Στην ζωή μας συνειδητοποιούμε ότι έχουμε κληθεί να παλεύουμε, να αγωνιζόμαστε. Οι άνθρωποι αισθανόμαστε ότι έχουμε άλλοτε εμπόδια, άλλοτε εχθρούς για να νικήσουμε. Ο αγώνας μας πηγάζει από την επιθυμία μας να εκπληρώσουμε όνειρα και στόχους, αλλά και να βρούμε ανθρώπους οι οποίοι θα μας συνδράμουν στην προσπάθειά μας να γίνουμε ευτυχισμένοι, τον απώτερο στόχο της ζωής του κάθε ανθρώπου. Και αν για τα εμπόδια και τους εχθρούς καταλαβαίνουμε, εφόσον έχουμε αυτογνωσία αλλά και μάτια ανοιχτά στο περιβάλλον το οποίο κινούμαστε, την περιρρέουσα ατμόσφαιρα όπως την αποκαλούμε, για να δούμε ποιοι είναι μαζί μας και ποιοι όχι, δεν συνειδητοποιούμε ότι υπάρχει και άλλοι δύο αγώνες στους οποίους καλούμαστε να νικήσουμε. Ο ένας είναι εναντίον του εαυτού μας, ο οποίος συνήθως είναι διασπασμένος, νικημένος από τους λογισμούς και χωρίς την ενότητα της αγάπης. Άλλα θέλουμε και άλλα πράττουμε. Όμως ο δυσκολότερος αγώνας, στον οποίο καλούμαστε να δαπανήσουμε τις δυνάμεις μας, κυρίως τις πνευματικές, αλλά και τις σωματικές είναι ο αγώνας εναντίον του κακού, όπως κι αν αυτό εκφράζεται στην ζωή μας.
Είναι σπουδαίος ο αποστολικός λόγος: “ουκ έστιν η πάλη ημών προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, προς τα πνευματικά της πονηρίας εν τοις επουρανίοις” (Εφεσ. 6, 12-13). “Δεν έχουμε να παλέψουμε με ανθρώπους, αλλά με αρχές και εξουσίες, δηλαδή με τους κυρίαρχους του σκοτεινού τούτου κόσμου, τα πονηρά πνεύματα που βρίσκονται ανάμεσα στη γη και στον ουρανό”. Η πάλη μας είναι με τις δυνάμεις του κακού, οι οποίες κυριαρχούν στον σκοτεινό τούτο κόσμο, αλλά και βρίσκονται ανάμεσα στον Θεό και τον άνθρωπο. ΟΙ σκοτεινές αυτές δυνάμεις, οι οποίες είναι τόσο οι δαίμονες, όσο και όλοι εκείνοι οι οποίοι έχουν κάνει τον εαυτό τους θεό, χωρίς τον Θεό, γεννούν την ανάγκη για μία πάλη η οποία ζητεί όπλα πνευματικά, προκειμένου να βγούμε νικητές. Αλήθεια, δικαιοσύνη, ετοιμότητα συνεχούς διακήρυξης του ευαγγελίου της ειρήνης, πίστη, σωτηρία και ο λόγος του Θεού αποτελούν τα μέσα με τα οποία ο αγώνας αυτός μπορεί να αποβεί νικηφόρος.
Ενώ οι δύο πρώτοι αγώνες, ακόμη και αυτός εναντίον του εαυτού μας είναι εμφανείς στην ζωή μας, ο τέταρτος δεν είναι φανερός. Οι άνθρωποι μένουμε στο φαίνεσθαι και δεν μας είναι εύκολο να περάσουμε στο είναι, στην ουσία των πραγμάτων. Γιατί ο τέταρτος αγώνας είναι κρυμμένος. Ο διάβολος μας έχει πείσει ότι δεν υπάρχει. Η χριστιανική μαρτυρία εξαντλείται σε μία εξωτερική φανέρωση του καλού ανθρώπου. Της ζωής που περιορίζεται στους άλλους ανθρώπους, οι οποίοι στέκονται ως εμπόδια στην εκπλήρωση των ονείρων μας ή τους ζητάμε συμμάχους σ᾽ αυτά, προκειμένου να είμαστε ευτυχισμένοι. Ακόμη και η σχέση μας με τον Θεό σ' αυτό το επίπεδο περιορίζεται. Να ζητούμε από Αυτόν να μας συνδράμει σε όσα έχουμε ανάγκη και στις σχέσεις μας με τους συνανθρώπους μας. Η αναζήτηση του μέσα κόσμου μας, του εαυτού μας και της κατάστασης της ψυχής μας δεν περνά από το μυαλό και την καρδιά μας. Είναι διότι τα μάτια της ψυχής μας έχουν πάψει να είναι άγρυπνα. Δεν νήφουμε. Δεν κοιτάμε εντός μας, αλλά μόνο εκτός μας.
Από την άλλη η πνευματική ζωή προϋποθέτει μετάνοια και την ίδια στιγμή επίγνωση ότι τα αποτελέσματα της όποιας προόδου σ' αυτήν δεν θα είναι ούτε άμεσα ούτε πρακτικά. Η σχέση με τον Θεό και η αλλαγή της καρδιάς μας, η πορεία στην αρετή και την σωτηρία δεν είναι κατάσταση μαγική. Χρειάζεται χρόνο και υπομονή, όπως επίσης και επιμονή. Χρειάζεται τον δικό μας κόπο και την φώτιση του Θεού. Είναι ένας αγώνας ο οποίος έχει συνεχώς ανατροπές. Η εγρήγορση δεν είναι εύκολη κατάσταση, αλλά και δεν είναι ανέφελη. Εκεί που νομίζουμε ότι είμαστε καλά, εκεί διαπιστώνουμε τις επιθέσεις των λογισμών, οι οποίοι μας ταλαιπωρούν. Εξάλλου είναι μία κατάσταση η έκβαση της οποίας θα φανεί στο τέλος της ζωής μας. Ιδίως οι καιροί μας διατρανώνουν την ανάγκη για αποτελεσματικότητα. “Εδώ και τώρα” μπορεί ο άνθρωπος να γίνει ευτυχισμένος. Πόσο εύκολο είναι να αντισταθεί κανείς στον πειρασμό της αμεσότητας;
Παράλληλα, τα όπλα που απαιτούνται σ' αυτόν τον αγώνα, για να ενεργήσουν, προϋποθέτουν αφύπνιση και ανατροφοδότηση. Προϋποθέτουν δηλαδή μετοχή στην εκκλησιαστική ζωή. Σημεία αναφοράς όπως η θεία λειτουργία και η μετοχή στην θεία ευχαριστία, πρόσωπα όπως οι πνευματικοί πατέρες, πρότυπα όπως οι άγιοι. Η τύρβη της καθημερινότητας μάς νικά συνεχώς. Μας δίνει πολλές δικαιολογίες για να κάνουμε πίσω. Μας εγκλωβίζει κάποτε στην δύναμη της συνήθειας σε μία παράδοση τύπων και όχι σε έναν δρόμο ουσίας. Δεν μας αφήνει να δούμε ότι η δικαιοσύνη την οποία ζητά ο Θεός είναι μία συνεχής αγάπη, η οποία συγχωρεί, παραιτείται από τα δικαιώματα, δεν θεοποιεί το εγώ, αλλά μοιράζεται. Και εύκολα κουραζόμαστε όταν δίνουμε, ιδίως όταν δεν υπάρχει ανταπόκριση.
Ζούμε σε έναν πολιτισμό του φαίνεσθαι, που δεν μας έχει δώσει όμως χαρά και ευτυχία. Βλέπουμε τους άλλους ως εχθρούς και ανταγωνιστές ή ως αντικείμενα για να τους χρησιμοποιήσουμε, προκειμένου “εδώ και τώρα” να περνούμε καλά, να έχουμε αυτό που ονειρευόμαστε και θέλουμε. Αγνοούμε συνειδητά ότι η πραγματική πάλη μας δεν είναι προς αυτούς, αλλά προς τα τεχνάσματα του πνεύματος της πονηρίας, το οποίο μας εγκλωβίζει στο φαίνεσθαι των πραγμάτων. Για να αφυπνιστούμε και να παλέψουμε, να κάνουμε συνεχώς νέα ξεκινήματα στην ζωή μας, χρειάζεται να εμπιστευθούμε τον λόγο του Θεού και να ντυθούμε την πανοπλία Του, δηλαδή την αγάπη και την πνευματικότητα, για να ξεκινήσουμε να παλεύουμε με τους λογισμούς μας, αλλά και με τις πράξεις μας. Να πορευτούμε προς την αρετή, η οποία δεν είναι ατομικό κατόρθωμα, αλλά δωρεά σωτηρίας μέσα στην εκκλησιαστική ζωή. Να βρίσκουμε ανά πάσα στιγμή την όντως αλήθεια που είναι ο Χριστός στην Εκκλησία και να προχωρούμε με εμπιστοσύνη στον Θεό σε κάθε στιγμή της ζωής μας. Με επίγνωση ότι δεν μας εγκαταλείπει, όχι για να νικήσουμε κατ' ανάγκην στις σχέσεις με τους άλλους, αλλά για να γνωρίζουμε ότι η ευτυχία βρίσκεται στην κοινωνία μαζί Του. Να χτίσουμε στην καθημερινότητά μας έναν άλλο τρόπο ζωής, στον αντίποδα αυτού που νομίζουμε ότι θα μας δώσει πληρότητα. Και να αλλάξουμε το φαίνεσθαι με την κοινωνία της αγάπης!
Κέρκυρα, 10 Δεκεμβρίου 2017
