Οι εξετάσεις είναι μία δοκιμασία για τη ζωή του ανθρώπου, ιδίως του νέου. Ο νέος συνήθως ζει προστατευμένος από τους γονείς και τους μεγαλυτέρους. Μοναχοπαίδι ή με ένα αδέρφι, μεγαλώνει εκπληρώνοντας το θέλημά του και χωρίς να χρειάζεται να προσπαθήσει ιδιαίτερα να πετύχει κάτι. Είναι αποδεκτός έτσι κι αλλιώς. Γι’ αυτό και μία δοκιμασία η οποία εκ των πραγμάτων αναδεικνύει τις ικανότητές του, του προκαλεί άγχος. Είναι ίσως η πρώτη φορά στην οποία πρέπει να κερδίσει την αποδοχή, την επιδοκιμασία, την επιτυχία. Και η βαθμολογία είναι απρόσωπη. Ιδίως στις πανελλαδικές εξετάσεις τα γραπτά είναι σκεπασμένα. Οι διορθωτές από άλλα μέρη. Ούτε τον γνωρίζουν ούτε θα τον γνωρίσουν. Ο διορθωτής βαθμολογεί χωρίς να λαμβάνει υπόψιν ότι ο μαθητής, το γραπτό του οποίου έχει στα χέρια του, είναι άνθρωπος με συγκεκριμένη ταυτότητα στη ζωή του. Δε χωρά ούτε επιείκεια ούτε αυστηρότητα, αλλά αντικειμενικότητα.
Πώς αντιμετωπίζεται λοιπόν το άγχος των εξετάσεων; Μπορεί η πίστη να συμβάλει;
Άγχος έχουν αυτοί οι οποίοι προσπαθούν. Αυτοί που έχουν στόχο να πετύχουν και έχουν εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση. Το άγχος πηγάζει και από το γεγονός του φορτώματος του νέου ανθρώπου με τις προσδοκίες όχι μόνο τις προσωπικές του, αλλά και του περιβάλλοντός του, των γονέων, των φίλων, των καθηγητών του. Στις εξετάσεις, ιδίως στις πανελλαδικές, αποτυπώνονται οι προσδοκίες, ο κόπος, η ανάγκη του νέου να κάνει ένα επόμενο βήμα στη ζωή του, οι φιλοδοξίες του, οι φόβοι του, αλλά και τα όνειρά του.
Εδώ λοιπόν η πίστη μπορεί να συμβάλει, συνεπικουρώντας όλους εκείνους που μπορούν να απαλύνουν το νεανικό άγχος. Δεν είναι μόνο ο τονισμός της αγάπης προς τον νέο άνθρωπο, το ότι η σχέση μαζί του δε θα επηρεαστεί από το αποτέλεσμα των όποιων εξετάσεων και η διακριτική ενίσχυσή του, ώστε να μην προστίθεται περαιτέρω αγωνία στη δική του. Η αποφόρτισή του από υπερβολικές προσδοκίες. Είναι και η πολύ σημαντική δύναμη που δίνει η πίστη. Κάθε δοκιμασία έχει να κάνει με τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο. Με την ταυτότητά μας. Αν αισθανόμαστε ότι η ζωή μας είναι στα χέρια του Θεού και ότι ο Θεός ξέρει ποιος είναι ο δρόμος που μας ταιριάζει για να συναντήσουμε τόσο τον Ίδιο, όσο και τον συνάνθρωπο, και να βρούμε αληθινά τον εαυτό μας, το νόημα και τον σκοπό μας, τότε, εκτός από τον κόπο μας, θα κάνουμε τον σταυρό μας και θα εμπιστευθούμε σε Εκείνον την έκβαση.
Αυτό δε σημαίνει παθητικότητα και οκνηρία. Το αντίθετο. Αν καταβάλουμε τον αναλογούντα κόπο, πάρουμε τη βοήθεια που μπορούμε να βρούμε και αισθανθούμε ότι η μεγαλύτερη προσδοκία που μπορεί να έχει ο άνθρωπος είναι, αφού κάνει αυτό που περνά από το χέρι του, να εμπιστευθεί τα υπόλοιπα στη φώτιση του Θεού, τότε η έκβαση των εξετάσεων, όπως και κάθε δοκιμασίας, θα είναι προς όφελος του εξεταζομένου.
Οι εξετάσεις μπορούν να διαμορφώσουν καινούργια ταυτότητα στον νέο. Σίγουρα όμως τον κάνουν να ξαναδεί το ποιος είναι ο εαυτός του και τι θέλει από τη ζωή του. Ποια είναι τα στηρίγματά του.
Η Εκκλησία προσεύχεται να μην αισθάνεται μόνος του σ’ αυτόν τον αγώνα!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στη εφημερίδα «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της 11ης Μαΐου 2016
