"Μισώ την σιωπή, όταν είναι καιρός να ομιλούμε". Την φράση αυτή είπε η σπουδαία Κασσιανή, μία μεγάλη προσωπικότητα της βυζαντινής ιστορίας και παράδοσης, η οποία εορτάζεται από την Εκκλησία ως αγία στις 7 Σεπτεμβρίου, όταν συνάντησε κάποιους που είχαν δειλιάσει στην περίοδο της Εικονομαχίας και είχαν αρνηθεί την τιμή στις ιερές εικόνες. Η αγία, όταν ο αυτοκράτορας Θεόφιλος ήθελε να επιλέξει σύζυγο, όντας ερωτευμένος μαζί της, θέλησε να την πειράξει λέγοντας: "από την γυναίκα πήγασαν τα φαύλα", εννοώντας την Εύα. Η Κασσιανή, θαρραλέα, του απάντησε: "Ναι, αλλά από την γυναίκα πηγάζουν και τα πιο ωραία", εννοώντας την παναγία. Ο Θεόφιλος δεν άντεξε την ευφυΐα και την ετοιμολογία της Κασσιανής και παντρεύτηκε την αγία Θεοδώρα την Αυγούστα. Η Κασσιανή έγινε μοναχή, ίδρυσε μοναστήρι, περιέθαλψε πλήθος φτωχών γυναικών και συνέθεσε εξαιρετικούς ύμνους, με κορυφαίο το τροπάριο 'της Κασσιανής" που ψάλλεται το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης.
Η φράση της αγίας είναι συγκλονιστική. Η σιωπή είναι
αρετή, όταν κάποιος συκοφαντείται και αφήνεται στον Θεό. Η σιωπή είναι αρετή
στην κατάκριση. Δεν είναι όμως αρετή όταν υπάρχουν ζητήματα στα οποία ο λόγος
είναι απαραίτητος. Δεν ταιριάζει η σιωπή στην κακοποίηση γυναικών και παιδιών.
Δεν ταιριάζει η σιωπή, όταν κάποιος διώκεται για τις ιδέες ή την πίστη του. Δεν
ταιριάζει η σιωπή, όταν κάνουν θόρυβο όσοι λατρεύουν είδωλα κάθε μορφής. Δεν
ταιριάζει η σιωπή, όταν κάποιος διασύρει ανθρώπους γι' αυτό που είναι. Και μπορεί αυτός που
υφίσταται μία κακή συμπεριφορά να δείχνει μακροθυμία. Όμως όσοι είμαστε
μάρτυρες μπροστά στο κακό, δεν πρέπει να κρυβόμαστε, να δειλιάζουμε, να
αρνούμαστε να υπερασπιστούμε την αλήθεια και το δίκαιο.
Ο Χριστός, όταν ο υπηρέτης του αρχιερέα Άννα, τον
ράπισε κατά την πρώτη δίκη μετά την σύλληψή Του, του ζήτησε να του εξηγήσει για
ποιο λόγο σήκωσε χέρι εναντίον Του. "Τι με δέρεις;", "γιατί με
χτυπάς;", τον ρώτησε, δείχνοντάς μας έναν δρόμο μέτρου και αλήθειας. Δεν
ανταπέδωσε το χτύπημα. Δεν σιώπησε όμως. Σε κάποιες στιγμές, μπροστά στον
Καϊάφα, στον Πιλάτο, στους στρατιώτες που Τον βασάνιζαν, σε όσους Τον
ειρωνεύονταν όταν ήταν επάνω στον σταυρό, δεν μίλησε. Δεν είχε νόημα. Δεν επρόκειτο
να πειστούν. Όμως, εκεί που χρειάστηκε, μάς έδειξε τον δρόμο.
Είναι καιρός να μιλήσουμε σήμερα. Να διαμαρτυρηθούμε
για το ψέμα που κυριαρχεί στον κόσμο. Για τις ανόητες υποσχέσεις, ότι η ζωή
πηγαίνει στο μηδέν και πρέπει να την απολαύσουμε όσο μπορούμε με κέντρο τον
εαυτό μας. Για την παιδεία, όταν δεν έχει ως κέντρο της την αγάπη. Για την
αδικία εις βάρος των ασθενέστερων, οι οποίοι αισθάνονται ως απορρίμματα ενός
κόσμου που τα έχει όλα. Για την αναξιοκρατία, όταν την συναντούμε. Κυρίως όμως
για ένα κλίμα αθεΐας, το οποίο δεν σέβεται την άποψη των πιστών, αλλά τους
θεωρεί τιποτένιους και ότι δεν δικαιούνται να ομιλούν.
Σ' αυτή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα των καιρών, δεν χωρά σιωπή. Και μια γυναίκα στην ιστορία της Εκκλησίας μάς δείχνει τον δρόμο. Με την μόρφωση, τα χαρίσματα, το θάρρος, την αγάπη, την αποφασιστικότητα μάς λέει ότι είναι καιρός του λαλείν. Άλλο η προσευχή και άλλο η δειλία. Αρκεί να είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε προνόμια, πραγματικά ή φαντασιακά. Διότι μόνο αυτός που βγαίνει μπροστά, με επίγνωση και γνώση, ανοίγει δρόμους!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην
"Ορθόδοξη Αλήθεια"
