Το πέρας κάθε σχολικής χρονιάς βρίσκει μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς σε κινητοποίηση εν όψει των εξετάσεων. Άγχος, αλλά και προσδοκία ότι οι κόποι θα έχουν αποτέλεσμα. Περισσότερο αγωνιούν τα παιδιά που τελειώνουν το Λύκειο. Και η ευχή όλων είναι με την φώτιση του Θεού, αλλά και με την ψυχραιμία όλοι όσοι διαγωνίζονται, να λάβουν την ανταμοιβή για τους κόπους τους, τους οποίους πραγματικά μόνο οι ίδιοι γνωρίζουν.
Σχετικά με τις εξετάσεις βρίσκεται σε εξέλιξη διάλογος με αφορμή την απόφαση της Πολιτείας να προαναγγείλει την κατάργησή τους, με σκοπό να ξαναχτιστεί το Λύκειο σε νέες βάσεις. Ήδη στο Γυμνάσιο περιορίστηκε ο αριθμός των εξεταζομένων μαθημάτων σε τέσσερα. Για τα υπόλοιπα ισχύει ο βαθμός των τετραμήνων. Εισάγεται σταδιακά (δεν είναι τυχαίο πρώτα στο μάθημα των Θρησκευτικών, το οποίο έχει καταστεί χώρος πειραματισμού) η λεγόμενη «περιγραφική αξιολόγηση». Ο εκπαιδευτικός δεν θα βαθμολογεί, αλλά θα περιγράφει εν είδει αναφοράς την μαθησιακή πορεία του μαθητή του, την ποσότητα και την ποιότητα των γνώσεων που αυτός έχει προσλάβει, αλλά και τις προοπτικές του στον σχολικό χώρο. Οι υποστηρικτές αυτής της μεθόδου (η οποία μέχρι τώρα θεωρούνταν απαραίτητη για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, τα οποία παραπέμπονταν σε ειδικούς) φιλοδοξούν να ξε-αγχώσουν τους μαθητές, να καταργήσουν τον ανταγωνισμό, την αριστεία, για να μπορούν τα παιδιά να ζούνε την ζωή τους. «Να ερωτεύονται, να διασκεδάζουν, να χαίρονται» και όχι να επενδύουν σε διάβασμα και κόπους, όντας παγιδευμένοι σε νοοτροπίες εργασιακές!
Όλα αυτά βεβαίως χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν ότι τα παιδιά έχουν να ανταγωνισθούν ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον, στο οποίο η γνώση αποτιμάται με συγκεκριμένες μεθόδους (και εξεταστικά). Ότι δεν υπάρχουν οι ειδικοί σε κάθε σχολείο για να αποτιμήσουν την ποιότητα μάθησης και την πρόσληψή της, με αποτέλεσμα αυτή η λογική μάλλον να οδηγήσει σε περαιτέρω υποβάθμιση τόσο της παρεχόμενης παιδείας, αφού οι μαθητές θα εξισώνονται προς τα κάτω, ενώ η ήσσων προσπάθεια δεν θα έχει καμία συνέπεια. Όσοι γονείς λοιπόν θα θέλουν για τα παιδιά τους κάτι παραπάνω, θα υποχρεώνονται ουσιαστικά να τα στέλνουν σε ιδιωτικά σχολεία και ίσως σε παραρτήματα ξένων εκπαιδευτικών μονάδων, κάτι που θα αποτελέσει την ταφόπλακα του δημόσιου σχολείου, το οποίο ήδη αντιμετωπίζει και άλλα προβλήματα, εξαιτίας της αλλαγής της εθνολογικής σύνθεσης του πληθυσμού και του δημογραφικού προβλήματος.
Ηχεί ευχάριστα η θέση για κατάργηση των εξετάσεων. Χωρίς όμως κόπο τίποτε στην ζωή δεν έχει νόημα. Ούτε η γνώση μπορεί να αποκτηθεί αν ο άνθρωπος δεν παλέψει, δεν πειθαρχήσει τον εαυτό του, δεν στοχεύσει στην ποιότητά της, στοιχείο που αποτυπώνεται και στους βαθμούς και στις εξετάσεις. Παραπονιόμαστε ότι έχουμε μαθητές-παπαγάλους. Ακόμη κι έτσι όμως μαθαίνουν. Αναγκάζονται να «στρωθούν», να διαβάσουν. Να μεταθέτουν για αργότερα τα δικαιώματα που ο πολιτισμός ζητά να έχουν, άκριτα συνήθως. Γιατί δεν εμποδίζουν οι εξετάσεις έναν νέο με στόχους από το να ερωτευτεί, αλλά τον διδάσκουν προτεραιότητες. Ότι κάθε τι στον καιρό του. Και αυτό είναι υγιές. Ας μην παγιδευτούμε στην συναισθηματική συμπάθεια για τα παιδιά που δοκιμάζονται στις εξετάσεις, αλλά να τα ενθαρρύνουμε να μάθουν να χαίρονται όταν οι κόποι τους ανταμείβονται. Όταν εργάζονται για να πετύχουν. Γιατί αυτό μεταφέρεται και σε κάθε πτυχή της ζωής, ιδίως στην πνευματική!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 31 Μαΐου 2017
