Στην ζωή μας υπάρχουν πάντοτε δύο όψεις: το φανερό και το κρυμμένο. Όταν ταυτίζονται, τότε ο άνθρωπος είναι ειλικρινής. Όταν υπάρχει διάσταση ανάμεσά τους, άλλο δηλαδή είναι ο άνθρωπος και άλλο φαίνεται, τότε μας διακατέχει μία μορφή υποκρισίας. Η πνευματική ζωή αποσκοπεί στο να ταυτίσει το φανερό με το κρυμμένο και να οδηγήσει και τα δύο προς τον Θεό, με χαρακτηριστικό σημείο συνάντησης την αρετή. Η αρετή είναι η φανέρωση στην πράξη του κρυμμένου ήθους που διαπνέει τον άνθρωπο.
Η αρετή είναι καρπός ελευθερίας και καλλιέργειας, άσκησης, αγώνα. Η ελευθερία έγκειται στο ότι το ήθος δεν επιβάλλεται, αλλά ελεύθερα επιλέγεται και διαμορφώνεται από τον άνθρωπο. Δεν μπορούμε να αγαπήσουμε κατ’ επιβολήν. Θα διαλέξουμε την αγάπη ως στάση ζωής και θα παλέψουμε να την καλλιεργήσουμε. Θα αποδεχτούμε τις όψεις της που είναι η συγχώρεση, η θυσία, η προσφορά, η έγνοια για τον άλλον, η ανοχή και στις διάφορες περιστάσεις της ζωής μας θα προσπαθήσουμε να ελέγξουμε τους λογισμούς μας, οι οποίοι μας οδηγούν στην αντίθετη κατεύθυνση. Στον εγωκεντρισμό και την αυτάρκεια. Στην απαίτηση από τον άλλο. Για να γίνει η αγάπη έξη, επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά, αλλά και στάση ζωής που θα μας χαρακτηρίζει, χρειάζεται άσκηση. Πίεση στον εαυτό μας. Επίγνωση ότι είναι προς αληθινό όφελός μας να αγαπούμε.
Εδώ χρειάζεται η παρουσία του Θεού. Ο άνθρωπος, όσο κι αν πιεστεί, δεν μπορεί αν δεν έχει ένα βαθύτερο κίνητρο, το οποίο ξεκινά από το πρότυπο της παρουσίας του Χριστού στην ζωή, να κρατηθεί στον αγώνα της αγάπης, στον αγώνα της αρετής. Κι αυτό το κίνητρο νοηματοδοτεί κάθε κόπο. Όχι με την έννοια της ανταμοιβής, όπως οι καιροί μας θεωρούν, διότι ο μισθός έχει ένα όριο αντοχής. Κυρίως, με την αίσθηση της χαράς που η αρετή σε βάθος χρόνου προσφέρει και της συνάντησης με τον Θεό στο πρόσωπο του Χριστού και στην ζωή της Εκκλησίας. Αυτή η συνάντηση υπερβαίνει τα όρια του χρόνου. Και γίνεται μία μυστική βοήθεια, κρυμμένη για τους απέξω, αλλά λυτρωτική για όποιον την ζει.
Ο πολιτισμός μας ζητά και αυτός την ταύτιση του φανερού με το κρυμμένο. Δεν βλέπει όμως το κρυμμένο στην προοπτική της αρετής, αλλά της επιθυμίας. Να ικανοποιήσουμε ό,τι στο βάθος της ύπαρξής μας θέλουμε. Να απολαύσουμε αυτό που δεν τολμούμε να φανερώσουμε. Να γίνουμε ό,τι δεν είμαστε ή να φαινόμαστε ό,τι δεν είμαστε, προς δόξαν μας. Δεν είναι κακό να επιθυμούμε. Κακό είναι να απουσιάζει η αρετή από την επιθυμία μας. Να είναι τα πάντα εγωκεντρικά. Η επιθυμία μας να μην γίνεται έξοδος από τα τείχη του εγώ μας, συνάντηση και χαρά και στον πλησίον, αλλά να τον εγκλωβίζει στην προοπτική της χρήσης του για να την ικανοποιήσουμε.
Ο Θεός κρύβεται στις καρδιές των ανθρώπων που αγαπούνε. Που αγωνίζονται χωρίς θόρυβο, αλλά γεμάτοι ελπίδα ο δικός Του τρόπος να αγκαλιάσει τον κόσμο. Να σώσει. Να ανοίξει την οδό της Βασιλείας! Σε μία από τις μεγαλύτερες γιορτές του χρόνου, όπως τα Θεοφάνεια. Με την Βάπτισή Του ο Χριστός φανερώνει την κρυμμένη βασιλεία στον κόσμο και μας καλεί στις σχέσεις μας, στον εαυτό μας, στην κοινωνία να γίνουμε αληθινοί αγαπώντας και παλεύοντας για την αρετή! Δρόμος αυθεντικός και ωραίος!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 3 Ιανουαρίου 2018
