Ένα από τα χαρακτηριστικά του τρόπου με τον οποίο οι νέοι περνούν το καλοκαίρι τους είναι και το ξενύχτι. Έχοντας τελειώσει τα μαθήματά τους στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο, στον τόπο της κατοικίας ή στον τόπο των διακοπών, θα βγούνε έξω να πιούνε το ποτό τους, να ακούσουν μουσική, να μοιραστούν ώρες με την παρέα τους ή με τους έρωτές τους ή θα περάσουν τον χρόνο τους στο Διαδίκτυο, αναρτώντας, κουβεντιάζοντας, πειράζοντας, φλερτάροντας.
Το ξενύχτι μαρτυρεί τάση ελευθερίας. Είναι η βάση της μοντέρνας διασκέδασης. Οι διαπροσωπικές σχέσεις δεν είναι για την μέρα, αλλά για τη νύχτα. Οι μεγάλοι, οι «γέροι» κοιμούνται. Ο νέος έχει όρεξη και δυνάμεις. Γι’ αυτό και αλλάζει τον τρόπο υπολογισμού του χρόνου. Η μέρα είναι για την εργασία. Η νύχτα είναι για την ευχαρίστηση. Ακόμη κι αν ανησυχούν οι γονείς, οι νέοι δεν κάνουν πίσω. Άλλωστε τα μαγαζιά, όπου διασκεδάζουν, είναι «της νύχτας». Αλλά και οι μικρότεροι το έχουν σε κακό να κοιμηθούν νωρίς. Αφού δεν έχουν κάτι άλλο να κάνουν, μπορούν να περάσουν τον καιρό τους ασχολούμενοι με το κινητό ή τον υπολογιστή τους. Η ημέρα μπορεί χαλαρά να ξεκινήσει το μεσημέρι, αφού ξεκουραστούν από το ξενύχτι.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας θεωρούν τη νύχτα πεδίο πνευματικού αγώνα. Όταν όλοι οι άνθρωποι ξεκουράζονται από τον κάματο της ημέρας οι ασκητές και οι μοναχοί, κυρίως, μοναχοί αγρυπνούν. Ορθρίζουν εν τω μέσω της νυκτός, προσεύχονται κάνοντας τον κανόνα τους όχι μόνο για τους εαυτούς τους, αλλά και για όλο τον κόσμο. Ενώ πολλοί παρεκτρέπονται τη νύχτα, απομακρυσμένοι από τον νόμο του Θεού, υπάρχουν και εκείνοι που διαλέγουν να αφήσουν πίσω την ξεκούρασή τους, και να παλέψουν για την αγάπη. Μπορεί ο κόσμος να αδιαφορεί γι’ αυτούς ή να γελά μαζί τους, όμως αυτοί τον αγαπούνε. Και εκφράζονται με τον πιο ζεστό τρόπο: παρακαλούν τον Θεό γι’ αυτούς, με όλο τους το είναι.
Στις πόλεις, ιδίως τον χειμώνα, παραμονές μεγάλων εορτών, κάποιες ενορίες διοργανώνουν μικρές αγρυπνίες. Πολλοί άνθρωποι, ιδίως εργαζόμενοι, εκκλησιάζονται. Νιώθουν έτσι κοντά στους μοναχούς και τους ασκητές, αλλά και αισθάνονται ότι μπορεί να γαληνέψει η ψυχή τους. Κοινωνούν τον Χριστό και λίγο ταλαιπωρούν το σώμα τους που έχει ανάγκη την ξεκούραση, αλλά και μαζεύουν το πνεύμα τους, το οποίο ταλαιπωρείται από τους λογισμούς, τον κόπο των ανθρώπινων σχέσεων, τους πειρασμούς της ζωής.
Το παρήγορο είναι ότι αρκετοί νέοι συμμετέχουν στις αγρυπνίες. Αισθάνονται ότι αυτές είναι ένας διαφορετικός τρόπος θέασης της ζωής και του κόσμου. Και βρίσκουν ταυτότητα στις ενορίες και στα μοναστήρια, όταν αυτά είναι προσπελάσιμα, ζώντας περισσότερο τον Θεό. Δεν είναι αυτάρκεια αυτή η στάση, ούτε μόδα. Είναι επιλογή. Ούτε είναι αφορμή για κατάκριση των άλλων, των πολλών, που ξαγρυπνούν για να διασκεδάσουν. Απλώς έκφρασης μιας άλλης αντίληψης για τη ζωή.
Η Εκκλησία, ιδίως το καλοκαίρι, θα ήταν καλό να εξετάσει την επέκταση των βραδινών λειτουργιών, πέρα από σχολαστικισμούς. Είναι μία ευκαιρία να δείξει ότι η σχέση με τον Θεό, εκτός από λυτρωτική, είναι επαναστατική. Το ξενύχτι χάριν της αγάπης και όχι της διασκέδασης αλλάζει τον τρόπο των διακοπών. Κοπιάζουμε για τον Θεό και συναντιόμαστε στην Εκκλησία. Εκεί που πλεονάζει η αμαρτία τελικά, υπερπερισσεύει η χάρις!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
Στο φύλλο της Τετάρτης 19 Ιουλίου 2017
