Πολλοί νέοι γοητεύονται από ένα κύμα νεο-αθεΐας το οποίο κατακλύζει το Ίντερνετ και τα ΜΜΕ. Οι νεο-άθεοι προβάλλουν ως βάση του αγνωστικισμού τους, της άρνησής τους να αποδεχθούν ότι υπάρχει Θεός, την επιστήμη, την λογική, τον υποκειμενισμό, τον πλουραλισμό των θρησκειών που δείχνει ότι κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το ποιος θεός είναι αληθινός και επομένως η ενασχόληση με την θρησκεία θεωρείται απώλεια χρόνου. Οι νεο-άθεοι πάλι παραπλανούν, διότι αρνούνται την ωφελιμιστική θέαση της Εκκλησίας. Καλό είναι να υπάρχει, για να κάνει φιλανθρωπίες ή να τηρεί έθιμα και παραδόσεις, αλλά η πίστη είναι προσωπική υπόθεση και δεν χρειάζεται να υπεισερχόμαστε σε λεπτομέρειες που δεν μας αφορούν. Οι νεο-άθεοι δεν πιστεύουν ότι υπάρχει μία αλήθεια και επομένως η απαίτηση της θρησκείας να θεωρεί ότι ο θεός της είναι ο μόνος αληθινός ξεπερνά τις δυνατότητες αποδοχής του ανθρώπινου νου. Άλλοι πάλι ειρωνεύονται όσους πιστεύουν ότι ακολουθούν έναν δρόμο οπισθοδρομικό, που δεν επιτρέπει την χαρά, την ευχαρίστηση, το να ζήσει κάποιος την ζωή του ελεύθερα.
Η αθεΐα σήμερα δεν είναι ιδεολογική. Ο νεο-άθεος δεν είναι κατ’ ανάγκην οργανωμένος σε κοινότητες με γνώμονα την άρνηση του Θεού. Δεν είναι απαραίτητα στρατευμένος σε υλιστικές θεωρήσεις. Μπορεί κιόλας να είναι σκεπτόμενος. Να αγαπά τη τέχνη και τον πολιτισμό. Να είναι δηλαδή ένας σχετικά καλλιεργημένος άνθρωπος. Η παρουσία του Θεού όμως στην ζωή του κόσμου παραμένει γι’ αυτόν κόλαφος. Δεν του χρειάζεται ο Θεός και επομένως δεν Τον θέλει να υπάρχει. Η νεο-αθεΐα εμφανίζεται τελικά με την έμπρακτη αδιαφορία για την θρησκευτική χρησιμοθηρία.
Οι νέοι γοητεύονται από την στάση ζωής που περιλαμβάνει την άρνηση σε κάθε μορφής αυθεντία. Απλώς η αντίσταση δεν γίνεται με μαχητικότητα, προβληματισμό, κατάθεση γνώμης με επιχειρήματα. Ο νέος δεν ασχολείται με υπαρξιακά ερωτήματα, κορυφαίο εκ των οποίων είναι ο Θεός που υπάρχει προσωπικά για τον καθέναν. Το πολιτισμικό σύστημα, με τα ΜΜΕ και το Διαδίκτυο, καθώς και με την χρήση συσκευών που απορροφούν και τον χρόνο και τον νου, έχει καταφέρει τους πολλούς να κλείνονται στο εγώ τους και στους λίγους με τους οποίους μοιράζονται την ζωή τους. Όμως η έν-θεη ζωή περιλαμβάνει τόσο τη εμπιστοσύνη στην ύπαρξη του Θεού, όσο και την επίγνωση Ποιος είναι Αυτός. Ταυτόχρονα, η έν-θεη ζωή προϋποθέτει το άνοιγμα του ανθρώπου στην ζωή της Εκκλησίας, δηλαδή στον πλησίον, στην αγάπη, στο μοίρασμα. Αυτοί οι τρόποι δεν συγκινούν τους πολλούς, οι οποίοι αρκούνται στο να είναι καταναλωτές των όσων ο κόσμος προβάλλει ως προϋποθέσεις ευχαρίστησης. Η έν-θεη ζωή προϋποθέτει κόπο, αγάπη, σκέψη, άποψη, εμπειρία ευχαριστίας σε έναν κόσμο που ολοένα και περισσότερο γίνεται αγνώμων.
Δεν είναι εύκολη η αντίσταση στην νεο-αθεΐα, η οποία κάποτε κάνει θόρυβο. Δεν είναι καν θέμα επιχειρημάτων από την πλευρά της Εκκλησίας, παρότι υπάρχουν. Το «ου με πείσεις καν με πείσεις» ισχύει. Δεν ωφελεί όμως και η σιωπή. Η παθητική αποδοχή ότι έτσι είναι ο κόσμος. Η Εκκλησία καλείται να καταθέτει την μαρτυρία της και να γεννά εστίες αντίστασης στο νεοαθεΐστικο κλίμα. Ας προβληματίζει, χωρίς να αδιαφορεί, και ας αγκαλιάζει τους νέους με την μαρτυρία της Αλήθειας που είναι Πρόσωπο και όχι ιδέα. Και ας κάνει και υπομονή, αφού όμως έχει μιλήσει!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 26 Απριλίου 2017
