Δεν θα απείχαμε πολύ από την αλήθεια αν λέγαμε ότι οι καιροί μας διαπνέονται από ειδωλολατρικές τάσεις. Η αρχαία ειδωλολατρία αποθέωνε ψεύτικους θεούς, κατασκευάζοντας αγάλματα και ναούς και δικαιώνοντας κάθε ανθρώπινο πάθος εκτός της υπερηφάνειας. Ο άνθρωπος μπορεί να μην είχε στη θρησκευτικότητά του την έννοια της αμαρτίας ως παραβίασης των θεϊκών νόμων, ωστόσο πίστευε ότι δεν μπορούσε να νικήσει τους θεούς και την μοίρα, ακόμη κι αν το προσπαθούσε. Σήμερα, η νέα ειδωλολατρία έχει αποθεώσει τον άνθρωπο, την εικόνα του, τα πάθη και τις επιθυμίες του και τείνει να περιθωριοποιήσει τον Θεό. Ο παλαιός ειδωλολάτρης υπερασπιζόταν την θρησκευτική του πίστη, φτάνοντας ακόμη και στην μισαλλοδοξία και την θανάτωση των αντιφρονούντων. Ο σύγχρονος ειδωλολάτρης μπορεί να αδιαφορεί για το τι πιστεύουν οι άλλοι, αλλά δεν παύει να ειρωνεύεται και να περιθωριοποιεί όποιον εξακολουθεί να αναζητεί τον Θεό. Ο σύγχρονος ειδωλολάτρης είναι υπερήφανος. Αποθεώνει τις ιδέες, την επιστήμη, την τεχνολογία, νομίζει ότι μπορεί να αναστείλει ή και να υπερβεί τον θάνατο.
Στα χρόνια των μεγάλων διωγμών εναντίον των χριστιανών ένας ξεχωριστός μάρτυρας, που τον εορτάζουμε σχεδόν στο απόγειο του καλοκαιριού, ο άγιος Προκόπιος, έδειξε στους ειδωλολάτρες του καιρού του ότι η πίστη στον Χριστό προϋποθέτει αναζήτηση της αλήθειας που δεν περιορίζεται στον κόσμο αυτό και στους χρόνους μας, νου όχι πωρωμένο από την δοκησισοφία, αποφασιστικότητα και θάρρος ώστε να φανερωθεί δημόσια η εμπιστοσύνη στον Θεό, χωρίς φόβο για το μαρτύριο, χωρίς αγωνία για το πόσοι θα ακολουθήσουν. Και αν διαβάσουμε το συναξάρι του θα δούμε ότι έναν νέο άνθρωπο που πιστεύει, θα τον ακολουθήσουν άνδρες, γυναίκες, επιφανείς και άσημοι, και η ίδια η μητέρα του, η οποία στη αρχή τον κατήγγειλε στις αρχές ως αποστάτη. Μπορεί το τέλος της ζωής όλων αυτών να φαίνεται χωρίς νόημα. Όμως, αν σκεφτούμε ότι ο θάνατος είναι η οδός που μας περιμένει όλους, τότε γιατί να μην έχει νόημα η αντίσταση με αγάπη και ελπίδα στον ουρανό, χωρίς φόβο για την εξουσία και τα τεχνάσματά της, η απόλυτη παράθεση της ζωής Χριστώ τω Θεώ και μια δόξα που κρατά για πάντα;
Στους καιρούς μας το παράδειγμα αυτού του Αγίου δείχνει σε νεώτερους και μεγαλύτερους ότι το αληθινό νόημα της ζωής έγκειται στην σχέση με τον Χριστό. Ότι δεν είναι τα σύγχρονα είδωλα που νοηματοδοτούν την ζωή μας, τις αρχές, την ανατροφή των παιδιών, την καθημερινότητά μας, αλλά η αγάπη. Ότι ακόμη κι αν ζούμε σε έναν κόσμο στον οποίο η πίστη φαντάζει ανίσχυρη, μη περιπετειώδης, μη ελκυστική, εντούτοις μας κρατά στα πόδια μας σε κάθε περίσταση δύσκολη, σε κάθε σταυρό. Ότι με την υπερηφάνεια δεν κερδίζουμε τίποτε άλλο παρά την μοναξιά και την απόσταση των άλλων που μας βλέπουν ως απόμακρους και ακατάδεχτους και όχι ως πρόσωπα που μπορούν να μοιραστούν, να συγχωρέσουν και να αγκαλιάσουν. Ότι έτσι παίζουμε το παιχνίδι του διαβόλου και αφήνουμε την αμαρτία να μας κάνει δήθεν θεούς, χωρίς όμως λύτρωση.
Χρειαζόμαστε ηγέτες. Ανθρώπους που θα μας δείξουν τον δρόμο. Συνήθως τους αναζητούμε στην πολιτική, κοινωνική και θρησκευτική ζωή, όχι όμως στη ζωή των Αγίων. Ο δρόμος είναι προσωπικός. Αντί να περιμένουμε ας εργαστούμε. Στην Εκκλησία μας.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην “Ορθόδοξη Αλήθεια”
Στο φύλλο της Τετάρτης 11 Ιουλίου 2018
