Η εορτή της Υψώσεως του
Τιμίου Σταυρού αποτελεί για τους χριστιανούς μία ευκαιρία να ξαναδούμε την
ιστορία του κόσμου και της αγάπης του Θεού γι’ αυτόν και για μας. Στο Δοξαστικό
του Εσπερινού της εορτής ψάλλουμε: «ξύλῳ γαρ έδει το ξύλον ιάσασθαι». Με το
ξύλο του Σταυρού γιατρεύτηκε το τραύμα της ανθρωπότητας που προκάλεσε το ξύλο
της Εδέμ, η βρώση του καρπού από το δέντρο του Παραδείσου το οποίο δοκίμασε την
ανθρώπινη ελευθερία. Με το ξύλο του
Σταυρού και το Πρόσωπο του Οποίο ανέβηκε πάνω σ’ αυτό, γιατρεύτηκε ο κάθε
άνθρωπος που συνεχίζει να δοκιμάζει το δέντρο της αυτοθέωσης, το δέντρο της
αυτάρκειας χωρίς Θεό και πλησίον, το δέντρο που βλέπει το δικαίωμα ως
προτεραιότητα, το δέντρο που μας κάνει να λησμονούμε ότι υπάρχει η επιλογή της
ζωής και η επιλογή του θανάτου κι εμείς μοιάζουμε να πορευόμαστε ανήμποροι προς
τον δεύτερο.
Γιατί
όμως ο Σταυρός;
Ακριβώς
γιατί ο Σταυρός ήταν όργανο θανάτου. Ανεβάζοντας ο άνθρωπος τον Θεάνθρωπο στον
Σταυρό έδειχνε στον Θεό την απόλυτη βεβαιότητα ότι κανείς δεν μπορεί να
αποτελέσει εξαίρεση από τον θάνατο, ούτε καν ο ίδιος ο Θεός. Ο άνθρωπος με
έπαρση τονίζει στον Θεό ότι η επιλογή στον Παράδεισο ήταν τόσο δυνατή και
καταλυτική που ούτε ο Θεός δεν θα μπορούσε να την αλλάξει, ούτε ο Θεός θα
μπορούσε να την αποφύγει εφόσον αποφάσισε να εισέλθει στην περιπέτεια της ενανθρώπισης.
Ο Σταυρός φανερώνει το μίσος του ανθρώπου για Εκείνον που διακηρύττει και
ξαναπροτείνει την ζωή. «Εφόσον δεν
μπορούμε εμείς από μόνοι μας να είμαστε αθάνατοι, τότε δεν θα επιτρέψουμε και
σε Σένα», αναφωνεί ο σταυρωτής άνθρωπος. «Εφόσον δεν μπορούμε εμείς να χαρούμε την ζωή
για πάντα, ούτε κι Εσύ έχεις αυτό το δικαίωμα». «Εφόσον εμείς είμαστε ελεύθεροι
να ζήσουμε χωρίς Εσένα κι ας πεθάνουμε, δεν επιτρέπουμε σε Άλλον να εκφράσει το
θέλημά μας αυτό, αλλά του επιβάλλουμε να προχωρήσει κι Αυτός στην οδό του
θανάτου».
Ο
Σταυρός είναι η απόδειξη της παντοδυναμίας κάθε μορφής εξουσίας που υπάρχει
στον κόσμο. Για να ανεβεί ο Χριστός στον Σταυρό συνεργάστηκαν ο διάβολος και οι
δυνάμεις του από τον πνευματικό κόσμο, η θρησκεία με την αυτάρκειά της όπως
αυτή εκφράστηκε από το Ιουδαϊκό συνέδριο, η εξουσία της δύναμης, όπως αυτή
εκφράστηκε διά της πολιτικής και στρατιωτικής ισχύος της Ρώμης η οποία δεν
ήθελε αμφισβήτηση στο καθεστώς που επέβαλε στον κόσμο, αλλά και η εξουσία των
παθών, όπως αυτή εκφράστηκε διά της ζήλιας, του φθόνου, της αμυαλιάς, της
απαιδευσίας, του θράσους του όχλου, αλλά και της αχαριστίας του έναντι του
Θεανθρώπου. Ο Θεός μπορεί να είναι «ισχυρός, εξουσιαστής, άρχων ειρήνης, πατήρ
του μέλλοντος αιώνος», αλλά σέβεται την ελευθερία μας τόσο πολύ, ώστε να
υποτάσσεται θεληματικά σ’ αυτήν. Ηχεί συνεχώς στ’ αυτιά μας η φωνή Του: «Όστις
θέλει». Οι άνθρωποι όμως κλείνουμε τ’
αυτιά μας, γιατί νικούν μέσα μας οι φωνές των εξουσιών, όπως αυτές
διαμορφώνονται στον κόσμο, και μας κάνουν να προσπερνούμε αδιάφοροι την δική
Του φωνή.
Ο
Σταυρός είναι απόδειξη ότι ούτε η φύση μένει αδιάφορη στην ανταρσία εναντίον
του Θεού. Παρότι άλογη, τα υλικά του σταυρού από αυτήν προέρχονται. Ο άνθρωπος
αξιοποιεί την τέχνη και την τεχνική του, τους δερμάτινους χιτώνες που ο Θεός
του προσέφερε για να επιβιώσει στον κόσμο αυτό, όχι για την αγάπη, όχι για την
ζωή, αλλά για τον θάνατο. Έτσι, παρασύρει την φύση και την κάνει συμμέτοχο στα
δικά του έργα της αμαρτίας, σε μία κακία χωρίς μέτρο, αναδεικνύοντας τις επιθυμίες
του εγώ του ως το μοναδικό κριτήριο για την πορεία του σ’ αυτήν την ζωή.
Κι όμως: ο Χριστός ανεβαίνει στον Σταυρό και τον μετατρέπει από
ξύλο θανάτου, ξύλο εξουσίας, ξύλο ανταρσίας σε «ευλογημένον ξύλον». Υπακούει
στον θάνατο, αλλά ο θάνατος δεν μπορεί να νικήσει τον Ίδιο που είναι η Ζωή.
Υπακούει στις ανθρώπινες εξουσίες, αλλά τις ανατρέπει με την Αγάπη. Ηττάται από την αντάρτισσα φύση, την τέχνη
και την τεχνική του ανθρώπου, αλλά την ανατρέπει με την Ανάσταση. Και οι τρεις τρόποι,
της Ζωής, της Αγάπης, της Ανάστασης αποτυπώνονται στο ξύλο του Σταυρού. Όποιος
πιστεύει στον Εσταυρωμένο και Αναστάντα Χριστό, στην μωρία του Σταυρού,
ανατρέπει την ανθρώπινη μοίρα. Δεν είναι ότι δεν θα πεθάνει, όμως ο θάνατος
είναι ένας ύπνος του σώματος και μία προσδοκία εγέρσεώς του. Ο θάνατος είναι
πέρασμα της ψυχής σε μία αιώνια κοινωνία με τον Εσταυρωμένο και Αναστάντα ο Οποίος
κρατά εν ουρανώ τα στίγματα του μαρτυρίου, τους τύπους των ήλων και το σημάδι
της λόγχης, για να μας υπενθυμίζει ότι όποιος περνά από τον σταυρό του να είναι
μαζί Του στην ζωή αυτή, τον περιμένει η αιωνιότητα της χαράς και της αγάπης. Η
ανατροπή κάθε ήττας, κάθε εξουσίας, κάθε αυτάρκειας, κάθε αίσθησης ότι με την
τέχνη και την τεχνική μας μπορούμε να υποτάξουμε τα πάντα, ακόμη και τον Θεό.
Ο
Σταυρός είναι ο τρόπος της εκκλησιαστικής ζωής. Γι’ αυτό και σταυροκοπιόμαστε,
κάνουμε το σημείο του σταυρού επάνω μας, από τον δεύτερο κιόλας αιώνα μετά
Χριστόν. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο καθηγητής Χρήστος Γιανναράς: «Το
σταυροκόπημα συνοδεύει την έγερση από τον ύπνο το πρωί και την πρώτη θέα του
φωτός, κάθε πρόσβαση σε τροφή και ποτό, το ξεκίνημα και το πέρας κάθε εργασίας,
την αφή των λύχνων το εσπέρας, την κατάκλιση για τον ύπνο. Κάθε σταυροκόπημα
δηλώνει, με την εναργέστερη γλώσσα του σώματος, την ελεύθερη πρόθεση του ανθρώπου να επαναλαμβάνει με τα
ενεργήματά του τον τρόπο της σχέσης του Χριστού με τον Πατέρα, όπως
πραγματώθηκε αυτός ο τρόπος στον σταυρικό θάνατο του ενανθρωπήσαντος Υιού. Και
του Χριστού η ανθρώπινη φύση αντιδρούσε με αγωνία και πανικό στον θάνατο, όπως
αντιδρά η φύση των κτιστών-εγένετο ο ιδρώς αυτού ωσεί θρόμβοι αίματος
καταβαίνοντες επί την γην (Λουκ. 22,44).
Όμως η θέλησή Του αρνήθηκε την ορμή αυτονομίας της ανθρώπινης φύσης Του, συνέργησε
με το θέλημα του Πατρός-μη το θέλημά μου, αλλά το σον γινέσθω (Λουκ.
22, 42): επέλεξε ο Χριστός την ύπαρξη ως σχέση με τον Πατέρα, όχι
την επιβίωση της κτιστής ατομικότητάς Του. Έτσι ο σταυρός, από τρόπος θανατικής
εκτέλεσης και όργανο της εκτέλεσης, μεταποιήθηκε σε τρόπο (οδό, δυνατότητα)
ζωής ελεύθερης από τις αναγκαιότητες της κτιστότητας, ελευθερίας από τον
θάνατο. Το σταυροκόπημα δηλώνει την πρόθεση και επιθυμία του ανθρώπου να
συνταχθεί με την σταυρική αυταπάρνηση , τον τρόπο της ελευθερίας του Χριστού,
την υιϊκή αυτοπαράδοση στον Πατέρα, που ενδύει το φθαρτό ανθρώπινο πρόσλημμα με
αφθαρσία» («Πτώση Κρίση Κόλαση», σελ.
64-66).
Υψώνοντας
τον Τίμιο Σταυρό δηλώνουμε την ελπίδα μας στην Ζωή, την Αγάπη, την Ανάσταση,
στην σχέση μας με τον Θεό διά του Χριστού, την νίκη κατά του ξύλου της
αυτονομίας, του εγωισμού, της αυτάρκειας που φέρνει θάνατο!
Χρόνια
Πολλά!
Κέρκυρα, 14 Σεπτεμβρίου 2017
