«Εάν αγαπάς τη μετάνοια, να αγαπήσεις και την ησυχία. Γιατί χωρίς την ησυχία, η μετάνοια δεν εκπληρώνεται» (άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Δύσκολη επιλογή στη ζωή μας η μετάνοια! Συνήθως,
φταίνε οι άλλοι για ό,τι συμβαίνει στη ζωή μας. Ακόμη και τα αναγνωριζόμενα από
εμάς λάθη μας δεν μας οδηγούν στην ειλικρινή απόφαση για αλλαγή. Πρόσκαιρα,
όταν αντιλαμβανόμαστε κάποιες συνέπειες, αισθανόμαστε ότι πρέπει να ζητήσουμε
«συγγνώμη». Στην πραγματικότητα όμως η καρδιά μας δεν είναι έτοιμη να αναλάβει
ευθύνες, διότι θεωρούμε ότι θα ταπεινώσουμε τον εαυτό μας με τέτοιον τρόπο που
οι άλλοι θα το εκμεταλλευτούν. Προτιμούμε λοιπόν να δείχνουμε μια μεταμέλεια,
ότι ξανασκεφτήκαμε το σφάλμα μας, αλλά ότι πρέπει να μας αναγνωριστούν
ελαφρυντικά. Ότι οδηγηθήκαμε εκεί χωρίς
να είμαστε οι πραγματικοί φταίχτες. Ότι οι καταστάσεις είναι η αιτία και όχι οι
επιλογές μας.
Ο ασκητικός λόγος μάς δίνει αφορμή να νιώσουμε ότι η
μετάνοια θέλει αγάπη. Αγαπώ την μετάνοια σημαίνει ότι αγαπώ αληθινά τον εαυτό
μου και δεν θέλω να τον βλέπω να δικαιώνεται, χωρίς να έχει δίκιο. Στην
πραγματικότητα, τα σφάλματα, οι αμαρτίες, οι αποτυχίες μας έχουν ως ρίζα έναν
εαυτό, ο οποίος έχει πάθη. Έχει αγκάθια μέσα του, τα οποία δεν του επιτρέπουν
να δει τη ζωή όπως είναι, αλλά τα πάντα τα βλέπει όπως θα ήθελε να είναι. Έτσι,
όταν έρχεται στην επιφάνεια η πτώση, το κακό, η ήττα, δεν μπορούμε να αισθανθούμε
ότι χάσαμε επειδή δεν διαλέξαμε σωστά. Πώς να αγαπήσουμε την μετάνοια ως αλλαγή
νοός, τρόπου σκέψης, στάσης ζωής; Μόνο που αυτός που αγαπά την μετάνοια έχει
αποφασίσει ότι δεν του χρειάζονται οι ενοχές, αλλά η καινούργια πορεία.
Η ενοχή είναι
το βάρος που φέρνουμε μέσα μας για ό,τι δεν θέλουμε να αλλάξουμε. Προφανώς και
οι πράξεις μας μένουν ανεξάλειπτες μέσα στον χρόνο, κάποτε και οι συνέπειές
τους. Όμως μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα. Να
αντιτάξουμε την αγάπη στο μίσος και την αδιαφορία που δείξαμε. Να κάνουμε καλό,
αντί για κακό. Να ταπεινωθούμε, εκεί όπου με υπερηφάνεια θέλαμε να
εξουσιάσουμε. Και τότε δεν θρονιάζεται στην ψυχή μας η ενοχή, αλλά η ελπίδα ότι
υπάρχει μια χαραμάδα φωτός που θα αλλάξει τη ζωή μας, ακόμη κι αν πρέπει να
πληρώσουμε το απαραίτητο τίμημα. Είναι, άλλωστε, ταπείνωση το τίμημα. Το έχουμε
ανάγκη για να προσγειωνόμαστε στην αλήθεια.
Και συνεχίζει ο ασκητικός λόγος ότι η αγάπη για την
μετάνοια θέλει αγάπη για την ησυχία. Ησυχία δεν είναι η αποφυγή του θορύβου
μόνο. Είναι, κυρίως, η απόφασή μας να στραφούμε εντός μας, να ακούσουμε τη
συνείδησή μας, να ακούσουμε τις εντολές του Θεού που μας έχουν δοθεί εξ αρχής,
καθώς είμαστε εικόνες Του. Και τότε, στη γαλήνη της προσευχής, στην ανακούφιση της ηρεμίας, στη θέα του
κρυπτού της καρδίας μας ανθρώπου, μπορούμε να νικήσουμε την κυριαρχία του
όποιου κακού, του λογισμού, του πειρασμού, της αίσθησης ότι δεν φταίμε εμείς ή
δεν φταίμε μόνο εμείς. Όποιος ησυχάζει, αναλαμβάνει το μερίδιο της ευθύνης που
του αναλογεί, χωρίς να τον ενδιαφέρει τι θα κάνουν οι άλλοι. Εμπιστεύεται την
καρδιά του, τα πάθη της και τα λάθη της στον Χριστό και σηκώνει τον σταυρό τού
α φανερώσει εντός και εκτός του τον νέο άνθρωπο.
Αυτός που μετανοεί αληθινά, δεν μένει στα λόγια. Προχωρά στα έργα. Χωρίς να θέτει ως προϋπόθεση τη δεύτερη ευκαιρία από τους ανθρώπους, εμπιστεύεται τελικά την δεύτερη ευκαιρία του Θεού, που περιμένει και λυτρώνει.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
