«Προσελθόντες ἀρύσασθε μή κενούμενα νάματα τοῦ Σταυροῦ τῇ χάριτι προερχόμενα, ἰδσύ προκείμενον βλέποντες τό Ξύλον τό ἅγιον χαρισμάτων τήν πηγήν ἀρδομένην τῷ Αἵματι καί τῷ Ὕδατι τοῦ Δεσπότου τῶν ὅλων, τοῦ ἐν τούτῳ ἑκουσίως ὑψωθέντος καί τούς βροτούς ἀνυψώσαντος» (Στιχηρό τῶν Αἴνων τοῦ Ὄρθρου τῆς Κυριακῆς τῆς Σταυροπροσκυνήσεως)
«Αφού προσέλθετε, αντλήστε ύδατα που δεν είναι κενά
νοήματος και ζωής, αλλά το αντίθετο, καθώς προέρχονται από την χάρη του
Σταυρού, καθώς βλέπουμε μπροστά μας το Ξύλο το άγιο να γίνεται πηγή χαρισμάτων
που τα αντλεί από το Αίμα και το Ύδωρ που ξεχύθηκαν από την πλευρά του Δεσπότη
των όλων , αυτούς που με την θέλησή Του υψώθηκε επάνω στον σταυρό και ανύψωσε
όλους τους ανθρώπους μαζί Του»
Στην μέση της Αγίας και
Μεγάλης Τεσσαρακοστής η Εκκλησία μας ορίζει να τίθεται στην μέση του ναού ο
Τίμιος Σταυρός, ώστε να τον προσκυνούμε και να παίρνουμε δύναμη από αυτόν. Ο
Σταυρός είναι το σκήπτρο του Χριστού που αναγγέλλει την ανάσταση. Είναι η
βασιλική σημαία που μας δείχνει ότι ο βασιλιάς έρχεται και ότι καλούμαστε να
ετοιμαστούμε. Η Αγία Τεσσαρακοστή θυμίζει την πηγή της Μερρά στην έρημο, όπου
οι Εβραίοι περιπλανιόντουσαν μετά το πέρασμα της Ερυθράς θαλάσσης. Ήταν
διψασμένοι. Βρήκαν την πηγή αυτή, το νερό της οποίας ήταν πικρό. Και ο Μωυσής,
κατόπιν προσευχής και φώτισης από τον Θεό, ρίχνει ένα ξύλο στην πηγή και το
νερό γίνεται γλυκύ. Στο συναξάρι της Κυριακής της Σταυροπροσκύνησης η πικρή
πηγή παρομοιάζεται με την Σαρακοστή. Πικρή η νηστεία. Μας φέρνει ακηδία λόγω
και της κόπωσης, αλλά και του κοσμικού πνεύματος το οποίο μας επιτίθεται. Και η
Εκκλησία μας, με την προσκύνηση του ζωοποιού ξύλου του Σταυρού, μας γλυκαίνει
και μας παρηγορεί, καθώς ταξιδεύουμε στην έρημο ενός κόσμου χωρίς Θεό, ώστε να
βρούμε την νοητή Ιερουσαλήμ, στην οποία η ανάσταση μας οδηγεί, δίνοντας άλλο
νόημα στην ζωή μας.
Ο Τίμιος Σταυρός όμως
συνδυάζεται με το Αίμα και το Ύδωρ που έρρευσε από την πλευρά του Κυρίου μας
και είναι μοναδικής αξίας αυτό το τρίπτυχο. Η ζωή μας νοηματοδοτείται με την
παρουσία του Χριστού και την σχέση μας μαζί Του. Η ζωή μας νοηματοδοτείται με
τον Σταυρό, την ταπείνωση του Θεού που αναλαμβάνει, διά του εκουσίου θανάτου
Του, να ανοίξει τον δρόμο για να μπορούμε να νικήσουμε τον θάνατο. Και είναι
σταυρός αυτός ο δρόμος. Ο Χριστός απαρνήθηκε την κατά άνθρωπον αθανασία, διότι
η είσοδός Του στον χρόνο δεν έγινε διά του φυσικού τρόπου που φέρνει μαζί του
την φθορά, ούτε ο ίδιος είχε κάποια αμαρτία και σπίλο, ώστε η φθορά του χρόνου
να συνδυάζεται με αυτήν της αμαρτίας. Και επειδή η θεϊκή φύση είχε προσλάβει την
ανθρώπινη, ο θάνατος του Χριστού ήταν εκούσιος. Ήταν παραίτηση από την ζωή.
Ήταν επιλογή ελευθερίας και αγάπης. Ήταν μυστήριο ακατανόητο για την λογική
μας.
Ο θάνατός Του ήλθε επάνω στο όργανο της τιμωρίας των
χειρότερων από πλευράς ηθικής, κοινωνικής, προσωπικής ανθρώπων, διότι επάνω
στον σταυρό μόνο καταραμένοι θανατώνονταν, κακούργοι. Και ο Χριστός ως
κακούργος αντιμετωπίστηκε από τους ανθρώπους, διότι όλοι μπροστά Του είπαν ένα
μεγάλο «Όχι». Διάλεξαν τον θάνατο να είναι ο εαυτός τους θεός και όχι να
πορεύονται με τον Θεό προς τον ουρανό. Διάλεξαν να εκφράσουν την απέχθειά τους
προς Αυτόν που μας αγάπησε και μας αγαπά και το έδειξε με διδασκαλία, θαύματα,
σχέση μαζί μας. Διάλεξαν να εκφράσουν υπερηφάνεια, να πιστέψουν στη δική τους
δήθεν ανωτερότητα, στηριγμένη στην εξουσία της θρησκείας, στην εξουσία της
δύναμης και της πολιτικής, στην εξουσία του πλήθους που δεν καταλαβαίνει Ποιος
και τι είναι αλήθεια. Ο Σταυρός αποτυπώνει τον χειρότερο ανθρώπινο εαυτό. Κι
όμως, έτσι ο Χριστός μας σώζει. Όταν μας δείχνει το πιο αποκρουστικό μας
πρόσωπο: αυτό του εγωισμού που δεν αγαπά, δεν συγχωρεί, δεν μοιράζεται, δεν
κρατά μέτρο, δεν ελπίζει, αυταπατάται στην δύναμη του εγώ. Κι ο Χριστός μέσα
από αυτό το ξύλο της ατίμωσης κάνει την ζωή μας γλυκεία. Διότι σώζεται όποιος
σταματήσει τα «Όχι» και πει το «Ναι» στην αγάπη Του.
Η ζωή μας νοηματοδοτείται από το Αίμα που έτρεξε από την πλευρά
του σταυρωμένου Χριστού. Το αίμα είναι θυσία, είναι συγχώρεση, είναι αιώνια
ζωή. Δεν μας έσωσε με λόγους ο Χριστός. Έδωσε τον εαυτό Του και άφησε να ρεύσει
το αίμα και από την πλευρά, δηλαδή από την καρδιά Του, για να μας δείξει ότι δεν
αρκεί να μιλάμε ή να σκεφτόμαστε ή να θεωρούμε ότι Του ανήκουμε, αν δεν
ματώσουμε κι εμείς μαζί Του. Να ματώσουμε συγχωρώντας αυτούς που μας
στενοχωρούν. Να ματώσουμε αφήνοντας στην άκρη ό,τι μας ευχαριστεί, αλλά μας χωρίζει
από το θέλημά Του, που είναι η αγάπη. Να ματώσουμε νιώθοντας ότι δεν είναι η
Σαρακοστή μία περίοδος απλώς της ζωής μας, αλλά η ίδια η ζωή μας. Δεν είναι
μόνο θέμα τροφής. Είναι θέμα ήθους, Δίνεις αίμα, για να λάβεις Πνεύμα. Και τα πνευματικά
μας τραύματα δεν επουλώνονται αν δεν
πάρουμε απόφαση ότι πρέπει να θυσιάσουμε και να θυσιαστούμε. Από την
καθημερινότητά μας, από τις σχέσεις, τον χρόνο, την έπαρση μπροστά στον πλησίον
και την θεοποίηση των δικαιωμάτων μας, έως την αναγνώριση ότι δεν είμαστε αυτό
που Εκείνος θέλει. Και είναι το Αίμα αυτό που κοινωνούμε στη Θεία Ευχαριστία,
για να γίνουμε ένα μαζί Του, αδέρφια, καθώς ενώνεται με το δικό μας.
Η ζωή μας νοηματοδοτείται από το Ύδωρ που έρρευσε από την
πλευρά του σταυρωμένου Χριστού. Είναι το ύδωρ του βαπτίσματος, το οποίο μας
συγχωρεί τις αμαρτίες μας και κάνει την ζωή μας να ξεκινά από τη αρχή. Είναι το
ύδωρ των δακρύων για όσα λάθη εξακολουθούμε να κάνουμε, τα οποία δεν μας
κατατρώγουν, εάν ξεκινήσουμε διά της μετανοίας την ζωή μας και πάλι από την
αρχή, και μάλιστα κάθε στιγμή της. Γιατί μέσα από το μυστήριο της μετανοίας
έχουν νόημα τα δάκρυα για το κακό, για τους σταυρούς του πλησίον και τους
δικούς μας, καθιστούν την ζωή μας στην Εκκλησία ως τον τρόπο που μας δείχνει
πώς μπορούμε να αφήνουμε πίσω ό,τι μας χωρίζει. Είναι το ποτήριον του ψυχρού
ύδατος που προσφέρουμε στον διπλανό μας, κίνηση αγάπης και μοιράσματος. Είναι η
αλμυρή θάλασσα του βίου μας, στην οποία μαθαίνουμε να κολυμπάμε έχοντας Εκείνον
βοηθό και σκεπαστή μας, για να μην βουλιάξουμε από τα βάρη τα οποία φορτώνουμε
στους ώμους μας, βάρη σώματος και ψυχής.
Στην μέση της Αγίας και μεγάλης Τεσσαρακοστής παίρνουμε
κουράγιο από τον Τίμιο Σταυρό, από το Αίμα και το Ύδωρ. Ταπείνωση, ευχαριστία,
μετάνοια γίνονται τα μονοπάτια που θα μας οδηγήσουν στην ανάσταση. Και στα τρία
μας συντροφεύει ο Εσταυρωμένος. Γιατί εδώ είναι η ομορφιά: ο βασιλιάς δεν μένει
απλώς στο σκήπτρο και στην σημαία του σταυρού, αλλά είναι ο ίδιος που μας
συνοδεύει για να μας συνδράμει στο να σηκώσουμε τους δικούς μας σταυρούς, να
μας δείξει ότι συγχωρεί για να συγχωρέσουμε, ότι μας αγκαλιάζει στην μετάνοιά
μας, ότι τελικά με την δική του βοήθεια θα ζήσουμε το Πάσχα! Ο Τίμιος Σταυρός λοιπόν
ας είναι η υπόμνηση του σκοπού μας: να συμπορευτούμε με τον Εσταυρωμένο, να
σωθούμε, να αγιαστούμε, να αντέξουμε!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Κέρκυρα, 4 Απριλίου 2021
Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως
