Μία
από τις πιο όμορφες εικόνες με τις οποίες παρομοιάζεται η πορεία του ανθρώπου
προς τον Θεό είναι και αυτή της κλίμακας, της σκάλας. Ανεβαίνουμε από την γη προς
τον ουρανό μέσα από μία σκάλα, μιμούμενοι τους Αγγέλους που είδε ο προπάτορας
του Χριστού ο Ιακώβ, όταν είχε αφήσει το πατρικό του σπίτι και πορευόταν προς
την Μεσοποταμία (Γεν. 28, 10-22).
Είχε κοιμηθεί με προσκέφαλο μια πέτρα και είδε αυτό το εντυπωσιακό όραμα. Την
κλίμακα ανεβοκατέβαιναν άγγελοι, ενώ στην κορυφή της στηριζόταν ο Θεός. Τον
ευλόγησε και του υποσχέθηκε, ότι τη γη όπου κοιμόταν θα τη δώσει σ’ αυτόν και
τους απογόνους του, που θα πληθυνθούν σαν την άμμο της θάλασσας. Ότι δεν θα
άφηνε να πάθει κανένα κακό. Ανανέωνε έτσι την διαθήκη που είχε δώσει στον
Αβραάμ, τον παππού του Ιακώβ, ότι θα είναι Θεός του λαού.
Η
εικόνα αυτή είναι προτρεπτική για μας τους ανθρώπους. Η κλίμακα δείχνει ότι ,
όπως σε κάθε έργο μας, έτσι και στην πνευματική μας πορεία, τα πάντα θέλουν
βήματα ανόδου. Δεν μπορούμε να ανεβούμε προς τον ουρανό, εάν δεν αφήσουμε την
γη. Εάν δεν αφήσουμε ό,τι μας κρατά προσκολλημένους στα μέτρα και τον τρόπο του
κόσμου τούτου. Αφήνοντας το φθαρτό χάριν του αφθάρτου, ξεκινούμε μία νέα πορεία
στην ζωή μας, η οποία μας οδηγεί στην συνάντηση με τον Χριστό. Και η διαθήκη τώρα δεν είναι εκείνη του
Ιακώβ, η Παλαιά. Είναι η Καινή, η νέα, την οποία ο Χριστός μας προσέφερε με την
ενανθρώπησή Του και το όλο απολυτρωτικό Του έργο. Είναι η διαθήκη της αγάπης
και της ανάστασης, όπως και η βεβαιότητα ότι στην Εκκλησία θα είναι μαζί μας
όλες τις ημέρες της ζωής μας και ότι σε κανένα σκαλοπάτι της κλίμακας δεν θα
αισθανθούμε εγκαταλελειμμένοι από Αυτόν.
Η κλίμακα όμως δεν προϋποθέτει επιλογή
προτεραιοτήτων μόνο. Χρειάζεται και απόφαση να ανεβούμε τα σκαλοπάτια της. Αυτά
είναι οι αρετές. Είναι η επιλογή όχι απλώς της βελτίωσης του εαυτού μας, αλλά
της πάλης για ποιότητα εσωτερική η οποία θα δίνει στον Θεό τα πάντα. Την
διάθεση της καρδιάς. Την σκέψη. Τις επιθυμίες. Την ελευθερία. Το νόημα σε ό,τι
κάνουμε. Στο πώς βλέπουμε τους ανθρώπους. Στο πώς σχετιζόμαστε μαζί τους. Και
αρετή σημαίνει ήθος που αποκτάται με την επανάληψη και στάσεων ζωής και
έμπρακτης εφαρμογής τους. Αρετή είναι η αγάπη, είναι η χαρά, είναι η συγχώρεση,
είναι η καλοσύνη, είναι η πίστη, είναι η ασκητικότητα, είναι η ταπεινοφροσύνη
,είναι η άρνηση της ευκολίας και η επιλογή του δύσκολου δρόμου. Είναι η απόφαση
ότι έχουμε ψυχή, όχι ως εγκεφαλική λειτουργία μόνο, αλλά ως αθάνατο πνεύμα, το
οποίο ζητά κοινωνία με τον Θεό, γνώση αυθεντική για να βρει νόημα και
πληρότητα. Και άνοδος στην κλίμακα σημαίνει πάτημα στην αρετή και ταυτόχρονα
εκζήτηση του ελέους του Θεού, της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, ώστε να ανεβούμε
σκαλοπάτι. Να έρθουμε πιο κοντά στον Θεό μέσα στις δοκιμασίες της ζωής. Μέσα
από ό,τι καλούμαστε να αφήσουμε πίσω. Ανθρώπους, δόξα, θέση, αποδοχή, αγαθά,
κυρίως το αίσθημα της αποδοχής για το οποίο κάνουμε τους πιο πολλούς
συμβιβασμούς, προκειμένου να είμαστε ευάρεστοι.
Δεν
μπορούμε μόνοι μας να ανεβούμε την κλίμακα αυτή. Είναι πολλά τα όσα μας
κρατούνε στην γη. Έχουμε όμως το πρώτο και μεγάλο παράδειγμα που είναι η
Υπεραγία Θεοτόκος. Μέσα από αυτήν ο Θεός
κατέβηκε σε μας. Έγινε άνθρωπος. Και την ίδια στιγμή την κατέστησε γέφυρα, όχι
στενή, αλλά πλατιά, επειδή είναι η Μητέρα του Θεού και η μητέρα όλων όσων
θέλουμε να γίνουμε παιδιά του Θεού, για α ανεβούμε από την γη στον ουρανό. Με
τις προσευχές και το παράδειγμά της τα σκαλοπάτια δεν είναι στενά. Η άνοδος δεν
φέρει τον κίνδυνο της πτώσης, όπως αν προσπαθούμε να φτάσουμε μόνοι μας, με τις
φτωχές δυνάμεις μας και με τον πόλεμο του πειρασμού, ο οποίος ζητά να μας ρίξει
και να μας τσακίσει, σε όποιο σκαλοπάτι κι αν βρισκόμαστε, και που δεν σταματά μέχρι
το τέλος της ζωής μας να μας ενσπείρει
τον φόβο του ύψους, για να πανικοβληθούμε και να πέσουμε. Μας παγιδεύει στην
ψευδαίσθηση ότι όσο πιο ψηλά μόνοι μας τόσο πιο κοντά φτάνουμε στον Θεό ή στην
ελευθερία μας, αλλά αν είμαστε μόνοι μας, θα μας ρίξει. Η Υπεραγία Θεοτόκος
μετατρέπει την κλίμακα σε γέφυρα. Είναι η ίδια η γέφυρα που μας μεταφέρει με
ασφάλεια στον προορισμό μας, καθώς έχει τον δρόμο της αυθεντικής αρετής προς
τον Θεό, που κάνει την όχθη της γης να μην μας πνίγει, αλλά να μας οδηγεί προς
την όχθη του ουρανού.
Ο
πολιτισμός μας μάς κάνει να κολλάμε στην γη. Να μην κοιτάμε ψηλά. Να μένουμε
στα δικά μας, στα πρόσκαιρα. Κι ενώ κάθε έργο προϋποθέτει επίγνωση ότι
χρειάζεται να ανεβούμε σκαλιά, προκειμένου να το πετύχουμε, οι καιροί μας μάς
αποτραβούνε από την πνευματική μας πρόοδο. Δεν μας αφήνουν να κατανοήσουμε ότι
η ζωή μας δεν μπορεί να βρει πληρότητα χωρίς ουρανό. Επιμένει να μας μιλά για
έναν Θεό που είναι στην καλύτερη περίπτωση ψηλά ή που δεν υπάρχει και όχι για
Εκείνον που έγινε άνθρωπος, κατέβηκε την κλίμακα, διά της Υπεραγίας Θεοτόκου,
για να μας οδηγήσει στην χαρά της
Βασιλείας. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, και μέσα από τις ακολουθίες των Χαιρετισμών,
μας ζητά να ξαναδούμε τις προτεραιότητές μας. Να κοιτάξουμε ψηλά. Να αποφασίσουμε
να ανεβούμε. Και με την βοήθεια της Παναγίας να μην φοβηθούμε να αφήσουμε πίσω
μας ό,τι μας χωρίζει από τον Θεό, αλλά και να μην υπερηφανευτούμε για όσα
σκαλοπάτια ανεβούμε, αλλά να μένουμε στην εγρήγορση και την σταθερότητα που μας
δίνει η πίστη!
Κέρκυρα, 23
Φεβρουαρίου 2018
