Οι άνθρωποι στη ζωή μας συχνά είμαστε αυστηροί. Απαιτούμε από τους άλλους να φέρονται σύμφωνα με τα δικά μας μέτρα και δεδομένα. Και γι’ αυτό εύκολα τους κρίνουμε και τους κατακρίνουμε. Στηριγμένοι στο «φαίνεσθαι», κάποτε σε μία δοκησισοφία, νομίζοντας ότι γνωρίζουμε τι είναι σωστό και μάλιστα στις λεπτομέρειές του, καθώς εύκολα κάποιος μπορεί να εξαγάγει συμπεράσματα θεωρώντας το δέντρο δάσος, γινόμαστε απόλυτοι. Μοιάζουμε έτσι με τους σταυρωτές του Κυρίου, οι οποίοι Τον έκριναν με τον δικό τους απόλυτο τρόπο. Τον χαρακτήρισαν «Πλάνο». Τον απέρριψαν. Άλλοι από φθόνο γιατί δεν μπορούσαν να φτάσουν τη δύναμή Του. Άλλοι επειδή η αγάπη Του τους έλεγχε με αποτέλεσμα να μην μπορούν να το ανεχτούν. Άλλοι επειδή αισθάνονταν ότι η γνώση τους περί της θρησκείας και του λαού, η αίσθηση ότι επειδή ανήκαν στο περιούσιο λαό του Θεού αυτά τους καθιστούσαν ταυτόχρονα και κανόνες της αυθεντίας. Άλλοι επειδή ο Χριστός δεν τους έδωσε αυτό που επεδίωκαν, είτε την επίγεια δόξα και ελευθερία από το τυραννικό καθεστώς των Ρωμαίων, είτε την αποκλειστικότητα στην αγάπη του Θεού. Άλλοι απλώς παρασυρμένοι από το πνεύμα του πονηρού, το οποίο συκοφαντεί οιονδήποτε αμφισβητεί τη δύναμη και την κυριαρχία του διαβόλου σ’ αυτόν τον κόσμο. Άλλοι ακόμη και από αφέλεια, ενταγμένοι στη λογική της μάζας, η οποία δεν σκέφτεται αλλά άγεται και φέρεται από αυτούς που με επιδεξιότητα την καθοδηγούν, στηριγμένοι στα πάθη τους και στα πάθη της, τα οποία κάνουν όλους να προκρίνουν την κατάκριση από την αγάπη. Όλοι πάντως ενώθηκαν εναντίον του «Πλάνου» και Τον οδήγησαν στον Σταυρό.
Όμως ο Ίδιος δεν έκανε τίποτε άλλο παρά να ασκήσει την θεϊκή μετριοπάθεια την οποία είχε συστήσει στην Παλαιά Διαθήκη σε όλους όσους διακονούν τους ανθρώπους. «Μετριοπαθείν δυνάμενος τοις αγνοούσιν και πλανωμένοις» (Εβρ. 5,2). «Είναι σε θέση να δείχνει ανοχή σ’ όσους ζουν στην άγνοια και την πλάνη». Παρότι ο Χριστός δεν είναι στη θέση του ανθρώπων που διακονούσαν ως αρχιερείς της Παλαιάς Διαθήκης τον λαό του Θεού, οι οποίοι ήταν υποχρεωμένοι να δείξουν ανοχή στους αγνοούντας και πλανωμένους καθώς και οι ίδιοι είχαν ανθρώπινες αδυναμίες, ενώ ο Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, δίχα αμαρτίας, εντούτοις βλέπουμε ότι από αγάπη εφαρμόζει αυτό που ζητά από τους ανθρώπους.
Ο Σταυρός είναι στην πράξη η εφαρμογή της μετριοπάθειας, της επιείκειας του Θεού έναντι ενός κόσμου που αγνοεί και πλανάται. Αγνοεί ποιος αληθινά είναι ο Θεός. Άλλοτε τον ταυτίζει με έναν παντοδύναμο δυνάστη. Άλλοτε με κάποιον ο οποίος υπάρχει για να εκπληρώνει αιτήματα και επιθυμίες, για να αποδεικνύει ότι υπάρχει και είναι χρήσιμος. Άλλοτε τον φαντάζονται τηρητή νόμων και έτοιμο να δικαιώσει με την κοσμική αναγνώριση, προσφέροντας δόξα και αποδοχή, όσους αγωνίζονται για το θέλημά Του, χωρίς πάντοτε αυτός ο αγώνας να είναι κατά μίμησιν του Ιδίου και όχι καρπός εγωκεντρικής αυτάρκειας ή αίσθησης ότι αυτό θέλει ο Ίδιος, χωρίς όμως επίγνωση αν αυτό είναι αλήθεια. Άλλοτε με μία φιγούρα του παρελθόντος, ο Οποίος διδάσκει ανεφάρμοστες σκέψεις και ιδέες, όπως αυτή της αγάπης, για να κρατά τους ανθρώπους και την Ιστορία καθηλωμένους στο κακό, την εκμετάλλευση και την αδικία. Όμως επάνω στο Σταυρό αποτυπώνεται ο μετριοπαθής, ο επιεικής, ο ανεκτικός Θεός. Αυτός ο Οποίος δεν αρνείται στον άνθρωπο το δικαίωμα να πιστεύει ό,τι θέλει γι’ Αυτόν, ακόμη κι αν η πεποίθηση αυτή οδηγεί τον άνθρωπο στη θανάτωση του Θεού. Στο Σταυρό ο Θεός συγχωρεί την άγνοια, γιατί αγαπά.
Ο Σταυρός είναι στην πράξη η εφαρμογή της μετριοπάθειας του Θεού έναντι του πλανωμένου ανθρώπου. Αρνείται ο άνθρωπος τον Θεό και τον σταυρώνει, διότι θέλει να συνεχίσει να περιπλανιέται στους δρόμους του ιδίου θελήματος, στους δρόμους της πλατιάς πύλης που οδηγεί στην απώλεια, αρκεί να μπορεί να απολαμβάνει με το εγώ του ό,τι του φαίνεται ευχάριστο. Θέλει ο άνθρωπος να ελέγχει, να κρίνει και να κατακρίνει. Δεν θέλει να ελέγχεται και ο Σταυρός είναι η απόδειξη. Επάνω του ο άνθρωπος ανέβασε τον Θεό για να αισθάνεται ελεύθερος από οποιονδήποτε έλεγχο. Και είναι ο λόγος τον οποίο ο Χριστός έφερε στον κόσμο η κρίση του καθενός μας. Η ακρόαση του λόγου του Θεού επί της ουσίας μας κρίνει. Διότι θέτει τα κριτήρια της πλάνης μας. Το πρόσκαιρο αντί του αιωνίου. Το ψεύτικο αντί του αληθινού. Της θεοποίησης του εαυτού μας αντί της εμπιστοσύνης στον Θεό και της σχέσης μαζί Του. Κι όμως, επάνω στο Σταυρό ο Θεός μας διδάσκει με την σιωπή και την υπομονή Του. Αφήνει το κακό να ξεσπάσει πάνω Του, να του στερήσει την ζωή, για να το νικήσει οριστικά δια της Αναστάσεως. Γιατί μόνο ο Θεός μπορεί να αναστηθεί και να αναστήσει, δείχνοντας την οδό της απόλυτης αλήθειας, η οποία, και μόνο αυτή, νικά τον θάνατο.
Ο Σταυρός είναι στην πράξη η εφαρμογή της μετριοπάθειας του Θεού έναντι του αγνοούντος και πλανωμένου ανθρώπου. Ο άνθρωπος ζητά επάνω στον σταυρό έναν Θεό που να αποδεικνύει την εξουσία Του. Ζητά τον δοξασμένο με τα κοσμικά μέτρα Θεό. Αυτόν που θα φορά το βασιλικό στέμμα, θα είναι ντυμένος την πορφύρα, θα κρατά σκήπτρο, θα διατάζει τους πάντες. Θα κάνει, εκτός από όλα τα θαύματα που έχει κάνει, και το μεγαλύτερο: θα κατεβεί από τον Σταυρό, γιατί πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να τα βάλει με όλους και να τους νικήσει: κοσμική εξουσία, πολιτισμό, κακία, πάθη. Να αποδείξει ότι αξίζει να τον αποκαλούν οι άνθρωποι Θεό. Κι όμως, πάνω στο Σταυρό ο Χριστός βρίσκεται στην απόλυτη δόξα, μόνο που αυτή είναι η ίδια η ταπείνωσή Του. Είναι το κάλλος που δε φωνάζει, αλλά ανέχεται. Που δεν αποδεικνύει τίποτε, αλλά αφήνεται στο να το ανακαλύψουν και να τα ζήσουν «τα μωρά του κόσμου». Μία απλή γυναίκα της Ναζαρέτ. Ένας ψαράς που έγινε μαθητής του και Τον ακολούθησε μέχρι το τέλος. Γυναίκες του λαού, χωρίς μόρφωση και υπεροχή. Ένας εκατόνταρχος, ειδωλολάτρης, που όμως άφηνε χαραμάδα στην καρδιά του για να μπει το φως του Θεού. Και πρωτίστως ένας ληστής. Αυτός που δεν υπήρχε αμαρτία που να μην είχε διαπράξει, είδε την αλήθεια πίσω από την ταπείνωση. Και νίκησε, μαζί με τον Θεάνθρωπο, τον θάνατο.
Η Εκκλησία μας, βάζοντας τον τίμιο Σταυρό εν μέσω του ναού, στην μέση της Αγίας και μεγάλης Τεσσαρακοστή, μας υπενθυμίζει την μετριοπάθεια του θεού και την ανάγκη κι εμείς να Τον μιμηθούμε. Στην αγάπη που γίνεται συγχώρεση. Στην σιωπή και την υπομονή. Και στην ταπείνωση. Αυτά οδηγούν στο Απόλυτο και όχι η απαίτηση ο Θεός και ο κόσμος να είναι όπως εμείς τον θέλουμε. Με τον Σταυρό ως σημείο και όπλο ας πορευτούμε λοιπόν στον τρόπο του πολιτισμού μας που αφήνει το κακό να κυριαρχεί και απαιτεί από τον Θεό σημεία. Κι Εκείνος θα συνεχίσει να δείχνει την μετριοπάθειά Του και σε μας και σε όσους αγνοούν και πλανώνται, προτείνοντάς μας δια του Σταυρού την Ανάσταση.
Κέρκυρα, 3 Απριλίου 2016
