ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ 27 -
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΜΑΜΑΛΑΚΗΣ, “ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ”, μετάφραση Χρήστος Μακρόπουλος, πρόλογος Ελένη Καραγιάννη, εκδόσεις ΕΝ ΠΛΩ
Βιβλία για θέματα που απασχολούν τους γονείς σε σχέση με την οικογενειακή καθημερινότητα και ιδίως στην σχέση τους με τα παιδιά κυκλοφορούν πολλά. Βιβλίο που να δίνει απαντήσεις και να καταγράφει εμπειρίες του γονέα που είναι ταυτόχρονα και καθηγητής της ποιμαντικής φροντίδας στην Ορθόδοξη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού της Βοστώνης δεν είχαμε διαβάσει. Οι εκδόσεις ΕΝ ΠΛΩ τόλμησαν να μεταφράσουν και να κυκλοφορήσουν στα ελληνικά το εξαιρετικό βιβλίο του Δρ. Φίλιππου Μαμαλάκη, πατέρα επτά παιδιών, ειδικού στην ψυχοθεραπεία γάμου και οικογένειας, ο οποίος μέσα από την οικογενειακή εμπειρία, αλλά και την επιστημονική του κατάρτιση, αποτυπώνει δρόμους και τρόπους πολύτιμους για τους σύγχρονους γονείς. Όσοι θέλουν να μοιραστούνε εμπειρίες και ειλικρίνεια με έναν άνθρωπο που δεν φοβάται να δείξει τα σωστά και τα λάθη στον τρόπο ανατροφής των δικών του παιδιών, όπως επίσης και να δείξει τι σημαίνει να είσαι χριστιανός γονέας και να θέλεις τα παιδιά σου να προετοιμασθούν για την Βασιλεία του Θεού, θα βοηθηθούν πολύ!
Ιδιαίτερη εντύπωση κάνουν οι παρατηρήσεις του συγγραφέα για τους μακροπρόθεσμους στόχους στην ανατροφή των παιδιών, καθώς οι γονείς καλούνται να απαντήσουν στο ερώτημα “τι είδους ενήλικοι θέλουν τα παιδιά τους να γίνουν”, την αξία του διαλόγου και τα είδη του (διάλογος διαιτησίας, διάλογος ανάληψης ευθύνης, διάλογος που συνδέεται με την κατά Χριστόν πορεία), η θέση του συγγραφέα ότι τα παιδιά δεν είναι πρόβλημα προς επίλυσιν, αλλά πρόσωπα που προσδοκούν αγάπη και καθοδήγηση και ακόμη κι όταν αντιδρούν αρνητικά επιζητούν όχι την προσοχή των γονέων, αλλά την σύνδεση μαζί τους, η ανάγκη για σεβασμό των συναισθημάτων των παιδιών τους, όχι όμως για να ενδώσουν οι γονείς υπερβολικά στις επιθυμίες τους, το ζήτημα των ορίων, τα οποία πρέπει να ιδωθούν στην μακροπρόθεσμη προοπτική.
Αξίζει να σταθούμε στην θέση του συγγραφέα ότι η υπακοή πρέπει να λειτουργεί στην προοπτική της χαράς και όχι του εξαναγκασμού κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί όταν καλλιεργείται μια κουλτούρα ακρόασης και πειθούς στην σχέση γονέων και παιδιών. Οι γονείς καλούνται να ακούνε τα παιδιά τους και όταν συμπεριφέρονται καλά και όταν δεν συμπεριφέρονται καλά. Παράλληλα, η διδαχή της μετάνοιας είναι σημαντικότατη πτυχή της οικογενειακής καθημερινότητας. Χρειαζόμαστε μετανοούντες γονείς πρωτίστως, αλλά και παιδιά που είναι ψυχικώς δυνατά, όταν αυτά μαθαίνουν να μετανοούν, όχι να είναι τέλεια. “Είναι καλό να ζητάτε από κάθε παιδί στο τέλος κάθε ημέρας συγχώρηση και να το διδάξετε να ζητά κι αυτό συγχώρηση” (σελ. 402).
Όλα τα παραπάνω έχουν νόημα όταν ο καθημερινός αγώνας των γονέων συνδέεται με την πίστη, με την εκκλησιαστική ζωή, με την προσευχή, “στόχος είναι όταν τα παιδιά μας μεγαλώσουν και φύγουν από το σπίτι μας να έχουν πάντα στην καρδιά τους τον Χριστό και την Εκκλησία”.
Οι θέσεις αυτές δίνονται μέσα από την σχέση του συγγραφέα με τα παιδιά του! Με πλήθος παραδειγμάτων στα οποία όσοι είμαστε γονείς μπορούμε να αντιστοιχίσουμε και τις δικές μας εμπειρίες, με επιτυχίες και αποτυχίες, οι οποίες όμως δεν είναι για να μας γεννούν ενοχές, αλλά αφορμές ανασύνταξης, αφορμές μετάνοιας, αφορμές “προσεκτικότητας” (σελ. 390) προκειμένου να μην μένουμε στο δέντρο και να αφήνουμε κατά μέρος το δάσος, που είναι η σχέση εν οικογενεία. Και όλα στην προοπτική της σχέσης της οικογένειας με τον Χριστό και την Εκκλησία. Κανείς γονέας δεν είναι μόνος του, αν το επιθυμεί να έχει αυτήν την κοινωνία, η οποία ανασυνδέει την διαδικασία της ανατροφής, δίδοντάς της, εκτός από κοινωνικό και αναπτυξιακό, βαθιά πνευματικό περιεχόμενο.
Μέσα από το βιβλίο διαφαίνεται μία από τις ανάγκες των καιρών μας: να απομακρυνθούμε από τον παιδοκεντρισμό, από τον φόβο να διαχειριστούμε την γονεϊκότητα και ως ρόλο εξουσίας, μόνο που αυτή δεν αποσκοπεί στην υποδούλωση, αλλά στην βαθμιαία κατάκτηση της ελευθερίας. Οι καιροί μας δεν θέλουν τους γονείς να κακοκαρδίζουν τα παιδιά τους, αλλά να θεραπεύουν, με έναν τρόπο σχεδόν λαϊκιστικό και καταστροφικό, κάθε επιθυμία τους, προκειμένου να μην τα τραυματίσουν ψυχολογικά. Έτσι όμως τα καθιστούν ανήμπορα να διαχειριστούν σχέσεις στις οποίες δεν θα μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν, περιστάσεις ήττας στην ζωή σε στόχους που θέτουν, αλλά και μετατρέπουν την σχέση με τον Θεό σε σχέση συμφέροντος και όχι εμπιστοσύνης και αγάπης.
Ο γονιός μεγαλώνει το παιδί για να φύγει από το σπίτι. Δεν πρέπει να αρνείται τον ρόλο και το περιεχόμενο της γονεϊκότητας. Να λησμονεί ότι κέντρο του ενδιαφέροντος δεν μπορεί να είναι το παιδί καθαυτό, αλλά το παιδί εντός της οικογένειας. Το παιδί εντός της σχέσης με τους γονείς και τα αδέρφιά του, στην οποία μαθαίνει να αγαπά, να διακρίνει τις επιθυμίες του, να αποδέχεται την αγάπη των άλλων, την κοινωνία του μοιράσματος, της υποχωρητικότητας που στην πίστη ονομάζεται και είναι η ταπεινοφροσύνη, όχι μόνο ως θεωρία, αλλά και ως πράξη. Τότε το παιδί προχωρά προς την ωρίμαση και τελικά προς την οδό της Βασιλείας του Θεού, που είναι η ευθύνη της αγάπης κα προς τον Θεό και προς τους ανθρώπους.
Το βιβλίο είναι εξαιρετικό. Η μετάφραση του Χρήστου Μακρόπουλου το προσφέρει με ένα ρέον γλωσσικό ύφος και η έκδοση ξεκουράζει και οπτικά! Δεν είναι μόνο για την βιβλιοθήκη! Είναι για μελέτη και συμπροβληματισμό!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
