Η ολοκλήρωση της τηλεοπτικής σειράς « Το παιχνίδι του στέμματος» (Game of Thrones) που προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον και συζητήσεις ανάμεσα στους μεγαλύτερους, αλλά και τους νέους, δείχνει ότι ο τρόπος με τον οποίο διδάσκεται η ιστορία σήμερα, όπως και ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η διαχείριση της πολιτικής πόρρω απέχει από ό,τι ζητά ο άνθρωπος. Η σειρά στηρίχτηκε σε αυτό που ονομάζουμε «μεγάλη αφήγηση», όχι ενασχόληση με την καθημερινότητα και την διαχείριση της ζωής μας. Οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη από ηγέτες που θα τραβήξουν μπροστά, που θα εμπνεύσουν. Γνωρίζουμε ακόμα ότι η ζωή μας δεν μπορεί να έχει περιεχόμενο όταν περιορίζεται απλώς στην μικρο-καθημερινότητα και το εγώ μας. Χρειάζεται νόημα, το οποίο να είναι συνδεδεμένο με το καλό και το κακό. Μπορεί το τέλος του Game of Thrones να φάνηκε αρκετά αμερικάνικο και σχηματοποιημένο, ωστόσο στηρίχτηκε σε μία βασική αρχαιοελληνική αρχή: αυτή της τραγωδίας, ότι υπάρχει το σχήμα «ύβρις- τίσις νέμεσις», έναντι του οποίου δεν μπορούμε να μένουμε αμέτοχοι.
Οι περισσότεροι από τους πρωταγωνιστές της σειράς παραβίασαν τους ηθικούς νόμους. Η Ιστορία βέβαια μας διδάσκει ότι οι επικεφαλής δεν έχουν τέτοιες αναστολές, όταν επικρατεί το δόγμα «η εξουσία για τη εξουσία», και πολλοί αθώοι τιμωρούνται εξαιτίας τους. Όμως η αλαζονεία ουδέποτε φτάνει μέχρι το τέλος. Πολιτικοί, στρατιωτικοί, θρησκευτικοί ηγέτες, όταν ξεπεράσουν τα μέτρα τους, όταν «ψηλώσει ο νους τους» (Αλ. Παπαδιαμάντης), τότε, αργά ή γρήγορα, υφίστανται τις συνέπειες που είναι η πτώση από τον θρόνο, η εξορία, κάποτε ο θάνατος. Μαζί τους δυστυχούνε και λαοί οι οποίοι δεν θέλησαν έγκαιρα να διαχωρίσουν την θέση τους από τέτοιους ηγέτες, διότι η ευθύνη γίνεται προσωπική. Η Ιστορία γράφεται με θυσίες. Η Ιστορία προϋποθέτει την συμμετοχή όλων και δεν είναι υπόθεση των λίγων. Η Ιστορία θέλει ζωντανούς και όχι παραιτημένους ανθρώπους, σκοπό και όχι αυτάρκεια.
Πέρα από την μυθοπλασία, συνέχεια των δικών μας ομηρικών επών και άλλων μεγάλων παραδόσεων της δυτικής μυθολογίας (Βίκινγκς, Νιμπελούγκεν) και ιστορίας (από τον Πόλεμο των Ρόδων στην μεσαιωνική Αγγλία μέχρι τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο) η σειρά συζητήθηκε διότι δεν περιορίστηκε σε μία καταναλωτική περιπέτεια δράσης. Έγινε αφορμή να δούμε χαρακτήρες και να απαντήσουμε σε διλήμματα και επιλογές. Δεν είναι μόνο το κλασικό «με ποιον είσαι;». Είναι και το «γιατί είσαι με κάποιον;». Σε μία άχρωμη και άγευστη εποχή, οπότε και οι άνθρωποι καλούμαστε να μην θίγουμε και να μην θιγόμαστε, σε μία εποχή στην οποία η μνήμη και συνάμα η παράδοση θεωρείται κατάλοιπο του χτες, η σειρά καταλήγει στην εκλογή ενός βασιλιά φορέα της μνήμης και της παράδοσης, δείχνοντάς μας ότι δεν είναι το να κατέχεις την εξουσία, αλλά να μεταδίδεις ταυτότητα νοήματος!
Η Εκκλησία σήμερα χρειάζεται να βρει καινούργιους τρόπους για να διαλεχθεί με την εποχή μας. Όσο κι αν τον δαιμονοποιούμε, ο πολιτισμός μας κρατά μέσα του κάποια από τα στοιχεία που μπορούν να λειτουργήσουν ως γέφυρες με την πίστη: θυσία, αγάπη, διάκριση καλού και κακού, παράδοση, μνήμη, ταυτότητα, μέτρο. Σ’ αυτά η Εκκλησία προσθέτει τον μοναδικό ηγέτη που χτίζει στην θεωρία και την πράξη την αφήγηση της αιωνιότητας: τον Χριστό μας! Είναι καιρός να μπούμε στην ζωή!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 5 Ιουνίου 2019
