ΣΑΒΒΑΤΟΝ ΕΣΤΙΝ

“Ἔλεγον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι τῷ τεθεραπευμένῳ: σάββατόν ἐστίν. Οὐκ ἔξεστίν σοι ἆραι τόν κράβαττον” (Ἰωάν. 5, 10)

“Έλεγαν οι Ιουδαίοι άρχοντες στον θεραπευμένο: Είναι Σάββατο, και δεν επιτρέπεται να σηκώνεις το κρεβάτι σου”

Πόσες φορές στην ζωή μας δεν βλέπουμε την πραγματική σημασία των γεγονότων που ζούμε, αλλά επιμένουμε σε λεπτομέρειες  οι οποίες κρύβουν την ουσία; Ένα “ναι μεν, αλλά” κυριαρχεί στην σκέψη μας, καθώς η ψυχή μας κυριαρχείται από το σαράκι του φθόνου για τον άλλο, για τα επιτεύγματά του, για την πρόοδό του, για τα θαυμαστά σημεία που επιτελεί. Ο φθόνος έρχεται ως συνέπεια  ελλείμματος ψυχικής γενναιότητας, φόβου ότι οι επιτυχίες του άλλου θα μειώσουν την σημασία της δικής μας παρουσίας στην ζωή, θέαση του κόσμου στην προοπτική της εξουσίας και της κυριαρχίας, είναι πάθος το οποίο άλλοτε εμφανίζεται φανερά, άλλοτε λανθάνει στον λόγο, την σκέψη, την καρδιά, την απόφασή μας να μην αναγνωρίσουμε την αξία του άλλου. Ο φθόνος οδηγεί σε παραστρατήματα. Ο φθόνος όμως κάνει και την ζωή μας μίζερη. Της στερεί την χαρά, διότι τα όποια επιτεύγματα των άλλων δεν θα έπρεπε να είναι τίποτε άλλο παρά αφορμή χαράς για μας, καθώς ο πλησίον μας είναι ο αδελφός μας!

Οι Ιουδαίοι, όταν είδαν τον Χριστό να θεραπεύει έναν επί τριάντα και οκτώ έτη παράλυτο, δεν χάρηκαν με το θαύμα, αλλά εστίασαν σε μία λεπτομέρεια εντελώς ανούσια τόσο για τον θεραπευτή όσο και για τον θεραπευμένο. Η ημέρα που έγινε το θαύμα ήταν το Σάββατο, στο οποίο δεν επιτρεπόταν η εργασία. Έτσι το ότι ο πρώην παράλυτος πήρε στους ώμους του το κρεβάτι του, τον τόπο της ουσιαστικής ταφής του, και το μετέφερε ως σημείο του θαύματος, θεωρήθηκε από τους Ιουδαίους παράβαση της τυπολατρίας του μωσαϊκού νόμου. “Ναι μεν, αλλά”, για το θαύμα. Δεν μπορούσαν να αμφισβητήσουν το γεγονός, απέρριψαν όμως την θεϊκή καταγωγή του θεραπευτή και βρήκαν ευκαιρία να επιτιμήσουν τον θεραπευμένο. Ένας ψύχραιμος παρατηρητής θα επεσήμανε την μικρότητα. Θα τους έλεγε ότι δεν επιτρέπεται να φθονούν με τόσο αρρωστημένο τρόπο τον νικητή του θανάτου που ανέστησε τόσο από τον πνευματικό όσο και από τον κοινωνικό θάνατο της μοναξιάς, καθώς και από την σωματική έλλειψη έναν ταλαιπωρημένο άνθρωπο. Ένας ψύχραιμος παρατηρητής θα τόνιζε στον θεραπευμένο ότι η χαρά της καινούργιας αρχής είναι πέρα από κάθε τυπολατρία. Ότι δεν θα έπρεπε να τον πτοήσει η κακία των συμπατριωτών του. Αντίθετα, κλήθηκε να δοξάσει και να ευχαριστήσει τον Θεό για το ανέλπιστο θαύμα που έζησε και αυτο ήταν ουσιαστικά μία ανάσταση!

Πόσο εύκολα οι άνθρωποι επηρεαζόμαστε από τον φθόνο των άλλων! Ο πρώην παράλυτος θεώρησε σωστό να μην αποκοπεί από τους Ιουδαίους και να τους ενημερώνει για το τι έκανε και τι είπε ο Ιησούς και όχι να μείνει κοντά στον θεραπευτή του. Φοβισμένος ήταν και φοβισμένος παρέμεινε. Ο φθόνος δηλητηριάζει την ζωή. Μεταφέρει την κακεντρέχεια στους πολλούς και γίνεται κοινωνικό σύμπτωμα. Γι᾽ αυτό και χρειάζεται να δούμε τον εαυτό μας με γενναιότητα, οδό στην οποία μας οδηγεί η πίστη!

Ο φθόνος δεν είναι απλά δείγμα εμπαθούς συμπεριφοράς. Είναι σύμπτωμα ψυχικής παραλυσίας, νοσήματος το οποίο δεν περνά εύκολα, κάποτε ούτε και με θαύμα. Οι Ιουδαίοι προσπέρασαν την ερμηνεία της θεραπείας, ότι ο Χριστός είναι πιο πάνω από τον μωσαϊκό νόμο, ως δωρεοδότης του, και έμειναν επαναπαυμένοι στην τυπολατρική προσέγγιση. Δεν ήθελαν να πιστέψουν και δεν πίστεψαν. Ο φθόνος θεραπεύεται με την γενναιότητα της αναγνώρισης ότι ο Θεός προνοεί για τον πλησίον μας, όσο και για μας. Αυτή η αναγνώριση είναι καρπός αυθεντικής αγάπης και ψυχικής ομορφιάς. Ας κάνουμε την αυτοκριτική μας εάν δεν θέλουμε να μείνουμε σε έναν κόσμο κακίας, υπεροψίας  και φτώχειας ως προς την αγάπη. Διότι οι παράλυτοι τελικά είναι πολλοί!

Κέρκυρα, 19 Μαΐου 2019  

ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΣΠΙΤΙ ΖΟΥΜΕ...ΚΙ ΟΜΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ

                Τι σημαίνει να ζεις στο ίδιο σπίτι με τον άνθρωπό σου και τα παιδιά σου;

                Αν το σκεφτούμε, θα δούμε ότι σημαίνει να είμαστε ένας μικρός κόσμος, μέσα στον μεγάλο της ζωής. Κόσμος σημαίνει στολίδι, κοινωνία, ταυτότητα στην διαφορετικότητα σε σχέση με άλλους κόσμους. Το ίδιο συμβαίνει και με τον δικό μας. Στο σπίτι μας καλούμαστε να βρούμε την τάξη, την αρμονία, να υπερβούμε το χάος του εγωτικού θελήματος, για να είναι όχι μόνο ο χώρος, αλλά και ο τρόπος στολίδι τόσο για το μέσα μας όσο και για όσους μας συναντούν και μας παρατηρούν. Ο κόσμος του σπιτιού μας γίνεται κοινωνία αυθεντική όταν στηρίζεται στα πρόσωπά του και τους ρόλους τους, στο μοίρασμα, στην ανοχή των λαθών και των αδυναμιών των άλλων, στην επίγνωση των δικών μας. Το σπίτι μας έχει ταυτότητα όταν δεν φοβάται να αναζητήσει την ευτυχία με τον δικό του τρόπο, όταν δεν παραιτείται από το να είναι ξεχωριστό από τα άλλα από φόβο μην περιθωριοποιηθεί, όταν υπάρχει η ενότητα μεταξύ των μελών που κατοικούν σ’ αυτό, όχι μόνο σωματικά ή για την κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών, αλλά από αγάπη!  

                Στο ίδιο σπίτι ζούμε σημαίνει ότι συμπορευόμαστε. Όσο κι αν οι καιροί μας τείνουν να μετατρέψουν την οικία σε πανδοχείο, αν καταφέρουμε να διατηρήσουμε στην καρδιά μας την προτεραιότητα του βλέμματος στον άλλο, την προτεραιότητα της συνάντησης, το χτίσιμο προσωπικότητας που γνωρίζει να χαίρεται, να συγχωρεί, να δίνεται. Μπορεί να είναι δύσκολος ο δρόμος αυτός, διότι οι άνθρωποι θέλουμε να βλέπουμε τα πάντα μέσα από τον δικό μας τρόπο σκέψης. Αν όμως νιώθουμε ότι αξίζει να ζούμε στο ίδιο σπίτι, τότε θα κάνουμε το βήμα να δούμε την ζωή μέσα από την ματιά του άλλου. Στο ίδιο σπίτι συναντιούνται οι  ελευθερίες μας. Συναντιέται ο μεγάλος κόσμος στον οποίο καλούμαστε να βγαίνουμε συνεχώς, με εφόδια δοσμένα όχι μόνο από το « εγώ» και τα χαρίσματά μας, αλλά και μέσα από την συνύπαρξη με τους οικείους μας. Διότι η ικανότητα για σχέση δοκιμάζεται στην ασφάλεια και την δοτικότητα αυτών που ό,τι κι αν γίνει, όποιοι κι αν είμαστε εκ φύσεως μας αγαπούνε.

                Στο ίδιο σπίτι ζούμε σημαίνει ότι βιώνουμε τους ίδιους πειρασμούς. Την απορρόφηση στο «εγώ» μας μέσα από τον θρίαμβο της εικόνας στο Ίντερνετ και στα κινητά. Το ίδιον θέλημα, το οποίο οι επιθέσεις των λογισμών το ενισχύουν. Την ρευστότητα και την ακαταστασία του μεγάλου κόσμου των καιρών μας. Την άρνηση του « ανήκειν»  και την αυτοθέωση, σήμα κατατεθέν μιας παγκοσμιοποιημένης και αποχριστιανισμένης εποχής. Ένα αίσθημα ότι προέχει η ατομική επιβίωση και όχι η χαρά της κοινότητας. Πρωτίστως όμως ο χρόνος, που μας κάνει να νομίζουμε ότι πρέπει μόνοι μας να τα καταφέρουμε και ότι δεν υπάρχει κάποιος να μας βοηθήσει.

                Στο ίδιο σπίτι ζούμε...κι όμως μπορούμε, όταν εμπιστευτούμε τον Χριστό. Όταν ακολουθούμε το Ευαγγέλιο, την συνείδηση ως την φωνή του Θεού μέσα μας, το ήθος και τον τρόπο της Εκκλησίας. Μπορεί τα πρόσωπα να μας πληγώνουν. Μπορεί να προβληματίζουν η θεσμική επανάπαυση, η συχνά φανερή αδιαφορία για μία γλώσσα σύγχρονη, που να οδηγεί σε μαρτυρία ζωής που να αναταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής και τα κατα- νοούμενα από αυτήν, ωστόσο η Εκκλησία είναι η μεγάλη μας οικογένεια. Σ’  αυτήν λέμε τους καημούς μας. Από τον τρόπο της γιορτής της παίρνουμε δύναμη. Και κάνουμε το σπίτι μας, τις σχέσεις μας, τις λύπες και τις χαρές μας δική μας γιορτή.

                Στην Εκκλησία υπάρχει ο Χριστός. Στην Εκκλησία μαθαίνουμε να δίνουμε χώρο μέσα μας ο ένας στον άλλο και αφήνουμε τον Χριστό να μας αγιάσει. Στην Εκκλησία βρίσκουμε τις αρχές και τις αξίες διά των οποίων θα πάρουμε δύναμη για να προσφέρουμε στα παιδιά μας πρόταση ζωής. Στην Εκκλησία συνυπάρχουμε με τους Αγίους μας, για να δούμε ότι ο κόσμος ως στολίδι, ως υπέρβαση του χάους και της ρευστότητας, μπορεί να κατορθωθεί, με το δικό μας μεγάλο ΝΑΙ στην αγάπη του Χριστού!

                Στο ίδιο σπίτι ζούμε...κι όμως μπορούμε. Οι ενότητες και τα κείμενα αυτού του βιβλίου έχουν να κάνουν με τα βιώματα της οικογενειακής, της ενοριακής, της σχολικής, της κοινωνικής πραγματικότητας και την απόφαση, μέσα από την εκκλησιαστική εμπειρία, να μην σιωπήσουμε, να μην παραιτηθούμε, να μην αφεθούμε στο «δεν πειράζει» των καιρών. Να μοιραστούμε την ελπίδα που η αγάπη στον Χριστό και η αγάπη σε όλους, ξεκινώντας από τους οικείους μας, γεννά χαρά και δίνει νόημα στην ζωή μας. Όχι με εξιδανικεύσεις, αλλά με ρεαλισμό. Γονείς και νέοι, αλλά και όσοι νοιάζονται για την οικογένεια, μπορούν να προσθέσουν τις δικές τους σκέψεις, τα δικά τους βιώματα, τις δικές τους ελπίδες, τις δικές τους χαρμολύπες. «Λύπη μαζί, λύπη μισή, χαρά μαζί, χαρά διπλή», λέει ο λαός μας.

                Θερμές ευχαριστίες στις εκδόσεις ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ και στον κ. Νίκο Σαμπαζιώτη για την προτροπή της έκδοσης και την συνεργασία. Στον κ. Δημήτρη Ριζούλη και την εφημερίδα «ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ», όπου πολλά κείμενα πρωτοδημοσιεύτηκαν. Στην οικογένειά μας που την βλέπουμε να πορεύεται εν χρόνω και να μπορεί. Στα μεγάλα κορίτσια μας Ευαγγελία και Μαρίνα που δοκιμάζουν στην ελευθερία τα όσα προσέλαβαν και έζησαν. Στα μικρότερα Ιωάννα και Σπυριδούλα που προβληματίζονται στην εφηβεία τους, με την ευχή να κρατούνε ακέραιη την πίστη. Στην πρεσβυτέρα Μαρία, η αγάπη της οποίας είναι το μεγαλύτερο κατά άνθρωπον στήριγμα. Σε όσους νιώθουν ότι μπορούμε να μοιραστούμε ελπίδα, στην Κέρκυρα όπου κατοικούμε και όπου κι αν βρίσκονται και επικοινωνούμε είτε διά ζώσης είτε διαδικτυακά. Στον Μητροπολίτη μας κ. Νεκτάριο και στους αδελφούς και συλλειτουργούς, που μας ενθαρρύνουν να μην αποκάμουμε και χαίρονται με την χαρά μας. Στα νέα παιδιά, τα οποία θα θέλαμε να μην φοβούνται να προσανατολιστούν στο να κάνουν οικογένεια, αλλά, με πίστη στον Χριστό, να πορευθούν την οδό του Σταυρού και της Ανάστασης που είναι η αγάπη. Τέλος, στους γονείς και τα νέα ζευγάρια της ενορίας των Αγίων Πάντων Κέρκυρας, όπως επίσης και στους συνοδοιπόρους στην διακονία μας, με τους οποίους μοιραζόμαστε από κοινού εμπειρίες και αναζητούμε στην παράδοσή μας απαντήσεις.                     

                Δεν είναι συντηρητισμός η εμπιστοσύνη στην οικογένεια. Είναι η βάση για να μάθουμε από την κλειστή αγάπη να περνούμε στην ανοιχτή, από το σπίτι μας στον κόσμο και στον Θεό! Αρκεί να υπάρχει η πίστη!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Κέρκυρα, Πάσχα 2019

ΓΙΑ ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΜΑΣ

                Οι επερχόμενες Ευρωεκλογές στην πατρίδα μας έχουν εκφυλισθεί σε μία μεγάλη δημοσκόπηση με θέμα την εσωτερική πολιτική σκηνή. Απόλυτη η ευθύνη των κομμάτων, τα οποία ουδέποτε σχεδόν παρουσίασαν ολοκληρωμένες προτάσεις για το τι ζητά η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν ενημέρωσαν στα σοβαρά τον λαό μας για τα προβλήματα του δυτικού κόσμου στον οποίο ανήκουμε, αλλά πάντοτε αντιμετώπιζαν την Ευρώπη σαν την μεγάλη αγελάδα από την οποία αρμέγαμε και αρμέγουμε για να βελτιώσουμε την οικονομική μας κατάσταση, να λύσουμε εσωτερικά προβλήματα, χωρίς να βλέπουμε τι πραγματικά μπορεί να γίνει η Ευρώπη για μας.

                Στον εκκλησιαστικό χώρο η Ευρώπη είναι στην καλύτερη περίπτωση χρηματοδότης για έργα υποδομών, συνήθως όμως αντιμετωπίζεται ως πηγή του κακού. Δαιμονοποιείται ως η αιτία που διανοούμενοι, πολιτικοί και άλλοι ιδεολόγοι βάλουν εναντίον της ταυτότητάς μας, ενώ νωπές είναι στους μεγαλύτερους οι αναμνήσεις ταύτισης της Ευρώπης με τον Αντίχριστο. Το δημοψήφισμα του 2015 ήταν η ευκαιρία για πολλούς πιστούς να βγάλουν το μένος τους για το πλαστικό χρήμα, για την έκλυση των ηθών, για την αθεΐα, για την λαθρομετανάστευση, στοιχεία  έντονου ευρωσκεπτικισμού.

                Το ερώτημα όμως είναι εάν νοείται το μέλλον μας εκτός Ευρώπης;

                Η απάντηση ρεαλιστικά είναι ΟΧΙ. Αντί λοιπόν να ονειρευόμαστε απομονωτισμούς, αντί να βγάζουμε πύρινα κηρύγματα εναντίον της Δύσης, καλό θα ήταν να προσγειωθούμε και να δούμε ποια στοιχεία της δικής μας ταυτότητας και ποια ποιότητα παιδείας, πολιτισμού, πολιτικής, θρησκευτικότητας θα μπορούσε να συμβάλει ώστε οι νέοι μας να πηγαίνουν στην Ευρώπη, αλλά και να την βλέπουν όχι ως ζητιάνοι, αλλά ως ισότιμοι συνομιλητές, με επίγνωση του ποιοι είμαστε και πώς μπορούμε να διαλεχθούμε σ’  αυτήν.

                Σε μια Ευρώπη στην οποία η συζήτηση ξεκινά από τον οικονομοκεντρισμό ο Έλληνας μπορεί να μεταθέσει το πεδίο στην ποιότητα ζωής. Να καταθέσει το ενδιαφέρον για την φιλοσοφία, την ιατρική, την παιδεία, τις φυσικές και ανθρωπιστικές επιστήμες με σκοπό να κατατεθούν προτάσεις ζωής με γνώμονα τον Θεό και τον άνθρωπο. Και αυτό όχι μόνο σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά με έμπρακτο παράδειγμα βίωσης τις κοινότητες, κυρίως της Εκκλησίας. Μέσα στην απλοϊκότητα,  πολλές φορές, της αγάπης, σώζονται άνθρωποι από την φτώχεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό, την αμορφωσιά, την μοναξιά, την αρρώστια και τον θάνατο. Αυτό γίνεται διότι η πίστη μας είναι κομιστής ήθους, απαραίτητου για να γίνει η Ευρώπη κόσμος αλληλεγγύης.

 Ας φανταστούμε πολιτικούς μας οι οποίοι να πηγαίνουν στο Ευρωκοινοβούλιο και να μιλούν για νόημα ζωής, πέρα από νούμερα και στατιστικές ή απαιτήσεις για οικονομική ενίσχυση. Ας φανταστούμε ένα ελληνικό κράτος και μία Ορθόδοξη Εκκλησία που να εμπνέουν και ιδιώτες χορηγούς να οργανώνουν κατασκηνώσεις για μαθητές σχολείων της Ευρώπης, στις οποίες να μαθαίνουν όχι μόνο την γλώσσα μας, αλλά και στοιχεία του ήθους της παράδοσής μας. Να ψυχαγωγούνται με την μουσική και τους χορούς που ενώνουν εν αγάπη και αφήνοντας στην άκρη την φιληδονία. Να φέρνουν επιστήμονες για συνέδρια πάνω στους Πατέρες της Εκκλησίας, που να αναζητούν ρίζες στην ιστορία και τον πολιτισμό της ανταλλαγής, της συνύπαρξης και της κοινωνίας και όχι του Ζορμπά και του μουσακά.

                Αντί να φοβόμαστε, αντί να κλεινόμαστε, ας ξεκινήσουμε τουλάχιστον στην Εκκλησία να δείξουμε και να ζήσουμε ταυτότητα διαλόγου και αγάπης. Ας μην απέχουμε από τις ευρωπαϊκές διαδικασίες. Ας τις συνδιαμορφώσουμε!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»

στο φύλλο της Τετάρτης 15 Μαΐου 2019

ΛΙΑΝ ΠΡΩΙ

“Καί λίαν πρωΐ τῆς μιᾶς σαββάτων ἔρχονται ἐπί τό μνημεῖον ἀνατείλαντος τοῦ ἡλίου” (Μάρκ. 16, 2)

“Ήρθαν στο μνήμα πολύ πρωί τήν επομένη του Σαββάτου, μόλις ανέτειλε ο ήλιος”

“Λίαν πρωΐ τῆς μιᾶς σαββάτων”.  Η λαχτάρα της αγάπης δεν αφήνει περιθώριο για ύπνο. Ακόμη κι αν Αυτός που οι Μυροφόρες γυναίκες αγαπούνε είναι νεκρός, θαμμένος σε μνήμα λαξευμένο σε βράχο, με πέτρα θεόρατη να φυλά την είσοδό του, αυτές δεν μπορούν να σκεφτούν με βάση την λογική. Σκέψη και πράξη καθοδηγούνται μόνο από την αγάπη. Η λογική τις οδηγεί να αγοράσουν τα αρώματα αμέσως μετά την ταφή, διότι γνωρίζουν ότι το Σάββατο είναι αργία. Η λογική τις αποτρέπει από το να πάνε το Σάββατο στο μνημείο, για να μην προκαλέσουν την οργή των σταυρωτών. Η αγάπη όμως τις κάνει μόλις ανατείλει ο ήλιος να έχουν ξεκινήσει ήδη για το μνημείο. Η αγάπη τις κάνει να μην υπολογίζουν ότι υπάρχουν στρατιώτες. Να μην σκεφτούν ποιος θα μετακινήσει για χάρη τους την θύρα του μνημείου. Να μην σκεφτούν ότι εάν για τον Χριστό ισχύει ό,τι για όλους τους ανθρώπους, τα αρώματα είναι μάταια, διότι η αρχή της αποσύνθεσης δεν σταματά όσα αρώματα κι αν βάλει κάποιος στο νεκρό σώμα.  Να μην σκεφτούν τι θα έλεγαν οι σταυρωτές που θα πληροφορούνταν ότι τρεις γυναίκες επιμένουν να ακολουθούν έναν νεκρό, ηττημένο, απορριμένο, θαμμένο. Τον εχθρό του λαού που ο ίδιος ο λαός έχει θανατώσει, για να απαλλαγεί από την παρουσία Του. Να μην σκεφτούν ότι οι μαθητές Του έχουν κρυφτεί, διά τόν φοβον των Ιουδαίων, ότι δεν επιτρέπεται στις γυναίκες να έχουν καρδιά ανδρών. Η λαχτάρα να αγγίξουν τον κεκοιμημένο, τον αγαπημένο, τον οικείο τους κάνει την λογική να μην έχει πλέον καμία δύναμη επάνω τους.

“Λίαν πρωΐ τῆς μιᾶς σαββάτων”. Ημέρα που η ζωή πρέπει να ξαναβρεί τους κανονικούς ρυθμούς της. Ημέρα στην οποία δεν χωράνε οι αναμνήσεις ως προτεραιότητα, αλλά ο ρεαλισμός. Ημέρα αφιερωμένη στους ζωντανούς. Ημέρα στην οποία οι γυναίκες πρέπει να ξαναγυρίσουν στην ρουτίνα τους. Στις υποχρεώσεις του σπιτιού τους. Στην κοινωνική τους θέση που δεν ήταν να συνοδεύουν προφήτες, αλλά να προσεύχονται  στο ταμιείον τους και να μεγαλώνουν τα  παιδιά τους. Στο να μην ζητούν να αλλάξουν τον κόσμο, αλλά να μένουν υποταγμένες στην μοίρα της θέσης τους.  Ημέρα που τα συναισθήματα πρέπει να ταφούν μαζί με το πρόσωπο που τα προκάλεσε. Ημέρα στην οποία δεν χωρά η αγάπη, αλλά η λογική.

“Λίαν πρωΐ τῆς μιᾶς σαββάτων”. Αυτήν την ημέρα διαλέγει ο Χριστός για να αναστηθεί. Ανατρέπει τα δεδομένα της ζωής και την λογική του κόσμου. Ανατρέπει την δύναμη του θανάτου και του παμφάγου Άδη. Ανατρέπει τις προτροπές για συμβιβασμό με την αλήθεια του χρόνου και του κόσμου, κυρίως με την αλήθεια της εξουσίας. Ανατρέπει το αίσθημα ότι το κακό κυριαρχεί, ότι ούτε ο Θεός μπορεί να του αντισταθεί. Ανατρέπει την βεβαιότητα ότι ο κόσμος δεν αλλάζει. Ανατρέπει το αίσθημα ότι τελικά μόνο ο τρόπος με τον οποίο το μυαλό και η λογική βλέπουν την ζωή έχει νόημα.

“Λίαν πρωί τῆς μιᾶς σαββάτων”. Μαζί με τον Χριστό οι μυροφόρες γυναίκες, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ιωσήφ από την Αριμαθαία και του Νικόδημου, του κρυφού μαθητή, προχωρούν στον τρόπο της Ανάστασης. Της πίστης στον Θεό που νικά  και θα νικήσει. Της πίστης στην αγάπη που κάνει ένα βήμα πιο πέρα από την λογική και εμπιστεύεται με την λαχτάρα αυτού που δίνεται εξ όλης της ψυχής, εξ όλης της καρδίας, εξ όλης της ισχύος, εξ όλης της διανοίας στον Θεάνθρωπο! Της πίστης στην αγάπη που ξεκινά για το αδύνατο! Το ακατόρθωτο. Ακόμη κι αν φαινομενικά είναι μία απλή παρηγοριά στην βεβαιότητα της ήττας και της απώλειας. Όμως αυτός που αγαπά, δεν κάνει πίσω. Νικά ακόμη και την φύση του, αντιλήψεις περιθωριοποίησης, φόβους, απειλές, άγχη. Διότι κάπου μέσα του νιώθει ότι πάνω από τα φυσικά, τα κοινωνικά, τα ιδεολογικά, τα διανοουμενίστια, τις εξουσίες του κόσμου που διαμορφώνουν τα περιεχόμενα της αλήθειας  υπάρχει η ελπίδα: ότι ο νικημένος θα βγει από τον τάφο Νικητής. Κι αν ακόμη δεν γνωρίζουμε, κι αν ακόμη μια φωνή πειρασμική μας λέει ότι όλα είναι μάταια, εμείς εμπιστευόμαστε και παραδίδουμε την ύπαρξή μας στην λαχτάρα της αγάπης. 

“Λίαν πρωΐ τῆς μιᾶς σαββάτων”. Η καμπάνα της Κυριακής, το  αναστάσιμο εωθινό ευαγγέλιο που ακούγεται νωρίς το πρωί στον Όρθρο, η πρόσκληση της Εκκλησίας για μετοχή στην θεία ευχαριστία, στην συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό και τον αγαπώντα ή μη πλησίον, τον Άγιο και τον αμαρτωλό, τον ζώντα και τον κεκοιμημένο, τον ελπιδοφόρο και τον απελπισμένο, τον υγιή και τον μετανοούντα, τον σπουδαίο και τον άσημο, είναι μία πρόσκληση να λαχταρήσουμε την ανατροπή. Αυτήν που δεν σταματά στον θάνατο, αλλά βγαίνει ολοκάρδια μέσα από την κραυγή: “Χριστός Ανέστη! Κι εγώ ανέστην!”. Την ανατροπή που κάνει την λογική χρήσιμη, όχι όμως αυτάρκη. Όπλο για την ζωή, όχι όμως όριο που να αποκλείει την αιωνιότητα. Λόγο που βοηθά στην κατανόηση, όχι όμως αγάπη που δίνει νόημα αιωνιότητας. Σώμα που αγιάζεται, μετανοεί, κοινωνά, αλλά και προσδοκά ανάστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος. Ψυχή που ζητά φως! 

“Λίαν πρωΐ τῆς μιᾶς Σαββάτων”. Ο δρόμος προς το μνημείο είναι ανοιχτός σ᾽ αυτούς που λαχταρούν. Ο δρόμος προς τον Αναστημένο δεν εμποδίζεται ούτε από κουστωδίες, ούτε από φόβους, ούτε από εξουσίες, ούτε από βεβαιότητες του αιώνος τούτου. Ζητά όμως από εμάς να ξυπνήσουμε και να τον βαδίσουμε. Και τότε Εκείνος θα μας δώσει τον δικό Του νικητήριο χαιρετισμό: “Χαίρετε”! Να έχετε χαρά! Όλα ανατρέπονται, ακόμη και η φύση! Πιστέψτε, εμπιστευτείτε, λαχταρήστε, βαδίστε την οδό της συνάντησης στην Εκκλησία!

Κέρκυρα, 12 Μαΐου 2019

TINDER: Η ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

«Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα των Πανεπιστημίων του Στάνφορντ και του Νέου Μεξικού, το να γνωριστούν δύο άνθρωποι μέσω του διαδικτύου είναι πλέον ο συχνότερος τρόπος (39% του συνόλου των γνωριμιών). Στην κορυφή της πυραμίδας για την εκλογή του τέλειου συντρόφου βρίσκεται το περίφημο Tinder, που έφερε την επανάσταση στο διαδικτυακό φλερτ. Σ’  αυτό ο χρήστης βλέπει προφίλ άλλων ατόμων και βάσει των στοιχείων τους που τον ελκύουν δηλώνει διαθέσιμος» (περιοδικό Κ, της εφημερίδας «Καθημερινή της Κυριακής»).

                Σημείο των καιρών. Ας μην γκρινιάζουμε για την αδυναμία κοινωνίας και αυθεντικής επικοινωνίας των νεώτερων.  Ας κατανοήσουμε ότι η επιθυμία να παίζουμε στα σίγουρα και να μη ρισκάρουμε έχει κάνει τις γενιές των εικοσάρηδων και των τριαντάρηδων, με προέκταση και στους σαραντάρηδες, να φοβούνται να ανοιχτούν και να γνωριστούν χωρίς κάποιες εγγυήσεις ότι η σχέση έχει προοπτική στηριγμένη σε φαινομενικά αυταπόδεικτα στοιχεία, τα οποία μετρούνται με βάση την γνώμη που ο καθένας έχει για τον εαυτό του. Αισθανόμαστε τον χρόνο εχθρό, ότι μας κυνηγά και συνήθως μας αφήνει πίσω του, με αποτέλεσμα να μην θεωρούμε ότι πρέπει να δαπανήσουμε στιγμές με ανθρώπους στους οποίους δεν δίνουμε ευκαιρία για έκπληξη, αλλά τους θεωρούμε χαμένες υποθέσεις. Δεν θέλουμε, άλλωστε, να αναλάβουμε την ευθύνη τού να παλέψουμε για να χτίσουμε σχέσεις στην προοπτική του «για πάντα μαζί».

                Οι νέοι σήμερα δυσκολεύονται να φλερτάρουν, καθώς έχουν υποκαταστήσει την ταυτότητά του είναι τους με την ταυτότητα της εικόνας τους. Τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, όπως και η αυτονόμηση της ηδονής από την κοινωνία με τον όλο άνθρωπο και ο περιορισμός της στις σωματικές αισθήσεις συμβάλλουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Ο πολιτισμός μας ακόμη, έχοντας απολυτοποιήσει την σημασία του χρήματος και μάλιστα του άφθονου, μας έχει γεμίσει με άγχος. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ευθύνες, για μοίρασμα, για αυθεντική κοινωνία, διότι όταν η προτεραιότητα του νοήματος της ζωής  εντοπίζεται στην δυνατότητα κατανάλωσης, στην εξασφάλιση κάθε είδους αγαθού τόσο για μας, όσο και για τον/την σύντροφό μας, τότε δεν μένουν πολλά περιθώρια για αγάπη που θα υπερνικήσει τα λίγα, για το πρόσωπο που είναι πιο πάνω από τον χρόνο που μπορούμε να διαθέσουμε. Λείπει η απόφαση.

                Το φλερτ προϋποθέτει χαρά. Έγνοια για γνωριμία. Ταπεινότητα και ρίσκο ότι δεν είναι απαραίτητη η αποδοχή μας, αλλά η έγνοια για το πρόσωπο του άλλου. Για τον εντός του κόσμο. Για έναν διάλογο όχι μόνο κατ’  όψιν, αλλά για το τι τον νοιάζει στην ζωή του, ποιους στόχους έχει, ποια συναισθήματα είναι διατεθειμένος να αφήσει να διαφανούν. Το φλερτ είναι παιχνίδι και σήμερα έχουμε μάθει να παίζουμε μόνο εικονικά. Απομένει να ερωτευόμαστε εικονικά, κατά παραγγελίαν.

                Αποκλείεται να υπάρξει αυθεντικός έρωτας μέσω του Tinder; Τίποτα δεν αποκλείεται, όταν έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους. Ο έρωτας όμως δεν είναι κατά παραγγελίαν, ούτε προϊόν υπολογισμών. Προϋποθέτει άνοιγμα καρδιάς. Ευαισθησίες. Συναισθήματα. Ευθύνη. Αποφασιστικότητα.  Προσωπικότητες. Ο έρωτας βγαίνει από μία πίστη ότι ο Θεός προνοεί για μας και ότι θα επιτρέψει να φανούν πρόσωπα που έχουν να μας μας δώσουν, γιατί έχουμε κι εμείς να τους δώσουμε. Ο έρωτας προϋποθέτει κατάφαση στο ατελές του άλλου και επιλογή του «αλλήλων τα βάρη βαστάζετε». Για να είναι το φλερτ έξοδος από το εγώ!  

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»

στο φύλλο της Τετάρτης 8 Μαΐου 2019

ΑΝΑΣΤΑΣΗ: Η ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ!

      Η Ανάσταση του Χριστού είναι το σημείο εκείνο που δείχνει ότι για την πίστη ο θάνατος έχει συντριβεί, έχει πατηθεί, ότι όλα έχουν γίνει «καινά»!

Ο κόσμος μας δημιουργήθηκε από τον Θεό σε έξι ημέρες. Τελευταίος εποιήθη ο άνθρωπος, το κατεξοχήν αγαπημένο του Θεού ον. Ο Θεός την έβδομη ημέρα αναπαύθηκε, βλέποντας ότι ο κόσμος ήταν καλός λίαν. Ο Χριστός, στον ταλαιπωρημένο από την αμαρτία κόσμο του Θεού, δημιουργεί ξανά με την επίγεια ζωή Του, το κήρυγμά Του, την αγάπη, την προσφορά Του και τελικά την Θυσία Του τις προϋποθέσεις για μια μεταμορφωμένη ζωή. Την έβδομη ημέρα της δικής Του Μεγάλης Εβδομάδας θα σαββατίσει ως προς την σάρκα Του, θα αφήσει το σώμα Του να ξεκουραστεί, παραδομένο στον θάνατο μα όχι στη φθορά! Η ψυχή Του θα κατέλθει στον Άδη και θα κηρύξει την Ανάσταση, την επαναφορά του κόσμου, των ζώντων και των νεκρών, στην αγκαλιά του Θεού, καθιστώντας την Δημιουργία και πάλι "καλή λίαν". Και με την Ανάσταση, λίαν πρωί της μιας Σαββάτων, θα σηματοδοτήσει το ξεκίνημα του μεταμορφωμένου από την φθορά κόσμου, της συντριβής του θανάτου και του παγγέλαστου Άδη!

Αν η Εκκλησία κομίζει μήνυμα στον άνθρωπο και τον κόσμο, αυτό έγκειται στην συντριβή του θανάτου. Αυτός είναι ο έσχατος εχθρός μας, η αλυσίδα που κρατά την ζωή μας δεμένη στην απουσία του Θεού, το πλέον ακατανόητο γεγονός! Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με την λογική του στο ερώτημα "γιατί πεθαίνουμε;" Όλα τα φιλοσοφικά και θρησκευτικά συστήματα που προσπαθούν να δώσουν την δικαίωση στους πιστούς τους, δεν μπορούν να ερμηνεύσουν πειστικά την οδό του θανάτου. Και είναι θάνατος όχι μόνο το βιολογικό τέρμα του ανθρώπου, αλλά και κάθε τι που φθείρει το σώμα και την ψυχή, το κακό, η ακόρεστη ικανοποίηση των επιθυμιών, το άγχος, η αρρώστια! Θάνατος, κυρίως, είναι η απομάκρυνση από το Θεό! Είναι η απώλεια κάθε ελπίδας για αιωνιότητα. Θάνατος είναι όταν κανείς δεν αγαπά! Θάνατος είναι η μοναξιά και η ιδιορρυθμία! Είναι κάθε απώλεια νοήματος και δίψας για τη ζωή!

Ο Χριστός της Εκκλησίας μάς διδάσκει τον τρόπο νίκης εναντίον του θανάτου! Αυτός είναι η Ανάσταση και η Ζωή. Γιατί η ζωή που προτείνει, δεν είναι θεωρία, αλλά κοινωνία με το πρόσωπό Του, μ’  Αυτόν που είναι η Ανάσταση και η Ζωή. Διά της αγάπης προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο ανοιγόμαστε στην οδό της πνευματικής πάλης, στο ξεπέρασμα του εγώ, στην χαρά της αγιότητας!

Αν στις μέρες μας το μήνυμα της Εκκλησίας έχει μετατραπεί σε κήρυγμα, ηθικολογία, ιδεολογία, γι' αυτό φταίμε όλοι όσοι δεν ζούμε την Ανάσταση! Και το μήνυμα δεν είναι μόνο ο λόγος και η μελωδία του «Χριστός Ανέστη»!  Είναι το ξεκίνημα μιας άλλης βιοτής, στην οποία, ενώ τα πάντα φαίνεται να συνεχίζουν την πορεία τους εν χρόνω, στην πράξη οδηγούν σε μία κοινωνία που ο χρόνος δεν έχει δύναμη. Που ακόμη κι αν το σώμα μας καταποθεί από τον θάνατο, εντούτοις πρώτα η ψυχή μας και μετά ολόκληρος ο άνθρωπος στην ανάσταση των νεκρών θα ζήσουμε την κοινωνία με τον Νικητή του Θανάτου.  Το ξεπέρασμα του θανάτου προϋποθέτει πίστη, αγάπη, συγχώρεση! Η επιλογή είναι δική μας!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»

στο φύλλο της Τετάρτης 1^ης Μαΐου 2019

Ο ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟΣ ΘΩΜΑΣ (ΟΥ ΜΗ ΠΙΣΤΕΥΣΩ)

«Ἐάν μή ἴδω ἐν ταῖς χερσίν αὐτοῦ τόν τύπον τῶν ἥλων, καί βάλω τήν χεῖρα μου εἰς τόν τύπον τῶν ἥλων, καί βάλω τήν χεῖρα μου εἰς τήν πλευράν αὐτοῦ, οὐ μή πιστεύσω» (Ἰωάν. 20, 25)

«Εγώ αν δεν δω στα χέρια Του τα σημάδια από τα καρφιά, κι αν δεν βάλω το δάχτυλό μου στα σημάδια από τα καρφιά, και δεν βάλω το χέρι μου στη λογχισμένη πλευρά Του, δεν θα πιστέψω»

            Απέναντι σε σημεία της ζωής μοναδικά, που προϋποθέτουν διάθεση πίστης, η προσωπική στάση ζωής και διάθεση είναι στοιχεία απαραίτητα προκειμένου ο άνθρωπος ελεύθερα να αποφασίσει αν θέλει να πιστέψει ή όχι. Δεν είναι εγωισμός. Είναι μετοχή της σύνολης ύπαρξής μας σε γεγονότα που την ξεπερνούν, όπως είναι η Ανάσταση του Χριστού. Είναι εύκολο να κατηγορούμε όσους δεν θέλουν να πιστέψουν, ιδίως όσους λειτουργούν ορθολογιστικά. Βλέπουμε όμως ότι ο Ίδιος ο Αναστημένος Χριστός αποδέχεται τον ορθολογισμό του μαθητή Του, όταν δηλώνει πως δεν θα πιστέψει εάν δεν δει με τα μάτια του τα σημάδια των καρφιών, αν δεν ακουμπήσει με τα χέρια του τα σημάδια των καρφιών και της λόγχης στην πλευρά του Κυρίου. Και εμφανίζεται ο Χριστός και προτρέπει τον μαθητή Του να δει και να ψηλαφήσει, για να μη γίνει άπιστος, αλλά πιστός.

                Για τον Χριστό η πίστη δεν είναι για όλους μία αυτόματη διαδικασία. Προϋποθέτει μία γέννα, μία εξέλιξη, μία διαδικασία, στην οποία η μετοχή των αισθήσεων, η μετοχή της λογικής είναι από τις προϋποθέσεις που δεν απορρίπτονται. «Μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες», θα πει βεβαίως στον Θωμά. Η πίστη που προέρχεται από την συγκίνηση της άδολης καρδιάς, της μη υποταγμένης στον θρίαμβο της λογικής, κάνει τον άνθρωπο μακάριο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο Χριστός απορρίπτει και την άλλη οδό. Ελεύθερους μας έπλασε. Ελεύθερα θέλει να αποδεχτούμε την οδό της ανάπλασής μας. Και αυτή η οδός περνά μέσα από την θέα του προσώπου Του, η οποία γίνεται κοινωνία μαζί Του. Υπάρχουν εκείνοι που ζητούν την θέα. Υπάρχουν και εκείνοι που εμπιστεύονται τον λόγο της Αναστάσεως, όπως διασώζεται στην Εκκλησία και στην Γραφή. Η πίστη μετρά.

                Η δήλωση του Θωμά, πάντως, έχει ενδιαφέρον. Η απολυτότητα του «ου μη πιστεύσω». Πόσοι άνθρωποι δεν κάνουν τέτοιες βαρύγδουπες δηλώσεις, καθιστώντας τον εαυτό τους κέντρο του κόσμου! Θεωρούν πως η δική τους αντίληψη, η δική τους προσέγγιση, ο δικός τους τρόπος θέασης του κόσμου είναι το μοναδικό κριτήριο αυθεντίας. Αρνούνται την μαρτυρία των άλλων (στην προκειμένη περίπτωση των υπόλοιπων δέκα μαθητών του Χριστού) και ανάγουν το άτομό τους ως μέτρο αλήθειας, την εμπειρία τους δηλαδή. Θα λέγαμε ότι ο απόστολος Θωμάς, πριν την δεύτερη επίσκεψη του Χριστού, είναι προτύπωση του ανθρώπου της σύγχρονης, μεταμοντέρνας πραγματικότητας, στην οποία ο άνθρωπος δεν αποδέχεται καμία άλλη αυθεντία πλην του εαυτού του και της εμπειρίας του. Σε όσους βιάζονται να καταδικάσουν την εποχή μας, ενίοτε και εκκλησιαστικούς ανθρώπους, ο Χριστός δίνει την απάντηση, συγκαταβαίνοντας στην δυσπιστία του Θωμά και δείχνοντας την αγάπη Του προς τον μαθητή Του, ο οποίος ταλαιπωρείται από τους λογισμούς του και από το αίσθημα ότι πρέπει ο ίδιος να ζήσει για να πιστέψει.

                Ο Θωμάς όμως δεν είναι μεταμοντέρνος ως προς την ταπείνωση. Όταν βλέπει, πιστεύει! Είναι ειλικρινής στον λόγο ότι θέλει να πιστέψει και θα το πράξει άμεσα. Η δίψα του για αλήθεια προηγείται του υπερήφανου εγώ, το οποίο δεν αφήνει τον νου και την καρδιά να αποδεχτούν το θαύμα. Δεν αποχωρίζεται εξάλλου τους μαθητές. Παραμένει στο υπερώο. Έλειψε στην πρώτη επίσκεψη του Χριστού. Όταν όμως συνειδητοποίησε ότι η απουσία του από την κοινότητα, τον έριχνε στην παγίδα της θέασης της ζωής με κριτήριο μόνο το εγώ του, δηλαδή στην μοναξιά, ενσωματώθηκε ξανά στην κοινότητα της Εκκλησίας και περίμενε. Πήρε έτσι την απάντηση που ήθελε να λάβει και αποδέχτηκε την εμπειρία των άλλων, την πίστη στην Ανάσταση, την κοινωνία με τον Αναστημένο Χριστό!

                Η Εκκλησία είναι η απάντηση στην μεταμοντέρνα θέωση του εαυτού μας, στην απολυτοποίηση της ατομικής εμπειρίας, η οποία μπορεί να προσφέρει την απόλαυση του «εδώ και τώρα», αλλά δεν λύνει ούτε το πρόβλημα της αιωνιότητας, ούτε εξασφαλίζει στον άνθρωπο την χαρά να είναι μέλος μιας κοινότητας στην οποία και η γνώμη του έχει αξία και οι προβληματισμοί του μπορούν να πάρουν απάντηση, αλλά και μπορεί να λειτουργήσει για έναν σκοπό που ξεπερνά τα όρια της επιβίωσης: αυτόν της προσφοράς της αγάπης και της αλήθειας κατά Χριστόν σε όλο τον κόσμο. Είναι αυτό που έζησε τελικά ο Θωμάς. Ακολούθησε την οδό της διδαχής του Ευαγγελίου μέχρι τα βάθη της Ανατολής, την Ινδία, όπου και μαρτύρησε για τον Χριστό, μένοντας στην μνήμη, την τιμή, την αγάπη μας για πάντα.   Έγινε έτσι παράδειγμα για το ότι το μυαλό μας, ο ορθολογισμός μας, η έγνοια για εμπειρική βεβαίωση των δεδομένων που ξεπερνούν τα μέτρα του κόσμου μόνο με την ταπείνωση και την μετοχή στην εκκλησιαστική κοινότητα μπορούν να βρούνε το ποθούμενο: την όντως Αλήθεια που είναι ο Αναστημένος Χριστός! Χριστός Ανέστη! 

Κέρκυρα 5 Μαΐου 2019