Η
εφηβεία αναζητεί ήρωες. Όσο κι αν θριαμβεύει στους καιρούς μας η αυτονόμηση,
όσο κι αν στην μετανεωτερική πραγματικότητα, η οποία απλώνει τα δίχτυα της και
μας κατακτά, κριτήριο είναι το άτομο και η αλήθειά του, χωρίς να φαίνεται να
διψάμε για να ακολουθήσουμε πρότυπα, εντούτοις στην ύπαρξή μας ο θαυμασμός, η
μίμηση, η επιθυμία να έχουμε οδοδείκτες παραμένουν σημεία που δεν πρέπει να τα
αγνοούμε. Όμως στους εφήβους σήμερα οι ήρωες είναι κυρίως εικονικοί. Έχουν να
κάνουν από την μία με τον εαυτό τους, ο οποίος πρωταγωνιστεί σε παιχνίδια
επιβίωσης στο Διαδίκτυο, μαζί με παρέες φίλων, είτε από το σχολείο είτε από τον
διαδικτυακό χώρο που είναι παγκόσμιος, και από την άλλη με ήρωες που βρίσκουν
οι έφηβοι σε σειρές, σε ταινίες, σε κανάλια, σε σύγχρονα είδη μουσικής, που για
τους μεγαλύτερους μοιάζουν καταστροφικά ή ανόητα, όπως η τραπ. Κι όμως, οι
εικονικοί ήρωες έρχονται να προστεθούν στην μακρά σειρά όλων εκείνων των
προσώπων που ξεχώρισαν στην ιστορία είτε για τα κατορθώματά τους, δηλαδή για
την δύναμή τους που άνοιξε δρόμους δόξας είτε και για την καταστροφική επίδραση
που άσκησαν στον κόσμο.
Οι εικονικοί ήρωες του σήμερα θεωρούνται μία από τις αφορμές για τις
οποίες οι έφηβοι έχουν μειωμένη ενσυναίσθηση, αδιαφορία για την συλλογικότητα,
εθισμό στη βία, εξάρτηση από το Διαδίκτυο. Και λέμε για αφορμές, διότι στην
πραγματικότητα όταν ο έφηβος χτίζει την ταυτότητά του, είναι δεδομένο πως δεν
έχει βρει νόημα και πληρότητα ζωής. Θα ήταν δύσκολο να το ζητήσει κάποιος αυτό,
όταν και οι μεγαλύτεροι βρίσκονται στην ίδια κατάσταση, παρότι αναπτυξιακά θα έπρεπε
από το τέλος της εφηβείας τους να έχουν διαμορφώσει την δική τους ταυτότητα
στις βασικές της πτυχές. Όμως το κενό στους σύγχρονους εφήβους μοιάζει να είναι
μεγαλύτερο από αυτό που θα περιμέναμε. Όταν οι έφηβοι δεν διαβάζουν, δεν
καλλιεργούν τη φαντασία τους, δεν μιλάνε, καθώς δεν καλλιεργούν την γλώσσα
τους, η επικοινωνία τους είναι με γνώμονα τις όποιες δικές τους επιθυμίες και
όχι με κριτήριο και τον άλλον, οι φιλίες δεν είναι αρκετές και συχνά δεν
μπορούν να δεθούν μεταξύ τους, οι εικονικοί ήρωες μοιάζουν να δίνουν ένα νόημα
καταξίωσης και αυτοβεβαίωσης.
Αφού ο έφηβος μπορεί να περάσει πίστες και να σημειώσει μεγάλα σκορ, αφού
μπορεί να νικήσει τους διαδικτυακούς συμπαίκτες και αντιπάλους, ακόμη κι αν
“κάψει” το μυαλό του, τότε μπορεί να αισθανθεί ότι αξίζει. Αφού μπορεί να
αντιγράψει τα κρύα βιντεοανέκδοτα του TikTok αλλά και των influencers του
YouTube και να προσελκύσει το ενδιαφέρον των άλλων ότι υπάρχει, είναι εντάξει.
Προφανώς και ένας έφηβος θα συμμετέχει στην εποχή του. Το πρόβλημα είναι κατά
πόσον θα μπορέσει να διαμορφώσει προσωπικότητα στοχεύοντας σε κάτι
αυθεντικότερο, όπως είναι η αγάπη, η δημιουργικότητα, η ηγετικότητα στο καλό.
Η
Εκκλησία έχει τους δικούς της ήρωες, αγίες και αγίους, οι οποίοι δείχνουν έναν
μοναδικό δρόμο: αυτόν της σχέσης με τον Χριστό και της αγάπης προς τον
συνάνθρωπο, που μπορεί να μεταμορφώσει τον κόσμο και να δώσει ταυτότητα που
γίνεται κριτήριο απάντησης στις προκλήσεις της ζωής. Μπορεί να μην κάνουν τον
θόρυβο των εικονικών ηρώων. Έχουν όμως την αυθεντικότητα και την διάρκεια που η
αιωνιότητα της βασιλείας του Θεού δίνουν. Ας προσανατολίσουμε τους νεώτερους
και ας υπενθυμίσουμε στους εαυτούς μας οι μεγαλύτεροι τέτοια
παραδείγματα!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
Στο φύλλο της Τετάρτης 13 Δεκεμβρίου 2023
