Ειδικοί, αλλά και πνευματικοί επισημαίνουν ότι η δυσκολία που γίνεται απουσία επικοινωνίας ταλαιπωρεί τη ζωή της οικογένειας. Η υπεραπασχόληση των γονέων, τα μαθήματα και οι άλλες δραστηριότητες των παιδιών, το χάσμα των γενεών, οι εσωστρεφείς χαρακτήρες, η κουλτούρα της τηλεόρασης και του διαδικτύου που κατατρώγουν τον ελεύθερο χρόνο στερούν την δυνατότητα της παρέας και της συζήτησης στην οικογένεια.
Τα μέλη της οικογένειας συχνά δεν καταλαβαίνουν ότι το πρόβλημα στην επικοινωνία δεν είναι τόσο ποσοτικό, όσο ποιοτικό. Μιλούν τα παιδιά στους γονείς κι αυτοί σκέφτονται άλλα. Μιλά ο άντρας στη γυναίκα και η γυναίκα στον άντρα και ο καθένας αντιλαμβάνεται διαφορετικά τα όσα ακούει. Κυριαρχεί «ο λογισμός του εγώ». Μπορείς να λες ό,τι θέλεις, όμως εγώ ακούω αυτά που νομίζω ότι μου λες, ακούω αυτά που θα ήθελα να ακούσω και πιάνομαι από μία κουβέντα σου, χωρίς να μπορώ ή να προσπαθώ να παρακολουθήσω συνολικά τι μου λες ή τι δεν μου λες. Η σιωπή κάποτε κρύβει τις μεγαλύτερες αλήθειες!
Την ίδια στιγμή «ο λογισμός του εγώ» καταργεί το πνεύμα της μαθητείας στις σχέσεις των μελών της οικογένειας. Όταν τα ξέρω όλα ή όταν έχω πείσει τον εαυτό μου ότι έχω δίκιο όπως σκέφτομαι, τι θα μάθω από τον άλλον; Βεβαίως οι γονείς ζητούν από τα παιδιά τους να τους ακούνε, εννοώντας να υπακούνε. Πόσο όμως έχουν φροντίσει να διδάξουν τα παιδιά τους και με λόγια και με έργα το «τι» και το «γιατί» της υπακοής. Σε τι καλούνται τα παιδιά να υπακούσουν, σε ποιες αρχές και αξίες; Γιατί να υπακούσουν, ιδίως όταν βλέπουν τους γονείς να μην πράττουν όσα ζητούν από αυτά; Ο καθρέφτης, άλλωστε, είναι η συζυγική σχέση!
Οι μεγάλοι κουβαλούν τα φορτία της δικής τους ανατροφής, όπως επίσης και τις επιδράσεις του περιβάλλοντος και του πολιτισμού. Συχνά δεν έχουν ούτε την πειθαρχία ούτε την διδακτικότητα, αυτά που κρίνουν ως σωστά, να τα προσφέρουν. Κι έτσι τα παιδιά συνηθίζουν στο να μεγαλώνουν στον αυτόματο πιλότο. Ή οι γονείς επαναπαύονται στο σχολείο και στους εκπαιδευτικούς, στην Εκκλησία ή στον αθλητισμό και την μουσική για να μπορέσουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν αξίες, που οι ίδιοι είτε δεν ενστερνίζονται ή δεν θέλουν να διδάξουν.
Η επικοινωνία δεν προϋποθέτει πάντοτε ισότητα. Κυρίως χρειάζεται να έχεις και να θέλεις κάτι να πεις. Να μοιραστείς εμπειρίες, που δεν μπορεί να είναι μόνο αρνητικές. Να αντιμετωπίζεις τον άλλο με αγάπη, δηλαδή να τον βλέπεις ως πρόσωπο που καλείσαι να μοιραστείς μαζί του την ίδια σου τη ζωή. Με «τον λογισμό του εγώ» άλλοτε θεωρείς ότι δεν χρειάζεσαι τίποτε και άλλοτε απαιτείς αυτό που νομίζεις ότι δικαιούσαι. Όμως ο άλλος, μικρότερος ή μεγαλύτερος δεν υπάρχει ως πρόσωπο που η αγάπη ζητά την προτεραιότητά σου γι’ αυτόν.
Η Εκκλησία στην συμβουλευτική της δεν αρκεί να προτρέπει στην επικοινωνία ή στην ακρόαση του ενός από τον άλλο. Η αυθεντική αγάπη δείχνει τον δρόμο για την ήττα του «λογισμού του εγώ» και την καλλιέργεια του «εμείς», της συνάντησης των προσώπων. Με τη βοήθεια της πίστης και την παρουσία του Χριστού παλεύουμε για τον δρόμο που θα καταστήσει την οικογένεια πρωτίστως κοινότητα, παρέα, κατ’ οίκον εκκλησία. Εκεί είναι η λύση!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην « Ορθόδοξη Αλήθεια»
Στο φύλλο της Τετάρτης 6 Σεπτεμβρίου 2017
