογίας να ενημερωνόμαστε συνεχώς, να σχολιάζουμε συνεχώς, να ταξιδεύουμε συνεχώς, να αλλάζουμε προτιμήσεις, σχέσεις, να ανανεωνόμαστε, για να μην βαριόμαστε, το πρόβλημα του ελεύθερου χρόνου είναι πληγή. Παλαιότερα παίζαμε μπάλα στην γειτονιά. Παρακολουθούσαμε κάποιους μεγάλους αγώνες ή την “Αθλητική Κυριακή” και ήμασταν συντονισμένοι στην απ᾽ ευθείας μετάδοση του ραδιοφώνου. Το ποδόσφαιρο όμως ήταν η διασκέδαση της Κυριακής και μάλιστα μετά το μεσημεριανό τραπέζι. Γι᾽ αυτό και το Μουντιάλ ήταν ένα γεγονός ποδοσφαιρικής πανδαισίας, επειδή δεν ήμασταν “μπουχτισμένοι”. Σήμερα έχουμε μετατραπεί σε θεατές, αφού και η γειτονιά και το σχολείο δεν περιλαμβάνουν χώρους για ποδόσφαιρο, ενώ το FIFApro και άλλα παιχνίδια της κονσόλας εκτονώνουν με την ταχύτητα των χεριών ό,τι περιελάμβανε τα πόδια ως προαπαιτούμενο. Το σπίτι και η ατομικότητα αντικατέστησαν την έξοδο και την παρέα.
Παράλληλα, ζούμε σε μία εποχή αρκετά “νερόβραστη”, στην οποία δεν μας λέει πολλά το να παθιάζεσαι για κάτι ή για κάποιους, εφόσον οι περισσότερες σχέσεις είναι είτε “μιας χρήσεως” είτε δυσκολευόμαστε να επενδύσουμε σ᾽ αυτές, αφού αυτό προϋποθέτει μοίρασμα και πιθανότητα ήττας. Το ποδόσφαιρο όμως, εκτός από την συναρπαστικότητα και την ανατροπή που κρύβει, μας κάνει να ερωτευόμαστε την ομάδα, τον παίκτη, την επικράτηση εις βάρους του άλλου, μας κάνει να εκτονωνόμαστε, ακόμη και βρίζοντας, ενώ πάντοτε μπορούμε να αποδώσουμε την ήττα της ομάδας μας σε παράγοντες όπως η ατυχία, η διαιτησία (αν και το νέο σύστημα var που εισήχθη στο Μουντιάλ μάλλον μειώνει την επίδραση του ανθρώπινου λάθους), ο προπονητής, και να ελπίσουμε ότι την επόμενη φορά θα χαμογελάσουμε. Κι όλα αυτά σχετικά ανέξοδα για τον εαυτό μας, αφού η ομάδα είναι μία αγάπη που διαρκεί.
Η Εκκλησία θα μπορούσε, χωρίς να απορρίψει την επίδραση του ποδοσφαίρου στην ζωή μας, να καταγγείλει την υποκρισία όσων την μέμφονται γιατί δεν λύνει το πρόβλημα της φτώχειας στον κόσμο, επικαλούμενη τα δισεκατομμύρια του ποδοσφαίρου με τα οποία ο κόσμος θα μπορούσε να βοηθήσει και να επισημάνει ότι ο χρόνος και το πάθος δεν θέλουν υποκατάστατα, αλλά πίστη και αγάπη. Η θεολογία είναι τελικά απάντηση σε όλες τις προκλήσεις της σύγχρονης ζωής!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην « Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 18 Ιουλίου 2018
