Η πανδημία , καθώς εξακολουθεί την επέλασή της, δεν
αφήνει να φύγει από πάνω μας ο φόβος για τον άλλο. Ένα νέο πεδίο αυτού του
φόβου είναι το σχολείο. Μέτρα τα οποία
προβάλλονται με την προμετωπίδα της προστασίας όλων μας από την νόσο,
δεν παύουν να φανερώνουν έναν μεγάλο φόβο για τον άλλο, που δεν αφήνει εκτός
ούτε τα παιδιά. Αυτονόητες οι αγκαλιές μεταξύ των παιδιών. Αυτονόητο οι
δάσκαλοι, ιδίως στο Δημοτικό και στις πρώτες τάξεις, να κάνουν παιχνίδια με την
αφή. Αλλά και η χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή στις μεγαλύτερες ηλικίες, όπως
επίσης και η συνήθης αντιγραφή ασκήσεων στα σχολικά τετράδια προϋποθέτει τα χέρια
να χρησιμοποιούν τα αντικείμενα που έχουν αγγίξει οι άλλοι. Δεν είναι
ασυνήθιστο τα παιδιά να μοιράζονται το κολατσιό τους, το ένα να συνεχίζει να
τρώει από εκεί που έχει ξεκινήσει το άλλο. Και οι αγκαλιές των εφήβων ή ακόμη
και τα σπρωξίματα είναι μέσα στην καθημερινότητα.
Τώρα όλα αυτά μπαίνουν υποχρεωτικά στην άκρη. Ούτε το
χαμόγελο ούτε την αδιαφορία, ούτε την νύστα, ούτε ίσως και την φωνή των παιδιών
δεν θα ακούνε οι εκπαιδευτικοί. Για το καλό όλων όλα αυτά. Ας μην μεμψιμοιρούμε
βεβαίως. Δεν μπορούμε όμως παρά να παρατηρήσουμε ότι όλα αυτά έρχονται σε
συνέχεια μίας τακτικής πολιτικής ορθότητας στην οποία το άγγιγμα των παιδιών
από τους εκπαιδευτικούς μπορούσε να συνιστά παρενόχληση, το πλησίασμα, η
εγγύτητα να γεννά παρεξηγήσεις και- το μόνο καλό- η σωματική τιμωρία να
θεωρείται βαναυσότητα.
Πώς θα φύγει ο φόβος; Άραγε, θέλουμε να γίνει αυτό; Ή
στο πίσω μέρος του μυαλού μας θα μείνει, ακόμη κι αν βρεθούν εμβόλια ή άλλοι
τρόποι προφύλαξης, η ιδέα ότι ο άλλος μπορεί να κρύβει κίνδυνο; Όταν κηρυχθεί η
λήξη της πανδημίας, η λήξη του συναγερμού, η ζωή που είναι σχέση, είναι
συνάντηση ψυχών και σωμάτων, θα θριαμβεύσει και πάλι ή θα μείνουμε σ’ έναν φόβο που θα μας καταστήσει όμηρους ενός savoir vivre, στο οποίο ο άλλος θα λειτουργεί ως μία πιθανή κόλαση, κατά τον λόγο του
μεγάλου φιλοσόφου Σαρτρ; Η ανάγκη για επιβίωση μας κάνει να πορευόμαστε προς
μία κοινωνική ζωή στην οποία, όπως σε ενδιαφέροντα sci-fi, οι όποιες επαφές είναι προγραμματισμένες να γίνονται με συγκεκριμένο τρόπο
ή θα περιοριστούν σταδιακά σε μία εικονική προσέγγιση, όπου όλα, έρωτας, φιλία,
λόγος θα πραγματώνονται μέσω συσκευών, οπότε και ένα από τα πιο ενδιαφέροντα
στοιχεία της ανθρώπινης συνύπαρξης και κοινωνίας που είναι η διαφωνία, καρπός
ελευθερίας, θα είναι περιττό;
Οι άνθρωποι στον καιρό της πανδημίας έχουμε έναν
στόχο: να παραμείνουμε «λειτουργικοί». Το ακούμε συνέχεια: «να
λειτουργήσουν τα σχολεία», «να λειτουργήσουν οι υπηρεσίες», «να λειτουργήσουν
τα καταστήματα». Λησμονούμε όμως ότι λειτουργία δεν σημαίνει μόνο ένα ωράριο ή
μία διαδικασία. Λειτουργία είναι έργο υπέρ του λαού κατά την Εκκλησία, είναι
προσφορά κατά τους αρχαίους Αθηναίους, είναι
συνάντηση και μετοχή του ενός στα του άλλου, δηλαδή αγάπη. Αν στο όνομα του
φόβου για επιβίωση λησμονήσουμε ότι η αγάπη περιλαμβάνει τον σύνολο άνθρωπο,
τότε θα μας καλαρέσει ένας τρόπος που μας απογυμνώνει από την κλήση μας: να
γινόμαστε ένα με τους άλλους.
Η θεία λειτουργία διά της μετοχής στο κοινό ποτήριο
θα παραμείνει μία υπόμνηση ότι ο άλλος είναι ο παράδεισός μας εν Χριστώ!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη
Αλήθεια»
στο
φύλλο της Τετάρτης 9 Σεπτεμβρίου 2020
