"Διὸ γρηγορεῖτε, μνημονεύοντες ὅτι τριετίαν νύκτα καὶ ἡμέραν οὐκ ἐπαυσάμην μετὰ δακρύων νουθετῶν ἕνα ἕκαστον" (Πράξ. 20, 31)
"Γι’ αὐτὸ νὰ ἀγρυπνεῖτε, καὶ νὰ θυμᾶστε ὅτι τρία χρόνια συνέχεια δὲν ἔπαψα νύχτα καὶ μέρα νὰ νουθετῶ μὲ δάκρυα τὸν καθένα σας".
"Γρηγορείτε".
Αυτός ο λόγος του αποστόλου Παύλου προς
τους πρεσβυτέρους της Εφέσου και, κατ' επέκτασιν, προς κάθε χριστιανό, κάθε
εποχής, περιγράφει μία αίσθηση κινδύνου, την οποία μπορούμε να εντοπίσουμε σε
τρεις πτυχές της ζωής μας. Η πρώτη είναι ο εαυτός μας. Η δεύτερη είναι ο άλλος.
Η τρίτη είναι ο κόσμος. Γιατί όμως να βρισκόμαστε σε εγρήγορση; Δεν είναι ωραιότερο
να αντιμετωπίζουμε την ζωή με χαλαρότητα, χωρίς καχυποψία, αλλά με την αίσθηση
ότι τα φέροντα μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε όταν συμβούν, χωρίς να κάνουμε
κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία; Δεν είναι ομορφότερη η αμεριμνησία, η απουσία
άγχους για τη ζωή και τις σχέσεις μας;
Αν
ζούσαμε σε έναν ιδανικό κόσμο, απλό στην σκέψη και στις δυνατότητες, τότε όντως
η εγρήγορση, η συνεχής κινητοποίηση θα ήταν μία κουραστική, ίσως και περιττή
κίνηση. Ζούμε όμως σε μια πραγματικότητα σύνθετη, στην οποία διαπιστώνουμε
έντονο το στοιχείο της διάσπασης, καθώς προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε, να
οικειωθούμε, να προσαρμοστούμε, να μη χάσουμε τον κόσμο, όπως πορεύεται. Και η
διάσπαση έχει να κάνει όχι μόνο με την διαφορετικότητα των ιδεών ή των εμπειριών
που μας καλούν να επιλέξουμε πώς θα πορευτούμε, τι θα διαλέξουμε, πόσο εύκολα
θα αφήσουμε πίσω μας κάτι για να προχωρήσουμε με κάτι άλλο, ποια ερωτηματικά θα
απομείνουν μέσα μας αν η επιλογή που κάναμε είναι σωστή, καθώς ταιριάζει στον
χαρακτήρα, στις αξίες, στα στοιχεία που θα θέλαμε να δίνουν αυθεντικό νόημα
στην ζωή μας, αλλά έχει να κάνει και με τον τρόπο με τον οποίο οι άλλοι
προχωρούνε και έρχονται σε σύγκρουση μαζί μας. Εμφανής ή αφανής, η σύγκρουση
πηγάζει από το ότι ο άνθρωπος έχει εντός του ένα ισχυρό "εγώ", το
οποίο ζητά προσοχή, δικαίωση, αποδοχή, επιβεβαίωση. Αυτό συμβαίνει με όλους στο
περιβάλλον μας, με αποτέλεσμα να μη μας επιτρέπεται η αμεριμνησία, διότι τότε ή
θα γίνουμε σκλάβοι των άλλων ή θα μείνουμε εκτός του κόσμου. Και είναι θέμα παιδείας,
διαμόρφωσης του χαρακτήρα και της σκέψης μας, δηλαδή της νοοτροπίας μας, το τι
θα επιλέξουμε, πώς θα κρίνουμε τις προκλήσεις, πώς θα απαντήσουμε σ' αυτές και πώς θα περιμένουμε να έρθουν.
Η εγρήγορση
έρχεται να συναντήσει την πνευματική κατάσταση του ανθρώπου. Ο απόστολος Παύλος
επισημαίνει ότι έζησε τρία χρόνια στην Έφεσο νουθετώντας τον καθέναν με δάκρυα,
με πόνο δηλαδή, για να καταρτιστεί πνευματικά και να μπορεί να καταρτίσει. Και
δεν είναι μόνο αυτό. Είναι πως η νουθεσία έγινε σε περιβάλλον στο οποίο η
διάσπαση καραδοκούσε. Άνθρωποι που διέστρεφαν το μήνυμα του Ευαγγελίου,
άνθρωποι που προέκριναν τις δικές τους θέσεις, έτοιμοι να αναγορευτούν ως
σωτήρες, ήταν η αιτία που ο Παύλος
έμεινε τόσο πολύ εκεί, αλλά και που αισθάνεται ότι χωρίς εγρήγορση, η απουσία
του θα επέφερε μεγάλο κίνδυνο αλλοίωσης της πίστης. Διότι οι αιρετικοί,
άνθρωποι πεπεισμένοι για την αλήθειά τους, άνθρωποι που δεν υπακούγανε στην Εκκλησία,
ούτε στον πνευματικά επικεφαλής της τον απόστολο Παύλο, τον σταλμένο από τον
Χριστό, αλλά έβαζαν μπρος το δικό τους "εγώ", την δική τους σκέψη,
όντας χαρισματικοί, θα επιχειρούσαν να επανέλθουν, όταν το πρόσωπο που με την
παρουσία του και μόνο προκαλούσε εγρήγορση, όντας σημείο αναφοράς, έφευγε. Κι αυτός
ήταν ο καημός του Παύλου. Το πρόσωπο δεν μπορεί εσαεί να προστατεύει με την
παρουσία του. Χρειάζεται η εγρήγορση, ώστε ο μαθητής να ενηλικιωθεί, το παιδί
να μεγαλώσει και να απογαλακτισθεί, ο καθένας να αναλάβει την ευθύνη της ζωής
του.
"Γρηγορείτε".
Μια προτροπή προσωπική για τον καθένα μας. Η εγρήγορση στην εξέταση των
λογισμών, άλλοτε δικών μας, άλλοτε εκ του πονηρού, που λειτουργούν διασπαστικά.
Η εγρήγορση στην σχέση με τους άλλους, όταν δεν πρυτανεύουν η αγάπη και η
αλήθεια, αλλά το ίδιον θέλημα, που οδηγεί σε ανταγωνισμό, επιθυμία για δικαίωση και, συχνά, σε ρήξη. Η
εγρήγορση σε σχέση με τους πειρασμούς του κόσμου και της ζωής, που μας εκτρέπουν
από την οδό της πίστης, της αγάπης, της τήρησης των εντολών του Θεού και μας ρίχνουν
σε έναν δρόμο ηδονής χωρίς αγάπη και χωρίς νόημα που να διαρκέσει, καθιστώντας μας
σάρκες. Η εγρήγορση έναντι των ιδεών, των αντιλήψεων, της προπαγάνδας του
κόσμου. Η εγρήγορση έναντι των προσωπικών πεποιθήσεων που αποπροσανατολίζουν
από το νόημα της πίστης καθιστώντας την μετοχή μας σ' αυτήν αφετηρία διαίρεση, κομματιάσματος, εκκοσμίκευσης,
ακόμη κι αν νομίζουμε ότι υπάρχει καλός σκοπός.
'Γρηγορείτε". Η αφύπνιση δεν μπορεί να έχει νόημα αν δεν είναι εντός της Εκκλησίας. Εντός της παρουσίας και της χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Εντός της Εκκλησία, τελικά, όπου υπάρχει η παρουσία του Χριστού, η Αλήθεια.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
28 Μαΐου 2023
