Αρχίζει το σχολείο. Οι μαθητές, μικρότεροι και μεγαλύτεροι, στέκονται με νοσταλγία για το καλοκαίρι, αναρωτιούνται πώς θα ξυπνούνε πάλι νωρίς και πώς θα ξαναμπούνε στο πρόγραμμα. Χαίρονται για τους φίλους και τους συμμαθητές του που θα είναι και πάλι παρέα και σκέφτονται: μία χρονιά ξεκινά, θα περάσει κι αυτή!
Οι γονείς λύνουν το πρόβλημα του «αργία μήτηρ πάσης κακίας» και ...πληρώνουν! Επενδύουν ελπίδες και περιμένουν από τα βλαστάρια τους να προοδεύσουν! Άλλοι πάλι αισθάνονται ήσυχοι ότι τα παιδιά τους έχουν να κάνουν πράγματα, και οι ίδιοι συνεχίζουν τη ζωή τους!
Οι εκπαιδευτικοί, μετά το καλοκαιρινό διάλειμμα, ετοιμάζονται για 9 μήνες συνύπαρξης, προσπάθειας για γνώση και ύλη και ελπίδας ότι οι μαθητές θα τους δυσκολέψουν λιγότερο και θα ανταποκριθούν καλύτερα!
Το σύστημα ασχολείται με το αν υπάρχουν δάσκαλοι και καθηγητές, αν τα βιβλία πήγαν στην ώρα τους, αν τα σχολεία μπορούν να λειτουργήσουν ομαλά!
Το μεγάλο ερώτημα «τι σχολείο θέλουμε;» παραμένει αναπάντητο!
Στην έναρξη λοιπόν της σχολικής χρονιάς σας προτείνουμε να αναζητήσετε και να διαβάσετε το καταπληκτικό βιβλίο της Νατάσα Πολονύ, Γαλλίδας εκπαιδευτικού και δημοσιογράφου, με τίτλο: «Τα χαμένα παιδιά μας» (εκδόσεις ΠΟΛΙΣ). Η συγγραφέας εργάστηκε για έναν χρόνο, το 1999-2000, σε ένα Λύκειο με δύσκολες περιπτώσεις μαθητών στα προάστια του Παρισιού. Κατόπιν, παραιτήθηκε και καταγράφει την εμπειρία της, όχι από τα δύσκολα παιδιά, αλλά από το εκπαιδευτικό σύστημα και την μοιράζεται με μας. Όταν διαβάζει κάποιος το βιβλίο αισθάνεται πως ό,τι συνέβαινε στο γαλλικό σχολείο, έχει έρθει στην ελλαδική πραγματικότητα. Η αποτυχία του γαλλικού συστήματος μεταφέρθηκε ως πρόταση και σχέδιο για το ελληνικό σχολείο, με επίκεντρο τα Θρησκευτικά, την Ιστορία, την Λογοτεχνία! Ό,τι οι Γάλλοι θεωρούν προβληματικό και αποπειρώνται να αλλάξουν, εμείς το θεωρούμε θέσφατο και προσπαθούμε να διαμορφώσουμε την ταυτότητα του σύγχρονου σχολείου με βάση αυτό!
Η Πολονύ επιμένει:
1. Το σχολείο δεν μπορεί να κατασκευάζει νεολαία χωρίς μνήμη, γεννημένη από το μηδέν!
2. Το δόγμα «πρώτα ο μαθητής» είναι καταστροφικό! «Πρώτα η γνώση και η μετάδοσή της» είναι το κλειδί για ένα σχολείο που μπορεί να λειτουργήσει με προοπτική! Ο δάσκαλος διδάσκει, ο μαθητής μαθαίνει! Αν ο μαθητής είναι αυταξία, τότε όλα τα άλλα υπονομεύονται!
3. Χρειάζεται το σχολείο να δείχνει μία εθνική ταυτότητα στηριγμένη σε έναν τρόπο ζωής, έργα τέχνης και πνεύματος, γνώση της αρχιτεκτονικής, της χειροτεχνίας, της μαγειρικής, της αγροτικής καλλιέργειας που να φέρνει τα παιδιά σε επαφή με το παρελθόν. Η εθνική ταυτότητα δεν είναι κατ’ ανάγκην κλειστή, περιχαρακωμένη. Για να συναντήσεις τον άλλο, τον ξένο, τον μετανάστη, τον διαφορετικό πρέπει να ξέρεις ποιος είσαι. «τις ει; Είναι το ερώτημα που δεν μπορούμε να αποφύγουμε μέχρι να πεθάνουμε».
4. Οι νέοι έχουν μεγάλα όνειρα για τον εαυτό τους, θεωρούν ότι αξίζουν για τα υψηλά, όμως δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν την ηθική του καθήκοντος, να ξεκινήσουν από κάπου και να είναι συνεπείς! Δεν έχουν πνεύμα μαθητείας! Θέλουν την επιτυχία άκοπα γιατί νομίζουν ότι είναι σπουδαίοι από μόνοι τους!
5. Το σχολείο δεν πρέπει να λειτουργεί στην προοπτική του κόσμου της κατανάλωσης, του κόσμου μιας χρήσης. Δεν είναι όλα κινητά τηλέφωνα που τα πετάς και παίρνεις καινούργια. Οι αξίες πηγάζουν από την γνώση και τον κόπο.
6. Το σχολείο ζει την κρίση στην μετάδοση της γνώσης. Η γνώση θεωρείται βαρετή και ο μαθητής αντιμετωπίζεται επικοινωνιακά. Πρέπει να βρούμε τρόπους να κάνουμε το μάθημα ευχάριστο και ει δυνατόν άκοπο. Όμως η γνώση δεν μεταδίδεται αν δάσκαλος και μαθητής δεν κοπιάσουν, ο δάσκαλος για να γίνει καλύτερος και ο μαθητής για να μάθει! Ο Αλέξανδρος έγινε Μέγας γιατί είχε δάσκαλο τον Αριστοτέλη!
7. Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι είναι σημαντική πηγή γνώσης και αξιών. Το ίδιο και η χριστιανική παράδοση! Δεν ζούμε μόνο για την στιγμή, αλλά χρειάζεται να αισθανόμαστε ότι είμαστε συνεχιστές γενεών! Κοινή κουλτούρα δεν είναι η παγκοσμιοποιημένη κοινωνία! Κοινή κουλτούρα που πρέπει να διδάσκεται στο σχολείο είναι η παράδοση και οι αξίες μας!
8. Το σχολείο δεν είναι debate και διασκέδαση! Για να επιχειρηματολογήσεις, πρέπει να ακολουθείς τους κανόνες της Λογικής! Αυτό προϋποθέτει έμφαση στην εκμάθηση της γλώσσας, της γραμματικής, του συντακτικού, της ορθογραφίας, της ποίησης και της λογοτεχνίας, του σχηματισμού προτάσεων που οδηγούν στα κείμενα!
9. Η Αιδώς, το φιλότιμο, ο σεβασμός, η ιεραρχία, οι κανόνες δεν είναι αναχρονισμός, αλλά βάση για να χτίσουμε το καινούργιο! Οικογένεια και σχολείο χρειάζονται επαν-οργάνωση!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
