Όταν αναφερόμαστε στους Πατέρες της Εκκλησίας μελετούμε τη διδασκαλία τους και προσπαθούμε να δούμε αν η ζωή μας είναι σύμφωνη μ’ αυτή. Αφήνουμε όμως κατά μέρος από ποιον τρόπο ζωής διαμορφώθηκε η διδασκαλία τους. Γι’ αυτό και η χρήση των επιχειρημάτων τους εκλαμβάνει ως αυτονόητο ότι εμείς ζούμε τη ζωή τους. Απαιτείται βεβαίως πολλή τόλμη, η οποία εγγίζει τα όρια του θράσους για να ισχυριστούμε κάτι τέτοιο. Κι όχι μόνο. Ακόμη και ο τρόπος που ερμηνεύουμε τους Πατέρες είναι αποσπασματικός. Απομονώνουμε τα χωρία της διδασκαλίας τους σαν να είναι κείμενα που δεν βγαίνουν από τη ζωή. Δεν εξετάζουμε πώς ήταν η πραγματικότητα της εποχής τους, ο πολιτισμός, τα ζητούμενα που οι άνθρωποι έθεταν, οι σχέσεις τους με την εξουσία, αλλά και οι πειρασμοί και οι κίνδυνοι που αντιμετώπιζε η Εκκλησία. Έτσι απολυτοποιούμε το γράμμα και αφήνουμε το πνεύμα τόσο των λόγων όσο και της ζωής τους.
Πόσο μπορεί να επηρεάσει έναν σύγχρονο νέο η πατερική διδασκαλία; Οι πολλοί στην πατρίδα μας έχουν άγνοια γύρω από τα βασικά της πίστης. Την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση. Τη λειτουργική ζωή. Την ενορία ως κοινότητα. Ακόμη και η πατερική γλώσσα είναι δυσνόητη και συνήθως ακατανόητη στους νέους. Ούτε οι μεταφράσεις μπορούν να γίνουν ελκυστικές, καθώς οι Πατέρες μιλούν για τον άνθρωπο, την ανάγκη της υπέρβασης του χρόνου, την αναζήτηση της Αλήθειας που είναι ο Χριστός, ερμηνεύουν οντολογικές απορίες, επικαιροποιούν τον λόγο του Θεού, δείχνουν πώς συγκροτείται ο θεσμός της Εκκλησίας εν Αγίω Πνεύματι, παλεύουν εναντίον των αιρέσεων της εποχής τους.
Κυρίως όμως δεν μένουν στα λόγια. Ζούνε την κατά Χριστόν ζωή. Είτε με τον τρόπο της άσκησης στην έρημο και τα κοινόβια, είτε ως επίσκοποι στον κόσμο ποιμαίνοντας ανθρώπους κάθε ηλικίας, εργαζόμενους για τον επιούσιο, οικογενειάρχες σε μία κοινωνία η οποία ήξερε τουλάχιστον πού πατούσε και ποιος ήταν ο στόχος της, δηλαδή ο συγκερασμός της παρούσης με την αιώνια ζωή, με εντελώς διαφορετικούς πειρασμούς και περισπασμούς. Άλλο ήταν να έχει κανείς να παλέψει με τον ιππόδρομο και τους κύβους, τα τυχερά παιχνίδια, με το θέατρο ως θέαμα, δηλαδή με διασκέδαση που ξεκινούσε σε συλλογικό επίπεδο, και άλλο με την διασκέδαση η οποία βιώνεται πρωτίστως ατομικά, διαδίκτυο, κινητά τηλέφωνα, μουσική στα ακουστικά, μεγάλη οθόνη που γίνεται μικρή για να απασχολήσει τον νέο άνθρωπο, στερώντας του ακόμη και τον ύπνο.
Μήπως ήρθε καιρός να δούμε πρωτίστως την ζωή των Πατέρων; Την παιδεία τους, η οποία ξεκινούσε από φιλομάθεια και διάθεση να βρούνε την Αλήθεια; Την αγάπη τους για τον Θεό και τον συνάνθρωπο, που δεν κρυβόταν αλλά γινόταν έμπνευση και για άλλους; Την απόφασή τους να πολεμήσουν εναντίον των παθών τους με την προσευχή και την άσκηση; Την ταπεινοφροσύνη τους τελικά, η οποία τους έκανε να ζούνε τη ζωή της Εκκλησίας και της κοινωνίας με συγκατάβαση και συγχωρητικότητα, ακόμη και στις πιο μαχητικές στιγμές τους, αυτές της σύγκρουσης με μία εξουσία που ήθελε να υποδουλώσει την πίστη στην πολιτική;
Ας εμπνευστούμε ως Εκκλησία και ας εμπνεύσουμε τους νέους από από τη ζωή των Πατέρων και οι λόγοι τους θα μιλήσουν τότε ευκολότερα στις καρδιές τους!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην "Ορθόδοξη Αλήθεια"
στο φύλλο της 1ης Φεβρουαρίου 2017
