"Καὶ ἀπολεῖται ὁ ἀσθενῶν ἀδελφὸς ἐπὶ τῇ σῇ γνώσει, δι᾿ ὃν Χριστὸς ἀπέθανεν" (Α' Κορ. 8, 11)
"Καὶ ἐξ αἰτίας τῆς γνώσεώς σου θὰ χαθῇ ὁ ἀδύνατος ἀδελφὸς γιὰ τὸν ὁποῖο πέθανε ὁ Χριστὸς"
Καθώς ερχόμαστε ολοένα και πιο κοντά
στην Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η Εκκλησία μας μάς θυμίζει στοιχεία της νοοτροπίας μας,
τα οποία δυσκολεύουν την σχέση μας με τον συνάνθρωπο. Και ίσως δεν έχουμε
μπορέσει να κατανοήσουμε το βαθύτερο μήνυμα της Σαρακοστής, που δεν είναι η
νηστεία ή η εξομολόγηση, αλλά η συμφιλίωση με τον αδελφό μας, το να μπορέσουμε
να κατανοήσουμε την θέση του, την άποψή του, την δυνατότητά του να αντέξει αυτό
που φαίνεται για εμάς αυτονόητο, αλλά για εκείνον είναι δύσκολο. Και η
Εκκλησία, μέσω του αποστόλου Παύλου, μάς υπενθυμίζει ότι ο προορισμός μας είναι
η συνάντηση με τον Χριστό μαζί με τον συνάνθρωπό μας και όχι χωρίς αυτόν.
Έτσι, στην γνωστή υπόθεση των
κρεάτων από τα ειδωλόθυτα, η οποία, στην πραγματικότητα, ήταν μία υπόθεση χωρίς
ιδιαίτερο νόημα, καθότι όσοι υποστήριζαν ότι η κατανάλωση κρέατος που η προέλευσή
του ήταν από τα απομεινάρια των θυσιών στα είδωλα ουδόλως έβλαπτε πνευματικά
τον άνθρωπο, είχαν δίκιο. Και ο ίδιος ο απόστολος Παύλος αυτό υποστήριζε. Δεν
άξιζε ένα στείρος σχολαστικισμός, μία τυπολατρία που θύμιζε τις ιουδαϊκές
διατάξεις ερμηνείας του Μωσαϊκού νόμου, που διύλιζαν τον κώνωπα και κατάπιναν
την κάμηλο. Όμως κάποιοι πιστοί, τυπολάτρες και φοβικοί για την σωτηρία τους,
αρνούμενοι να δούνε το μείζον που ήταν και είναι η σχέση με τον Χριστό, το ταύτιζαν με το άνευ σημασίας για την
πνευματική τους προκοπή και αγχώνονταν, ταλάνιζαν τον εαυτό τους με την φοβία
ότι θα χάσουν την βασιλεία του Θεού. Απαιτούσαν, μάλιστα, εγωκεντρικά, όλη η
Εκκλησία να ακολουθήσει την δική τους γραμμή, μη αντιλαμβανόμενοι ότι έθεταν τις
βάσεις για έναν χριστιανικό φαρισαϊσμό, που πήρε την μορφή του ευσεβισμού, της τυπολατρίας,
αργότερα του πουριτανισμού, του ηθικισμού, της πεποίθησης ότι η σωτηρία είναι
ατομικό γεγονός.
Κι όμως! Ενώ ο απόστολος Παύλος το
έβλεπε, εντούτοις ζητά από τους δυνατούς στην πίστη, από αυτούς που γνωρίζουν
την αλήθεια, να νοιαστούν για τους αδύναμους. Να μην παραθεωρούν τις συνέπειες της
άνεσής τους, που γινόταν αφορμή σκανδαλισμού. Και ζητά από τους δυνατούς στην
πίστη διάκριση, αγάπη, παραίτηση ακόμα από τα δικαιώματα, άχρι καιρού, ώστε
πρώτα να πειστεί ο αδύναμος ή, τουλάχιστον, να ανεχθεί και μετά να λυθεί το
έλασσον που γινόταν μείζον.
Δύσκολος ο δρόμος της αγάπης. Δεν
είναι μόνο τι δίνεις. Είναι και από τι παραιτείσαι, κάνεις πίσω, ανέχεσαι, αντέχεις,
υπομένεις. Κι εδώ ελεγχόμαστε όλοι. Σε ζητήματα που δεν είναι δόγματος,
χρειάζεται διακριτική και ταπεινή αγάπη. Ακόμη κι αν υπάρχει η δυνατότητα
ανοιγμάτων, τα οποία η πίστη όχι μόνο δεν τα απαγορεύει, αλλά τα δέχεται ως
ευκαιρία γνωριμίας με την αλήθεια και άλλων ανθρώπων, οι οποίοι δεν υπάρχει άλλος
τρόπος να προσεγγιστούν, εντούτοις,
χρειάζεται διάκριση. Όχι θόρυβος και επίδειξη. Και αγώνας πειθούς.
Η γνώση δεν είναι κτήμα του ανθρώπου που την έχει. Είναι γεγονός σχέσης. Αν δεν μπορεί αυτός που την κατέχει, να την μοιραστεί, με τον λόγο, τα έργα, το άνοιγμα, την προσφορά, την υπομονή, την επιχειρηματολογία, την καλή διάθεση, τότε η γνώση μένει στο εγώ. Και ό,τι μένει στο εγώ, στην πραγματικότητα δεν λυτρώνει. Γι' αυτό και η Εκκλησία όλη την γνώση της την συνοδεύει με την αγάπη, όπως και πάλι αναφέρει ο απόστολος Παύλος: "Και αν έχω το χάρισμα να προφητεύω και γνωρίζω όλα τα μυστήρια και όλη τη γνώση, και αν έχω όλη την πίστη, ώστε να μετακινώ με τη δύναμη της ακόμη και τα βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, τότε δεν είμαι τίποτε απολύτως" (Α' Κορ. 13, 2). Η Κυριακή των Απόκρεω, στην οποία ο Χριστός μάς υπενθυμίζει ότι η μέλλουσα κρίση θα έχει ένα και μόνο κριτήριο, αυτό της αγάπης, ας μας κινητοποιήσει πνευματικά, ώστε να ανταποκριθούμε στο κάλεσμα για μοίρασμα, για υπομονή, για πειθώ και για ένα ευλογημένο "περιμένω".
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
19 Φεβρουαρίου 2023
Κυριακή των Απόκρεω
