Τι σημαίνει η Ορθοδοξία για την
νεώτερη γενιά στους καιρούς του μεταμοντέρνου, της πληροφορίας, των Μέσων
Κοινωνικής Δικτύωσης, του ατομοκεντρισμού; Μπορούμε να συνεχίζουμε να μιλάμε με
όρους πλειονοψηφίας-μειοψηφίας, μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι ότι η ταυτότητα
του λαού μας που έχει ως συστατικό του στοιχείο την ορθόδοξη πίστη δεν θα
αλλοιωθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην γνωρίζουμε ποιοι είμαστε και πού
πηγαίνουμε; Διότι η ταυτότητα αυτή μεταδίδεται, με τις ανάλογες προσαρμογές που
ο χρόνος φέρνει, από γενιά σε γενιά. Μήπως εμείς οι μεγαλύτεροι έχουμε στον νου
μας μια Ορθοδοξία “ακίνητη”, με γνώμονα το χτες, για να μην εκκοσμικευθούμε,
για να μην χάσουμε το νόημα, για να ξεχωρίζουμε από εν πολλοίς
απο-θρησκειοποιημένο και απο-ιεροποιημένο πολιτισμό μας; Έχουμε θέση σε έναν
τέτοιο κόσμο;
Όσο κι αν ο πειρασμός της
αντίστασης σε όλα είναι εύκολο να γίνει αποδεκτός ως στάση ζωής, λησμονούμε ότι
η πίστη δεν κλήθηκε εξ αρχής να είναι πλειονοψηφία, να γκρεμίσει συστήματα, να
κάνει θόρυβο. Επικράτησε ξεκινώντας από ένα κήρυγμα, ένα δείπνο, έναν σταυρό,
έναν τάφο και την Ανάσταση ως σημάδι νίκης της ζωής και της αγάπης. Και οι
χριστιανοί γεύθηκαν πλήθος διωγμών και συνεχούς απόρριψης από την κοινωνία της
εποχής, που συνεχώς τους έλεγε, όπως οι Αθηναίοι στον απόστολο Παύλο,
“ακουσόμεθα υμών” και τους προσπερνούσε ή τους θανάτωνε για να ησυχάσει, όπως
πίστευε, από την ιδιορρυθμία τους. Κι όμως. Με όπλα την λατρεία του Θεού, την
συνάντηση και την κοινωνία των χριστιανών μεταξύ τους, το αθόρυβο και την
ησυχία, την μετοχή στην καθημερινότητα του κόσμου, αλλά, κυρίως, την άσκηση και
την αγάπη, όπως επίσης και το θάρρος όταν χρειαζόταν, η πίστη κατέκτησε τον
κόσμο. Το ίδιο και την Ελλάδα και τον ελληνισμό. Γι’ αυτό και δεν χρειάζεται
ούτε φόβος, ούτε θυμός, ούτε απόρριψη του κόσμου, αλλά ταπεινότητα, αγάπη και
συνέχεια στην ζωή, με γνώμονα την σχέση με τον Χριστό, τους Αγίους, την
Εκκλησία.
Η διατήρηση των εθίμων και των
παραδόσεων, όταν συνοδεύονται από την χαρά της γιορτής, την αίσθηση ότι υπάρχει
μία διάσταση της ζωής που δεν νικιέται από τον χρόνο, είναι πολύτιμη για την
νέα γενιά. Πρωτίστως όμως ο επανευαγγελισμός της στην αγάπη. Στην ενσυναίσθηση.
Στο ότι υπάρχουμε όχι για να πληγώνουμε, αλλά για να απαλύνουμε τον πόνο του
άλλου. Στο να μην είναι οι επιθυμίες μας η μόνη προτεραιότητα. Στο να έχουμε
αρχές και αξίες που συνοδεύονται από την ευθύνη για τον κόσμο και τον
συνάνθρωπο. Στο να είμαστε στο “εμείς” και όχι στο “εγώ”. Στο να νοιαζόμαστε
για τον κάθε πλησίον, είτε κοντά μας είτε μακριά μας. Στο να δίνουμε δεύτερες
ευκαιρίες. Αλλά και στο να κρατάμε στην καρδιά μας κείμενα που αποτυπώνουν αυτό
το ήθος: το Ευαγγέλιο και την Αγία Γραφή. Το “Πιστεύω” και το “Πάτερ
ημών”. Τους Χαιρετισμούς της Παναγίας. Την Μεγάλη Εβδομάδα και τους ύμνους της.
Την θεία λειτουργία. Όλα αυτά να μπορεί η νέα γενιά να τα καταλάβει και να τα
ζήσει. Με την ομορφιά της ποιητικής τους γλώσσας και την μετάφρασή της μαζί.
Η ορθόδοξη ταυτότητά μας όμως δεν θα μπορέσει να κρατηθεί χωρίς συνάξεις. Λειτουργικές, κατηχητικές, επιστημονικές, κατασκηνωτικές, πανηγυρικές, που να περιλαμβάνουν και τους νεώτερους. Δεν αρκούν τα ιδρύματα και τα συσσίτια. Είναι καιρός να συναντιόμαστε. Και έχει ο Θεός!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην "Ορθόδοξη Αλήθεια"
στο φύλλο της Τετάρτης 1 Μαρτίου 2023
