ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ 144- ΗΛΙΑΣ ΛΙΑΜΗΣ, «ΜΙΚΡΑΣΙΑ...ΖΕΙΣ!», εκδόσεις ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ
Ο φίλος Ηλίας Λιαμής, άνθρωπος που έχει αφιερώσει τη
ζωή του στην παιδεία, τόσο τη σχολική, όσο και την εκκλησιαστική, θεολόγος με
διδακτορικό και εξαίρετος μουσικός, με μεγάλη συνδρομή στην ανανέωση του τρόπου
και του περιεχομένου του κατηχητικού έργου της Εκκλησίας, έγραψε ένα βιβλίο με
τίτλο «Μικρασία...ζεις!», το οποίο κυκλοφορείται από τις εκδόσεις ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ.
Στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονται σύντομες ιστορίες από ανθρώπους που έζησαν στην
Μικρά Ασία, υπέστησαν τη φρίκη της καταστροφής και του ξεριζωμού, προσπάθησαν
να ενταχθούν στη νέα τους ζωή στην πατρίδα Ελλάδα, η οποία δεν ήταν καθόλου
έτοιμη να αποδεχτεί όχι μόνο ποσοτικά αυτόν τον ξεριζωμένο λαό, αλλά και
πολιτισμικά, όμως οι πρόσφυγες τα κατάφεραν. Μετάγγισαν στην «παλαιά» Ελλάδα την
αρχοντιά και τον κοσμοπολιτισμό του Έλληνα
που κατάφερε όχι απλώς να επιβιώσει στο οθωμανικό κράτος, αλλά και να
προοδεύσει μετακενώνοντας έναν τρόπο που τον είχαμε όλοι ανάγκη.
«Δεν είναι η ομορφιά των τόπων. Δεν είναι οι
καρποί των περιβολιών. Δεν είναι τα αρχοντικά. δεν είναι οι εκκλησιές. δεν
είναι τα αρχαία ερείπια και τα μνήματα των Ρωμηών. δεν είναι ο πλούτος. Δεν
είναι τα ιδρύματα. Δεν είναι τα θέατρα και οι αθλητικοί όμιλοι. δεν είναι τα
ασημικά και οι πορσελάνες στο σκρίνιο του σαλονιού. Δεν είναι τα μεταξωτά, οι
παριζιάνικες τουαλέτες και τα ευρωπαϊκά καπέλα για τους απογευματινούς
περιπάτους. Δεν είναι τα στάρια, τα μπαχάρια και τα παστά που γέμιζαν τα
κελάρια. Όλα αυτά αλέστηκαν στις μυλόπετρες της ιστορίας και γίναν ολοκαύτωμα
στα σχέδια των ισχυρών και φθονερών του κόσμου τούτου. Είναι το ήθος, η
αρχοντιά και η ευσέβεια. Είναι η δίψα για μάθηση, το όραμα για προκοπή και η
αφοσίωση στην οικογένεια. Είναι η θυσία του πατέρα για τους γιους και τις
κόρες, ο σεβασμός των παιδιών σε γονείς και συγγενείς. Είναι η λεπτότητα των τρόπων,
η λατρεία των συζύγων και τα δάκρυα μπροστά στην ελληνική σημαία. Είναι η θερμή
πίστη, ακόμη και με το μαχαίρι στον λαιμό. Είναι η αξιοπρέπεια, η περηφάνια για
το πριν και το μετά του Γένους. Είναι η ευγένεια της βελούδινης ψυχής των
Μικρασιατών, που πέρασαν μέσα από το καμίνι της καταστροφής και σπάρθηκαν σαν
σπόροι ζωντανοί στην τραχιά ελλαδική γη και τη μερώσανε» (σσ. 11-12).
Μέσα από τις ιστορίες καθημερινών ανθρώπων, που αποτυπώνουν
το ήθος που καταγράφει ο συγγραφέας, περήφανος και ο ίδιος για την Μικρασιατική
του καταγωγή, νιώθει ο αναγνώστης ότι η Μικρασία όντως ζει. Ότι ο Έλληνας δεν
είναι ένας μεταπράτης του δυτικού πολιτισμού, που μιμείται τον τρόπο της
Ευρώπης, αλλά αυτός που αφομοιώνει γόνιμα την όποια πρόοδο, εντάσσοντάς την
στην δική του πορεία, στο ήθος του, τη νοοτροπία, την αρχοντιά της καρδιάς και
την ευγένεια και την αγάπη της ψυχής, κυρίως την πίστη στον Θεό που σαρκώθηκε
για να γίνει ο οδοδείκτης στης αγάπης στην πράξη. Δεν είναι ιστορίες
αναμάρτητων και αψεγάδιαστων ανθρώπων. Οι πρόσφυγες πάλεψαν με τα πάθη τους,
κράτησαν το νόημα της ζωής τους βαθιά στην καρδιά τους και με τις μνήμες τους δεν έπεσαν στην
απόγνωση και στην άρνηση, αλλά τις έκαναν προσάναμμα για να ανάψει μια
καινούργια φλόγα: αυτή της προσφοράς και της δημιουργίας, ότι η ζωή θα ανθίσει
μέσα από τον χαλασμό. Κάποιοι νικήθηκαν,
δεν μπόρεσαν να αντέξουν την ήττα της αξιοπρέπειας ή των πρέπει τους. Όμως και
η ήττα είναι σημάδι ότι δεν είσαι ένας συμβιβασμένος με το εύκολο, αλλά ότι γίνεσαι
πιστός μέχρι θανάτου, ακόμη κι αν δεν χρειάζεται σε όλα να επιμένεις.
Κρατώ τις ιστορίες της Αλατσατιανής από τη Χίο, των
παιδιών της σκάφης, αυτών που εκφράστηκαν μέσα από την αγάπη για τον ΠΑΟΚ και
την ΑΕΚ, την φανταστική συνέντευξη με τον Μίκη Θεοδωράκη, τη λύρα ως φυλαχτό,
την Ειρήνη της Ζωοδόχου Πηγής, της Ελένης και του Πολυχρόνη, τα συγκλονιστικά
μυρμηγκοφαγώματα, τους καπνισμένους αγίους, το βιολί που ξεθάφτηκε και θάφτηκε,
τον παπα- Χαμόγελο, το προυσιώτικο πουκάμισο, τις Παναγίες που συναντήθηκαν.
Αξίζει να διαβάσετε το βιβλίο, τόσο για τις ιστορίες που περιέχει, τη βιωματική παρουσίασή τους, το γλωσσικό τάλαντο του συγγραφέα, αλλά, κυρίως, για το ζωντάνεμα της μνήμης που είναι συγκλονιστικό. Σε καιρούς που η ιστορία αγγίζει, αλλά δεν μεταμορφώνει, που μας κατατρώει το σήμερα, χωρίς το χτες να πυροδοτεί την αναζήτηση στοιχείων αυθεντικής διαφορετικότητας ο συγγραφέας μάς δείχνει την ομορφιά όχι ενός χαμένου κόσμου, αλλά της καρδιάς που μένει ζωντανή μέσα στον θάνατο, όποιας μορφής.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
12 Σεπτεμβρίου 2024
