«Όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει. Όποιος όμως χάσει τη ζωή του εξαιτίας μου και εξαιτίας του ευαγγελίου, αυτός θα τη σώσει» (Μάρκ. 8, 35). Ο λόγος του Χριστού, τον οποίο μας υπενθυμίζει η Εκκλησία την Κυριακή μετά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού φαίνεται ακατανόητος για την εποχή και τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώσαμε και ζούμε. Αν θέλεις να κερδίσεις αληθινά τη ζωή σου, την ύπαρξή σου, την ψυχή σου, πρέπει να τη χάσεις. Μα εμείς έχουμε μάθει να αγωνιζόμαστε μόνο να διαφυλάξουμε, να κρατήσουμε με κάθε κόστος τη ζωή μας, τα αγαθά μας, τον εαυτό μας. Έχουμε μάθει να ζητάμε, να θέλουμε να πάρουμε από τους άλλους. Και όχι μόνο χρήματα, αλλά και αναγνώριση, δόξα, αποδοχή, αγάπη. Η ζωή μας είναι προσανατολισμένη στο να λαμβάνουμε και όχι στο να δίνουμε και να παραιτούμαστε από ό,τι έχουμε.
Γιατί όμως ο Χριστός λέει αυτό το λόγο; Είναι αρκετό ότι ο Ίδιος πρώτος παραιτήθηκε πάνω στο Σταυρό από τη ζωή Του, από τη δυνατότητα να μην πεθάνει, από την εξουσία και την παντοδυναμία της θεότητας, και κατ’ επέκταση και της ανθρώπινης φύσης στο Πρόσωπό Του; Ήταν μόνο θέμα παραδείγματος επάνω στο Σταυρό, το οποίο θα μείνει μεν ως μοναδική κίνηση στην Ιστορία του κόσμου, αλλά είναι πολύ μακριά από τις δικές μας δυνατότητες;
Ο άνθρωπος έχει έμφυτη μέσα του την τάση για επιβίωση, για διατήρηση της ζωής του. Και ο σύγχρονος πολιτισμός, στον οποίο ζούμε, σ’ αυτή την τάση στηρίχτηκε. Επιβίωση με κάθε τίμημα. Αυτή η έννοια μετέτρεψε τον άνθρωπο σε άτομο, το οποίο είναι το κέντρο του κόσμου, μοναδικό και ανεπανάληπτο. Και το άτομο δεν ξεκινά από την κοινωνία, από τη σχέση του με τους άλλους, αλλά πορεύεται με γνώμονα τον εαυτό του. Για το άτομο είναι η ζωή. Για το άτομο τα αγαθά. Για το άτομο η ευτυχία. Για το άτομο η προτεραιότητα. Ακόμη και σε σχηματισμούς υπερεθνικούς και παγκόσμιους, ακόμη και στην έννοια των κρατών, το άτομο κυριαρχεί. Δεν τίθενται σκοποί κοινωνικοί ως η προτεραιότητα, αλλά το ατομικό δικαίωμα. Δεν υπάρχει το καλό του συνόλου, ο πατριωτισμός, η μέριμνα για όλους και ιδιαίτερα για τους αδύνατους. Ο στόχος είναι τα άτομα να μπορούν να περνούν καλά. Ακόμη και η κρίση έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις διότι τα χρήματα που υπάρχουν δεν επαρκούν για να μπορούν όλα τα άτομα να περνούν καλά, όπως στήθηκε ο πολιτισμός και ο μηχανισμός της οικονομίας της αγοράς, ενώ αυτοί που έχουν την κατοχή και την εξουσία τους, δεν φαίνονται πρόθυμοι να στερηθούν τα υπερκέρδη τα οποία απολαμβάνουν, με αποτέλεσμα να φορτώνουν όλα τα βάρη σ’ αυτούς που δεν έχουν εξουσία.
Επομένως, πώς μπορεί ο λόγος του Χριστού να έχει ισχύ;
Όσοι πιστεύουμε στο Ευαγγέλιο και στη ζωή που μας έδειξε ο Κύριος βρίσκουμε στην ύπαρξή μας μία άλλη προτεραιότητα. Αυτή της αγάπης. Και αγάπη σημαίνει πρωτίστως θυσία, παραίτηση από τα δικαιώματά μας, μοίρασμα, δηλαδή απώλεια της προτεραιότητας του εγώ και της πρόταξής του στον κόσμο. Αυτός είναι ο δρόμος του Σταυρού, ο δρόμος της αγιότητας. Και είναι δύσκολος αυτός ο δρόμος γιατί γεννά εσωτερική σύγκρουση. Είναι οδός μαρτυρίου, νίκης κατά του εαυτού και της ατομικότητας. Αλλά και στην προοπτική της προσωπικής καταξίωσης, όσοι πιστεύουμε στο δρόμο του Ευαγγελίου μαθαίνουμε εργαζόμαστε, λαμβάνουμε, για να μπορούμε να δίνουμε. Κι αυτός είναι ο πρωταρχικός μας δρόμος στη ζωή. Να δίνουμε και από το περίσσευμα και από το υστέρημα και ενίοτε και την ίδια τη ζωή μας. Κι αυτός ο δρόμος γίνεται έτσι θάνατος ταυτόχρονα και ανάσταση, κατά την μίμηση του Χριστού.
Ο Χριστός μας δείχνει το δρόμο. Και είναι Εκείνος που μέσα από τη ζωή της Εκκλησίας μας βοηθά να ακολουθήσουμε το δρόμο της παραίτησης και της θυσίας. Σ’ αυτό το δρόμο της κοινωνίας των προσώπων που παραιτούνται από όσα δικαιούνται και δίνουν περισσότερα από αυτά που τους ζητούνται βρίσκεται η αληθινή σωτηρία. Ίσως και ο μοναδικός δρόμος υπέρβασης της κρίσης, εάν κάποια στιγμή αποφασίσουμε συλλογικά να δούμε μιαν άλλη πορεία. Εδώ έγκειται και θα έγκειται η ευθύνη και η πρωτοπορία της Εκκλησίας, δηλαδή όλων μας.
Κέρκυρα, 16 Σεπτεμβρίου 2012
