ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ 159- ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Γ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ, «ΜΙΚΡΗ ΑΝΑΣΑ- ένα βιβλίο για τον πόνο και την ελπίδα», εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Ο Ελευθέριος
Ελευθεριάδης είναι ένας ψυχολόγος ο οποίος πιστεύει στον Θεό και δεν διστάζει
να το δείξει μέσα από τα βιβλία του. Δεν επικαλείται την επιστημονική του
ιδιότητα για να τοποθετηθεί σε ζητήματα όπως οι σχέσεις, ο πόνος, το νόημα της
ζωής, αλλά τη δική του ψυχή και αυτό καθιστά τα βιβλία του όχι απλώς
ενδιαφέροντα, αλλά μικρές προτάσεις ζωής. Αυτό συμβαίνει και με το τελευταίο,
που επιγράφεται «ΜΙΚΡΗ ΑΝΑΣΑ- ένα βιβλίο για τον πόνο και την ελπίδα» (εκδόσεις
ΨΥΧΟΓΙΟΣ). Πέρα από την ουσιαστική πρόοδο του στον τρόπο γραφής και παρουσίασης
των θέσεων και των εμπειριών του, καθώς έχει αφήσει κατά μέρος τον προφορικό
λόγο με τον οποίο αποτύπωνε παλαιότερα τα κείμενά του, χωρίς αυτό να έκανε την
αξία τους να υποβαθμίζεται, αλλά είναι όμορφο να διαβάζει κάποιος ωραία
ελληνικά, όχι δυσνόητα μα με απλότητα δοσμένα, ο συγγραφέας τολμά να
καταπιαστεί με ένα θέμα δύσκολο. Μιλάμε για τον πόνο, την απώλεια, τον θάνατο.
Πολλοί χριστιανοί, ακόμη και ιερείς-πνευματικοί,
προτιμούν να πετάξουν τη μπάλα στον Θεό και το θέλημά Του για ένα τέτοιο θέμα.
Χωρίς να παρηγορούν ουσιαστικά τους ανθρώπους, αφήνουν με ένα «αυτό ήταν το
θέλημα του Θεού» να διαφανεί όχι απλώς η αμηχανία τους μπροστά στο θέμα, αλλά
και η ανάγκη να επιρρίψουν την ευθύνη για ό,τι κακό συμβαίνει στο Θεό που το
επιτρέπει. Δεν είναι όμως έτσι και αυτή η θέαση δεν παρηγορεί αληθινά. Μάλλον
χειροτερεύει το τραύμα στην ψυχή αυτού που πενθεί ή δυσκολεύεται. Ο συγγραφέας
το ξεκαθαρίζει ότι μία τέτοια θέση, εκτός του ότι θεολογικώς πάσχει, δεν είναι
η δέουσα από καμία πλευρά. Αντιθέτως, η αγάπη είναι αυτή που βοηθά, η
συμπαράσταση, η συν-πάθεια με αυτόν που υποφέρει και εδώ βρίσκεται και ο τρόπος
του Θεού. Το ίδιο γίνεται και με φράσεις που συχνά χρησιμοποιούνται ως
παρηγορητικές, όπως το «όλα θα πάνε καλά»
ή το «υπάρχουν και χειρότερα» δεν λυτρώνουν, αλλά αφήνουν μεγαλύτερα ερωτηματικά.
Ο Ελευθεριάδης αξιοποιεί την εξαιρετική προσέγγισης
της Ελίζαμπεθ Κιούμπλερ Ρος για τον θάνατο και το πένθος, με τα πέντε στάδια:
άρνηση, θυμός, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη, αποδοχή. Θεωρεί απαραίτητη τη βίωση κάποιων από αυτά, ως πορεία αποδοχής
της απώλειας και γόνιμης διαχείρισής της, καθώς είτε η άρνηση να ασχοληθούμε με
αυτήν είτε η υστερία είτε η κατάθλιψη χωρίς έξοδο δεν βοηθούν τη ζωή να
προχωρήσει.
Ο συγγραφέας παραθέτει παραδείγματα από την κλινική
του εμπειρία, όπως επίσης και από τις συναντήσεις του με ανθρώπους, αλλά και
από προσωπικά και οικογενειακά βιώματα. Είναι σημαντικό το ότι δεν βλέπει με
κείνη την κρυφή επιστημονική έπαρση τον άνθρωπο που πονά, αλλά συμπάσχει μαζί
του. Και προτείνοντας την οδό της πίστης, πέρα από την όποια επιστημονική
βοήθεια, ανοίγει έναν δρόμο γόνιμο, πνευματικής θέασης της ζωής, αισιοδοξίας
και ελπίδας. Κλειδί άλλωστε δεν παύει να είναι για όποιον πιστεύει η ανάσταση
που συνοδεύει τον σταυρό, όσο βαρύς κι αν είναι.
Αξιοσημείωτη η αναφορά του στο Άγιον Όρος, αλλά και
σε πνευματικές εκκλησιαστικές προσωπικότητες που με το παράδειγμά τους, την
αγάπη τους, την προσευχή τους, ενισχύουν αυτούς που δοκιμάζονται.
Η κατανόηση και η αγάπη προς αυτόν που δοκιμάζεται, αλλά και ο λόγος της ελπίδας που δίνει η πίστη καθιστούν το βιβλίο μία όντως Μικρή ή και Μεγαλύτερη Ανάσα για όποιον το διαβάσει.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
24 Μαρτίου 2025
