Ο σπουδαίος φιλόσοφος και ομολογητής της πίστης μας άγιος Μάξιμος γράφει: “δεν είναι το ίδιο πράγμα εξουσία και προαίρεση. Προαιρούμεθα γιατί έχουμε εξουσία, δεν έχουμε όμως εξουσία σύμφωνη με την προαίρεσή μας” (Επιστολή προς Μαρίνον).
Ο λόγος αυτός απεικονίζει την πραγματικότητα της ύπαρξής μας. Έχουμε άποψη και προτίμηση για ιδέες, πράγματα, προσανατολισμούς, πρόσωπα διότι μας δόθηκε από τον Θεό η ελευθερία να λειτουργεί η σκέψη και η προσωπικότητά μας και να μπορούμε να έχουμε άποψη. Δεν έχουμε όμως εξουσία πάντοτε να κάνουμε πράξη αυτά που η προαίρεσή μας, η ελευθερία μας, η σκέψη μας έχει αποφασίσει ως προτεραιότητες στην ζωή μας. Έτσι βλέπουμε άλλα να θέλουμε να κάνουμε και όταν έρχεται η ώρα να αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε. Άλλες να είναι οι αρχές μας και αλλιώς να εκδηλώνεται η ζωή μας. Αποφασίζουμε να μείνουμε πιστοί στον άνθρωπο της ζωής μας, αλλά όταν έρχεται ο πειρασμός δυσκολευόμαστε ή δεν τηρούμε την υπόσχεση και απόφαση. Αισθανόμαστε ανήμποροι. Δεν θέλουμε να τιμωρήσουμε σωματικά τα παιδιά μας ή να τα πληγώσουμε, και όταν θυμώνουμε, χάνουμε τον έλεγχό μας. Άλλα μας λέει η λογική μας και άλλα η επιθυμία μας. Ο καταναλωτισμός μας έχει πείσει ότι χρησιμοποιώντας τις πιστωτικές κάρτες μπορούμε να αγοράσουμε αυτό που ζητά η καρδιά μας κι ας μην έχουμε τα χρήματα να το ξεπληρώσουμε άμεσα. Η επιθυμία μας παρατείνεται στον χρόνο και η λογική μας κάνει πίσω!
Αυτό συμβαίνει και στην σχέση μας με τον Θεό. Θέλουμε να είναι ζωντανή, αλλά χρησιμοποιούμε “προφάσεις εν αμαρτίαις”. Θέλουμε να αγαπούμε και να εμπιστευόμαστε την πρόνοιά Του, όμως τα “γιατί;” των δοκιμασιών μάς απελπίζουν. Βλέπουμε τον κόσμο να πορεύεται αντίθετα με το θέλημά Του και απορούμε, χωρίς να παλεύουμε να κάνουμε το δικό μας χρέος και χωρίς να είμαστε βέβαιοι για την κλήση μας να είμαστε χριστιανοί ό,τι κι αν συμβεί! Πόσες φορές δεν αισθανόμαστε ότι δεν μπορέσαμε να ακολουθήσουμε την οδό του Θεού, χωρίς όμως να νιώθουμε την ταπείνωση ότι η εξουσία μας δεν είναι σύμφωνη με την προαίρεσή μας, αλλά δικαιολογούμε τους εαυτούς μας και πορευόμαστε ήσυχοι.
“Η αλήθεια βρίσκεται στα πράγματα, όχι στα ονόματα”, συνεχίζει ο άγιος. Χρειάζεται να ξαναγυρίσουμε στο πόσο αληθινή είναι η προαίρεσή μας. Ο αυτόφωτος άνθρωπος δεν βλέπει ότι η αλήθεια δεν βρίσκεται στο “εγώ”, αλλά στην μετοχή στην κοινωνία, στην αγάπη. Και η αγάπη ξεκινά από τον Θεό και φτάνει στον πλησίον. Αν παλεύουμε να αγαπήσουμε αληθινά τον Θεό, τότε θα παλέψουμε την πιστότητα της αγάπης να την ζήσουμε και με κάθε άνθρωπο τον οποίο έχουμε αποφασίσει να αγαπήσουμε. Γιατί εν τοις πράγμασι δοκιμάζεται η σχέση μας. Θα αφοσιωθούμε στα παιδιά μας και θα κρατήσουμε το μέτρο που παιδαγωγεί, χωρίς να ισοπεδώνει την δική τους ελευθερία. Θα αγοράσουμε αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε και όχι ό,τι θα μας δώσει πρόσκαιρη ικανοποίηση, χωρίς να ανταποκρίνεται στις δυνατότητές μας!
Ο πολιτισμός μας υπερτονίζει την σημασία του αυτόφωτου. Για την πίστη η αλήθειά μας επικυρώνεται στην αγαπητική σχέση, δηλαδή στην απόφαση να μείνουμε ταπεινοί. Για τον δρόμο που ακολουθούμε χρειάζεται διάλογος, με τον πνευματικό μας, με τους οικείους μας, με την κάθε κοινότητα στην οποία ανήκουμε. Αυτή είναι η Εκκλησία!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην “Ορθόδοξη Αλήθεια”
Στο φύλλο της Τετάρτης 24 Ιουλίου 2019
