Η όραση είναι ίσως η πιο πολύτιμη από τις αισθήσεις, με τις οποίες ο Θεός προίκισε τον άνθρωπο. Με τη βοήθειά της ο άνθρωπος πετυχαίνει να κατανοήσει την όψη των πραγμάτων, να δει τον πλησίον του και το πώς σκέπτεται και εκφράζεται, καθώς και να κάνει βήματα προς την αλήθεια της ζωής. Η όραση γεννά δημιουργικότητα. Οδηγεί στην αγάπη. Δίνει στον άνθρωπο το αίσθημα της χαράς. Χωρίς αυτήν μία μεγάλη έλλειψη μας χαρακτηρίζει. Πρέπει να μαντεύουμε για τα πάντα. Δεν έχουμε αυθεντική προσέγγιση της αλήθειας, διότι δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε, έστω και με σχετικότητα, αυτό που σκεπτόμαστε, αναζητούμε και βρίσκουμε. Ο χωρίς όραση άνθρωπος έχει πάντοτε στην πορεία του το αίσθημα της μερικότητας, της αποσπασματικότητας. Χωρίς απαραίτητα να είναι δυστυχισμένος, ακούει τον κόσμο, αλλά δεν μπορεί να τον δει. τον μοιράζεται, αλλά δεν τον προσλαμβάνει στην πληρότητά του, διότι του λείπει η ικανότητα ταυτόχρονα να βλέπει και να σκέφτεται τι είναι αυτό που βλέπει. Όταν πρέπει να μαντεύει, αισθάνεται ότι πορεύεται τα πάντα τελικά θα είναι κάπως άγνωστα στη ζωή του.
Η μόνη σχέση που δεν μπορεί να επηρεαστεί από την απουσία ή τη αδυναμία της όρασης, είναι η σχέση του ανθρώπου με τον Θεό. Ο Θεός δεν φανερώνεται μόνο στα αισθητά μάτια του ανθρώπου, αλλά, κυρίως, αγκαλιάζει την καρδιά του. Δίνει στον άνθρωπο την δυνατότητα να Τον αισθανθεί στην ύπαρξή του, να κατανοήσει ποιο είναι το θέλημά Του, να γνωρίσει τον τρόπο με τον οποίο ο Θεός υπάρχει, δηλαδή την αγάπη, και να αποκτήσει την ελπίδα ότι η τυφλότητα ξεπερνιέται όχι μόνο με το να ανοιχτούν τα μάτια του σώματος, αλλά, κυρίως, με το να μπορεί να δει ο άνθρωπος με τα μάτια της ψυχής. Τυφλός είναι όποιος δεν ζει την αλήθεια. Όποιος δεν βλέπει την πορεία της ζωής ότι υπόκειται στις διαστάσεις του χρόνου, ότι η φύση παραμένει απαθής και στην ζωή και στο τέλος του ανθρώπου, ότι ο κόσμος θα συνεχίσει να υπάρχει και χωρίς εμάς. Τυφλός είναι όποιος δεν αναζητεί την χαρά της παρουσίας του Θεού, είτε διότι ο νους και η πνευματική του όραση έχουν σκοτασμό από τις γνώσεις και την έπαρση του προοδευμένου ανθρώπου, είτε επειδή θεωρεί πως ο δρόμος της ζωής έγκειται στο «εγώ» και όχι στον φωτισμό από τον Θεό και την σχέση μαζί Του.
Την έκτη Κυριακή από το Πάσχα, γιορτάζουμε την θεραπεία του εκ γενετής τυφλού από τον Χριστό. «Έν οίδα, ότι τυφλός ων άρτι βλέπω» (Ιωάν. 9, 25). «Ένα ξέρω, πως, ενώ ήμουν τυφλός, τώρα βλέπω». Αυτό είναι που αναφωνεί ο πρώην τυφλός σε εκείνους που αμφισβητούν όχι τόσο το θαύμα, όσο Αυτόν που το έκανε, δηλαδή τον Χριστό. Και βλέπει ο τυφλός και ως προς τις τρεις μεγάλες δυνατότητες που η όραση μας παρέχει. Μπορεί να κατανοήσει πλέον πως είναι τα πράγματα, πώς είναι οι άνθρωποι, αλλά και ποια είναι η αλήθεια της ζωής. Και τα τρία περνούν μέσα από την σχέση με τον Χριστό.
Ο κόσμος είναι δημιούργημα του Θεού. Μέσα από την όραση μπορούμε να διαπιστώσουμε την ομορφιά, την ποικιλότητα, την μοναδικότητα που η δημιουργία έχει, επειδή ο Δημιουργός έτσι θέλησε. Και ο πρώην τυφλός δεν βλέπει απλώς αυτό τον κόσμο. Από τον διάλογό του με τους Ιουδαίους, αλλά και με τον Χριστό καταλαβαίνει ότι τα πάντα στη ζωή ανήκουν στον Θεό. Ταυτόχρονα, βλέπει τους ανθρώπους, τους πλησίον του. Καταλαβαίνει τι τους απασχολεί. Έχει όμως συνδέσει τη σωματική με την πνευματική όραση. Έτσι βλέπει αυτό που εκείνοι δεν θέλουν να δούνε: ότι ζωή δίνει μόνο ο Χριστός. Αυτός είναι η Αλήθεια και το φως του κόσμου. Επομένως δεν βλέπει και τους συνανθρώπους του στην πρόσκαιρη λογική του να τους έχει ευχαριστημένους, εκπληρώνοντας το θέλημά τους και ταυτόχρονα δείχνοντας ότι πιστεύει αυτό που πιστεύουν εκείνοι, αλλά είναι αποφασισμένος να δείξει αυτό που η όραση πλέον ξεκάθαρα του προσέφερε: την ευλογία να είναι προσωπικότητα. Να έχει την δική του άποψη για την ζωή και να μην στηρίζεται στις απόψεις των άλλων. Δεν είναι πλέον εξαρτημένος από την ελεημοσύνη των άλλων, το στήριγμα και την φροντίδα των γονέων του, δεν είναι αυτός που θα ακολουθεί, αλλά γίνεται εκείνος που βλέποντας σωματικά, ξέρει ποιος είναι και τι πιστεύει.
Κι όλα αυτά μέσα από την παρουσία του Χριστού στην ζωή του. Η πίστη στον Χριστό κάνει τον πρώην τυφλό να γνωρίζει γιατί βλέπει, γιατί ζει, σε Ποιον πιστεύει, Ποιος είναι η Αλήθεια του κόσμου. Και αυτή την επίγνωση δεν θα του την στερήσει τίποτε, ούτε η απόρριψη των τυπολατρών, ούτε το να εκδιωχθεί και πάλι από την θρησκευτική του κοινότητα, που, μεγάλη ειρωνεία, συνεχίζεται, διότι πριν βρει το φως του θεωρούνταν αμαρτωλός και επομένως απόβλητος, ενώ μετά, που ο Χριστός του έδωσε το φως του, πάλι θεωρείται απόβλητος, διότι πιστεύει στον Χριστό, το φως του κόσμου και των ανθρώπων. Σ’ αυτόν που οι οικείοι του δεν τολμούν ή δεν θέλουν να πιστέψουν. Η αλήθεια έχει και το τίμημά της.
Ο λόγος του πρώην τυφλού «τυφλός ων άρτι βλέπω» αποτελεί πρόταση και για την δική μας πορεία. Μόνο που αυτό είναι για μας συνήθως ζητούμενο. Επειδή η καρδιά μας δεν είναι πάντοτε δοσμένη στον Χριστό, μολονότι η σωματική μας όραση υφίσταται, δυσκολευόμαστε να δούμε αληθινά. Έτσι αδιαφορούμε για τον κόσμο μας ή θεωρούμε ως αυτονόητη την ύπαρξή του και δεν δοξάζουμε τον Θεό για ό,τι μας έδωσε. Κυρίως όμως δεν μπορούμε να δούμε αληθινά τον πλησίον μας. Λειτουργώντας με κριτήριο τον εαυτό μας και την οιασδήποτε μορφής γνώση που έχουμε, είτε θρησκευτική είτε κοσμική, νομίζουμε ότι τα ξέρουμε όλα και μπορούμε να ερμηνεύσουμε καθετί που συμβαίνει, χωρίς να το περάσουμε μέσα από το θέλημα του Χριστού, μέσα από το Ευαγγέλιο και την πίστη. Τελικά επιλέγουμε η δική μας κοινότητα να είναι ο κάτοχος της αλήθειας, χωρίς να βλέπουμε ότι η Εκκλησία είναι αυτή που μας διασφαλίζει το αληθινό, δηλαδή την σχέση με τον Χριστό που δίνει κριτήρια και για τις ανθρώπινες σχέσεις, αλλά και για να μην νικηθούμε από την ματαιότητα της ζωής.
Ο πρώην τυφλός πήγε στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ, όντας σταλμένος από τον Χριστό και υπακούοντας στον λόγο Του, για να νιφθεί από τον πηλό, με τον οποίο ο Κύριος του ξαναέδωσε την όραση. Ας νιβόμαστε κι εμείς στην ζωή της Εκκλησίας, στα μυστήρια, στην άσκηση, στην αγάπη, για να μπορούμε να αναφωνούμε αναστημένοι πλέον από την τύφλωση του εγωκεντρισμού: «τυφλός ων άρτι βλέπω»!
Κέρκυρα, 21 Μαΐου 2017
