«Χωρίς ταραχή και θλίψη, αλλά με χαρά, να παραδέχεσαι ότι έκανες στραβά εκείνο που νόμισες ότι έκανες σωστά» (Αββάς Δωρόθεος).
Δύσκολος ο ασκητικός λόγος. Έρχεται να αντισταθεί στο αταπείνωτο φρόνημά μας, στο αίσθημα ότι έχουμε δίκιο σε ό,τι κάνουμε, καθώς δεν μπορεί η προσωπικότητά μας να «τσαλακωθεί» από την κριτική του άλλου. Αυτό το ζούμε και με τα παιδιά μας, αλλά και στην σχέση μας με τον/την σύζυγό μας.
Εύκολος είναι ο προσανατολισμός στο εγώ. Κάθε άλλη θεώρηση αρχικά γεννά μία πίεση πολιτισμική. Οι καιροί μας δεν είναι για υποχώρηση, αλλά για νίκη. Ο καθένας μας έχει ένα μικρό αλάθητο. Ακόμη κι αν κατανοεί ότι σφάλλει, φοβάται ότι η υποχώρηση διά της παραδοχής θα οδηγήσει σε σειρά ηττών και απολογιών. Αφού παραδέχτηκε μία φορά ότι έσφαλε, γιατί να μην είναι συνεχώς η συμπεριφορά του εσφαλμένη; Όλα στο παιχνίδι της εξουσίας γίνονται. Και αν ζητήσουμε μία φορά συγγνώμη, ποιος εγγυάται ότι ο άλλος δεν θα θεωρεί δεδομένο ότι δεν θα χρειαστεί να το πράξουμε και στα σωστά μας. Ο λογισμός για το λάθος θα τον συντροφεύει και θα επανέρχεται. «Όπως έκανες λάθος σ’ αυτό, έτσι κάνεις λάθος και σε εκείνο».
Στην συνέχεια, έρχεται η απαίτηση του «αν με αγαπάς, θα με συγχωρέσεις, θα με ανεχτείς». Έχω δικαίωμα στο λάθος, διότι με αγαπούνε. Απόδειξη η κατανόηση. Αν δεν μπορεί ο άλλος να με δεχτεί όπως είμαι, γιατί να πιστεύω ότι με αγαπά; Το να απαιτεί από εμένα να αλλάξω, δεν είναι όμορφο. Η αλλαγή όμως είναι μία διαδικασία απαραίτητη για τη ωρίμασή μας. Κανένας χαρακτήρας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι αυτάρκης. Αντίθετα, μέσα από την αλλαγή, ιδίως αυτή που έρχεται διά της αυτογνωσίας και της μετανοίας, προχωρούμε όχι σε αλλοίωση της προσωπικότητάς μας, αλλά σε ανακαίνισή της. Δίνουμε χαρά όταν αντιλαμβανόμαστε έμπρακτα ότι σφάλλουμε και ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε από την αρχή. Αυτή είναι η ενηλικίωση! Και τότε όντως μας αγαπούν, όχι περισσότερο, αλλά πιο εύκολα, γιατί τους δείχνουμε ότι γνωρίζουμε να χάνουμε!
Οι άλλοι είναι το κριτήριό μας. Όχι ως αφορμή ενοχής, ότι δεν μπορούμε να τους ευχαριστήσουμε με ό,τι κάνουμε και ό,τι είμαστε, διότι τότε παύουμε να υπάρχουμε ελεύθερα. Οι άλλοι γίνονται ο καθρέφτης μας, διότι μάς δίνουν το κίνητρο της αυθεντικής κοινωνίας. Επειδή αγαπώ, προσφέρομαι. Επειδή αγαπώ, καθρεφτίζομαι και βλέπω τι επάνω μου βοηθά στην εύρεση της αλήθειας και τι όχι. Η μοναξιά περιμένει όποιον δεν σκέφτεται με βάση και τον αδελφό του, ή, κυρίως, τον αδελφό του. Η χαρά της συνύπαρξης ομορφαίνει αυθεντικά την ζωή μας!
Επιμένω στο λάθος, διότι κι ο άλλος κάνει λάθος. Συνάντηση εγωισμών γίνεται η σχέση. Το ίδιο και στα παιδιά μας. Ζητούμε από αυτά να παραδέχονται τα λάθη τους από σεβασμό, χωρίς εμείς να αναλαμβάνουμε το μερίδιο της ευθύνης για ό,τι γνήσιο δεν τους δώσαμε. Κυρίως την αγάπη και την συγκατάβαση, αλλά και μια εξουσία που αποσκοπεί στην πρόοδό τους και όχι στο δικό μας βόλεμα.
«Συγχώρεσε με και εύχου για μένα». Ο λόγος του Αββά λυτρώνει. Κάνει την ήττα κοινωνία και όχι αναγκαίο κακό. Αυτός είναι ο τρόπος της Εκκλησίας. Τον χρειαζόμαστε!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 20 Μαρτίου 2019
