Έχουν εκλείψει οι χαρισματικοί άνθρωποι. Είναι πανθομολογούμενο αυτό σήμερα. Έχουν κυριαρχήσει οι διαχειριστές, αλλά και οι μέτριοι ή οι ατάλαντοι. Κι αυτό διότι χάρισμα θεωρείται μόνο ό,τι είναι ένα φυσικό προσόν, η ευφυΐα, η διορατικότητα, η τόλμη, η ικανότητα ελιγμών, η επικοινωνιακή και ρητορική δεινότητα, η ομορφιά, η καλοσύνη, ο δυναμισμός. Χάρισμα είναι το να είναι κάποιος ηγέτης, να μπορεί να συνεγείρει τα πλήθη ή να εμπνέει τους ανθρώπους να τον ακολουθήσουν προς μία κατεύθυνση.
Χάρισμα είναι να είναι κάποιος επιδέξιος σε κάποια τέχνη. Κάποιοι αλλάζουν τον όρο «φύση» με τον όρο «Θεός» και μάλιστα κατηγορούν τον τελευταίο ότι έχει κάνει διακρίσεις ανάμεσα στους ανθρώπους. Κι αυτό διότι το χάρισμα από κάποιους ταυτίζεται με την κοινωνική κατάσταση του ανθρώπου, την ευγενική του καταγωγή, τον πλούτο, την δόξα, την δυνατότητα να εξαγοράζει την υποστήριξη των άλλων ή να κερδίζει τις επευφημίες τους όχι κατ’ ανάγκην επειδή το αξίζει, αλλά επειδή φαντάζει δυνατός.
Το χάρισμα έχει ταυτιστεί με την έννοια της δύναμης, με την εξουσία που μπορεί να ασκήσει πάνω στους ανθρώπους, είτε πολιτικά, είτε κοινωνικά, είτε προσωπικά. Χάρισμα είναι η γοητεία, η μαγεία που προκαλεί με την παρουσία του κάποιος. Και η γοητεία λειτουργεί εξουσιαστικά. Υποτάσσει τον άλλο στην ικανότητα αυτού που έχει το χάρισμα και του βάζει όρια στην ελευθερία του. Ενίοτε μπορεί και να του την στερεί.
Ο Απόστολος Παύλος, αναφερόμενος στον μαθητή του Τιμόθεο, του προτείνει: «Μη αμέλει του εν σοι χαρίσματος» (Α’ Τιμ. 4, 14). Ο Παύλος αναφέρεται σε ένα χάρισμα το οποίο δεν είναι κατόρθωμα του ανθρώπου, ούτε του έχει δοθεί από τη φύση. Είναι ένα χάρισμα το οποίο έχει λάβει τη στιγμή που η Εκκλησία του εμπιστεύθηκε κι αυτό το χάρισμα είναι η ιερωσύνη, η δυνατότητα δηλαδή να προσφέρει τον εαυτό του και τον κόσμο στο Θεό, όπως επίσης και να μοιράζεται τη σχέση του με το Θεό με τους συνανθρώπους του. Και αυτό το χάρισμα χρειάζεται καλλιέργεια και όχι αμέλεια. Χρειάζεται συνέχεια και όχι διακοπή. Χρειάζεται εργασία και όχι επανάπαυση. Γιατί το χάρισμα εκτός από ευλογία, είναι και σταυρός.
Ο Παύλος μιλά για τους τρόπους με τους οποίους το χάρισμα που έλαβε ο Τιμόθεος μπορεί να φανερωθεί στους ανθρώπους και να γίνει μοίρασμα αγάπης και σ’ αυτούς, τουτέστιν να συναντούν οι άνθρωποι τον Χριστό μέσα από την παρουσία του προσώπου.
Οι τρόποι αυτοί είναι ο λόγος, η συναναστροφή, η αγάπη, η πνευματική ζωή, η αγνότητα του σώματος και της ψυχής. Είναι η ανάγνωση των Γραφών και η παρηγοριά των ανθρώπων, αλλά και η διδασκαλία τους. Αυτοί οι τρόποι μαρτυρούν μία στάση ζωής, η οποία δίνει άλλο νόημα στην ανθρώπινη προσωπικότητα και καθιστά τον άνθρωπο ηγέτη πραγματικό των άλλων, όχι στην πορεία για έναν καλύτερο κόσμο, αλλά στο δρόμο της σωτηρίας και της μετοχής στη Βασιλεία των Ουρανών, στο δρόμο της αγιότητας.
Η ιερωσύνη είναι ειδική ευλογία την οποία λαμβάνουν κάποιοι συγκεκριμένοι άνθρωποι μέσα στην Εκκλησία, δια της χειροτονίας. Όμως, η ιερωσύνη είναι και γενική ευλογία, την οποία λαμβάνουν όλοι οι πιστοί κατά τη στιγμή του Βαπτίσματος. Και το αληθινό νόημα της χριστιανικής ζωής, το οποίο εκφράζεται δια της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, είναι η μετοχή στη σωτηρία. Και αυτό είναι ένα χάρισμα το οποίο δεν έχει να κάνει με τον τρόπο που βλέπουν οι άνθρωποι τα χαρίσματα, αλλά με ένα ήθος το οποίο ανακαινίζει και αναμορφώνει πνευματικά τον άνθρωπο και τον κάνει να γίνεται φαινομενικά Άλλος, στην ουσία όμως εκείνος για τον οποίο ο Χριστός έγινε άνθρωπος. Να ξαναβρίσκει δηλαδή το κατ’ εικόνα και να πορεύεται στο καθ’ ομοίωσιν. Ο καθένας μας καλείται να αγωνιστεί να φανερώσει το Χριστό με το λόγο, την συμπεριφορά του, με την αγάπη, την πνευματική ζωή, την πίστη, την αγνότητα, την ανάγνωση των Γραφών, την παρηγοριά στους άλλους, με το μοίρασμα των γνώσεών του και των εμπειριών του μ’ εκείνους. Αυτό συνεπάγεται τελικά μία μεταμόρφωση, που κάνει τον άνθρωπο χαρισματικό όχι μόνο για τον παρόντα κόσμο και χρόνο, αλλά και για την αιωνιότητα. Οι ιερείς δεν είναι τίποτε άλλο παρά αυτοί που καλούνται αυτό το χάρισμα να το ασκούν εν παροξυσμώ. Με όλες τους τις δυνάμεις και για όλους τους ανθρώπους, ει δυνατόν κάθε ώρα και στιγμή. Οι υπόλοιποι πιστοί όσο δύνανται. Η ευλογία όμως ισχύει για όλους.
Εχθρός του χαρίσματος αυτού είναι η αμέλεια. Η αδιαφορία. Η αίσθηση ότι υπάρχει έτσι κι αλλιώς για λίγους ή αυτοί που το έχουν είναι και εκείνοι που έχουν υποχρέωση να το καλλιεργήσουν και να το μοιραστούν. Η αμέλεια οδηγεί στην αίσθηση ότι μέσα στην Εκκλησία δεν έχουμε ευθύνη όλοι, αλλά οι εκλεκτοί. Ότι η πνευματική ζωή είναι για λίγους. Ότι οι υπόλοιποι μπορούμε να επαναπαυόμαστε στην προσευχή των λίγων, στη διδαχή των λίγων, στην αγάπη των λίγων και ότι τα πάντα μπορούν να λειτουργούν μαγικά για μας. Έτσι, αμελούμε του χαρίσματος. Και τελικά ζούμε μια ζωή που μας κάνει παθητικούς αποδέκτες της σωτηρίας και όχι διψασμένους γι’ αυτήν.
Ο κόσμος χρησιμοποιεί το χάρισμα για λόγους εξουσίας. Για τη χριστιανική πίστη το χάρισμα είναι ένδειξη ευθύνης για τους άλλους, αγάπης γι’ αυτούς και οδού σωτηρίας τόσο για τον χαρισματούχο, όσο και για το σύνολο των πιστών. Και όποιος νιώθει υπεύθυνος για την σωτηρία των άλλων, είναι δεδομένο ότι θα αγωνιστεί και για τα άλλα του βίου. Άλλωστε η σωτηρία δεν δίδεται στην αιωνιότητα, αλλά ξεκινά από αυτή τη ζωή, με ό,τι κι αν ασχολείται ο άνθρωπος. Αρκεί να μην εξαντλεί το χάρισμά του στο πώς θα εξουσιάσει τους άλλους. Γιατί η εξουσία, όσο απαραίτητη κι αν φαίνεται, εάν εξαντλείται στη δύναμη, δεν αναδεικνύει τα χαρίσματα των ανθρώπων, αλλά την δίψα τους για επιβολή και δόξα. Κι αυτές οι καταστάσεις είναι μακριά από το θέλημα του Θεού.
Κέρκυρα, 22 Ιανουαρίου 2012
