Γιατί αρρωσταίνουμε;
Τίποτε δεν πάει
χαμένο
(Μουσική Μάνος Λοΐζος, στίχοι
Μανώλης Ρασούλης, ερμηνεία Χαρούλα Αλεξίου από τον δίσκο Τα τραγούδια της Χαρούλας)
Σχεδόν πενήντα χρόνια βάσανα και διωγμοί,
τώρα στη μαύρη αρρώστια ανάξια πλερωμή.
Το δίκιο του αγώνα πολλά σου στέρησε, μα η ζωή λεχώνα ελπίδες γέννησε.
Τίποτα δεν πάει χαμένο στη χαμένη σου ζωή, τ’ όνειρό σου ανασταίνω και το κάθε
σου "γιατί".
Ποτέ δε λες η μοίρα πως σε αδίκησε, μα μόνο η Ιστορία αλλιώς σου μίλησε.
Σκυφτός στα καφενεία, στους δρόμους σκεφτικός, μα χθες μες στην πορεία περνούσες
γελαστός.
Ερμηνευτικά σχόλια
Σχεδόν πενήντα χρόνια: Είναι ένα παλιό, δυνατό τραγούδι, το οποίο μας
μιλά για την ιστορία ενός ανθρώπου που είχε ενδιαφέρον για την κοινωνία, την
δικαιοσύνη, τους αγώνες να αλλάξει ο κόσμος. Αυτόν τον άνθρωπο τον βρήκε
αρρώστια. Νικήθηκε από τον πόνο και τον θάνατο. Το ερώτημα είναι τι απομένει
από τη ζωή ενός τέτοιου ανθρώπου, τι απομένει από τη ζωή κάθε ανθρώπου που
αγωνίζεται, αλλά και γιατί να αρρωσταίνουμε οι άνθρωποι, να περνάμε δοκιμασίες,
να πεθαίνουμε τελικά από αυτές.
ανάξια πλερωμή: όταν αρρωσταίνουμε οι
άνθρωποι και μάλιστα αυτοί που δεν φαίνεται να φταίνε σε κάτι, όπως τα μικρά
παιδιά, το μεγάλο ερώτημα του «γιατί συμβαίνει αυτό;» έρχεται αυθόρμητα στα
χείλη. Η αρρώστια φαίνεται να είναι ανάξια πλερωμή για όποιον αγωνίζεται. Κάτι
καλύτερο του αξίζει. Οι αρχαίοι την έλεγαν «μοίρα». Εμείς τη λέμε «θέλημα
Θεού». Όπως και να έχει όμως είναι μία κατάσταση που δεν μπορούμε εύκολα ή και
καθόλου να την εξηγήσουμε. Γι’ αυτό και μας πονάει.
το δίκιο του αγώνα: όταν κάποιος αγωνίζεται για
έναν ιερό σκοπό πρέπει να στερηθεί πολλά. Την ίδια στιγμή όμως, καθώς
αγωνίζεται, η ζωή του γεννά ελπίδες ότι ο αγώνας δεν είναι μάταιος. Ότι θα
αφήσει κάτι πίσω φεύγοντας. Οι αρχαίοι το έλεγαν «υστεροφημία». Η Παλαιά
Διαθήκη «μετάμελο» (δηλαδή την καλή μνήμη). Εμείς το λέμε «παράδειγμα».
μα μόνο η ιστορία αλλιώς
σου μίλησε: δεν
υπάρχει αδικία στη ζωή όταν προσπαθούμε. Γιατί κάθε αγώνας έχει δύο αποτελέσματα:
την νίκη και την ήττα. Αληθινά νικημένος όμως είναι αυτός που δεν προσπαθεί.
Αυτό σήμερα το έχουμε ξεχάσει. Ζητάμε μόνο τη νίκη. Γι’ αυτό και θεωρούμε κάθε
ήττα άδικη, και γι’ αυτό ψάχνουμε να βρούμε δικαιολογίες ή να φορτώσουμε τις
ευθύνες αλλού. Όμως η ουσία βρίσκεται στην προσπάθεια. Όταν προσπαθούμε, μας
μιλά η Ιστορία αλλιώς. Το μέλλον θα δείξει για τον καθέναν μας αν ό,τι κάναμε
αξίζει. Ίσως εμείς να μην το δούμε ποτέ. Όμως μπορούμε να παλεύουμε να έχουμε
τη συνείδησή μας ήσυχη.
σκυφτός στα καφενεία: ο άνθρωπος χρειάζεται να βλέπει τη ζωή με προβληματισμό. Να μην έχει
έπαρση, αλλά να σκέφτεται τι μέλλει γενέσθαι. Όταν όμως πρόκειται να αγωνιστεί,
να παλέψει, καλείται να πορευθεί με χαμόγελο. Να δώσει τον εαυτό του, για να
βγάζει από μέσα του ό,τι πιο δυναμικό έχει.
τίποτε δεν πάει χαμένο: ακόμα κι αν νικιόμαστε από
την αρρώστια, ακόμα κι αν χάνεται η ζωή μας, τίποτε δεν πάει αληθινά χαμένο
όταν έχουμε όνειρα και όταν το «γιατί να συμβαίνει αυτό» δεν μας κάνει
παθητικούς αποδέκτες της δυσκολίας, αλλά δυναμικούς διορθωτές της. Από αυτό
πάσχουμε. Μένουμε στο «γιατί» και δεν αγωνιζόμαστε να αλλάξουμε, να αντέξουμε,
να πολεμήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις. Τότε τα όνειρά μας θα γεννήσουν
εκείνους που θα συνεχίσουν την προσπάθειά μας. Εκείνους που από αγάπη προς ό,τι
τους δείχνουμε και προς το πρόσωπό μας θα παλέψουν. Αλλά ακόμη κι αν δεν έχουμε
κάποια όνειρα, η αγνότητα, η αγάπη, η αθωότητα, η ομορφιά, η χαρά που μπορούμε
να προσφέρουμε στους άλλους (όπως στην περίπτωση των μικρών παιδιών που αρρωσταίνουν)
γίνονται αφορμή όχι μόνο λύπης, αλλά και όμορφης ανάμνησης. Κι αν πιστεύουμε
στο Θεό τότε ξέρουμε πως ούτε ο άνθρωπος πάει χαμένος, αλλά συνεχίζει την
ύπαρξή του στην αιωνιότητα, κοντά Του. Εκεί δεν υπάρχει «οδύνη, λύπη,
στεναγμός, αλλά ζωή ατελεύτητος».Τελικά η πίστη ίσως είναι η μοναδική πλήρης απάντηση
στο ερώτημα της αρρώστιας. Ότι ο Θεός γνωρίζει. Ότι Εκείνος μπορεί να μας
παρηγορήσει και να μας βοηθήσει να αντέξουμε. Αλλά και να μη λησμονήσουμε ό,τι
πιο ωραίο έχει να μας δώσει αυτός που δοκιμάζεται. Και την ίδια στιγμή προσδοκούμε την ανάσταση, και για τον εαυτό
μας και για όλους. Άρα, τίποτε δεν πάει χαμένο ούτε γι’ αυτούς που μένουνε ούτε
γι’ αυτούς που φεύγουνε νικημένοι από την όποια αρρώστια.
Γιατί αρρωσταίνουμε;
Αρρωσταίνουμε
γιατί ζούμε σε έναν κόσμο άρρωστο. Δεν είναι μόνο η μόλυνση του περιβάλλοντος ή
οι συνθήκες ζωής που προκαλούν τις αρρώστιες. Είναι ο τρόπος της διατροφής μας,
το άγχος, η αδιαφορία μας για την ηρεμία και την ησυχία, οι καταχρήσεις
(τσιγάρα, ποτά, ξενύχτια). Είναι και ο χρόνος και η φθορά που συνοδεύουν τη ζωή
μας, όπως επίσης και η κληρονομικότητα που μας κάνει να μην μπορούμε να
αντισταθούμε στην αρρώστια και τον πόνο. Την ίδια στιγμή όμως είναι και η αμαρτία
που πολλές φορές φέρνει μαζί της την αρρώστια, όχι ως τιμωρία του Θεού, αλλά ως
φυσική συνέπεια επιλογών που δεν μας αφήνουν να δούμε τι μας κρατά υγιείς.
Το μεγάλο
ερώτημα είναι πώς αντιμετωπίζουμε την αρρώστια. Με φόβο; Με απογοήτευση; Με
οργή και θυμό; Με παραίτηση και μελαγχολία; Με την αίσθηση της αδικίας; Ή με
την πίστη, ότι ο Θεός γνωρίζει γιατί μας συμβαίνει; Η ιατρική μας βοηθά να αναστείλουμε
τις συνέπιες της αρρώστιας. Δεν μας δίνει όμως αιώνια ζωή, γιατί κάποια στιγμή
θα νικηθούμε από το θάνατο. Επομένως, μόνο η πίστη στο Θεό και σ’ αυτό που
κάνουμε, στα όνειρά μας, δίνει νόημα στη ζωή μας και μπορούμε να παλέψουμε τον
πόνο και την αρρώστια.
Υπάρχει και η
υπομονή, που είναι μεγάλη αρετή. Και την ίδια στιγμή η ψυχική δύναμη που μας
δίνει ο Θεός. Αλλά και αν ακόμη εμείς δεν είμαστε άρρωστοι, καλούμαστε να συμπαραστεκόμαστε
σε όσους είναι. Να προσευχόμαστε γι’ αυτούς στο Θεό και όταν μπορούμε να τους
επισκεπτόμαστε με την καρδιά μας. Ο πόνος θέλει τη βοήθεια των άλλων. «Λύπη
μαζί λύπη μισή, χαρά μαζί, χαρά διπλή», λέει μια παροιμία. Ας επιλέξουμε την
οδό της πίστης και τίποτε από όσα κάνουμε δεν θα πάει χαμένο. Γιατί ο Θεός θα
μας ενισχύσει, θα μας δώσει την δύναμη καθώς γιατρεύει τόσο το σώμα, όσο και
την ψυχή μας, να αντέξουμε κι εμείς και όσοι δοκιμάζονται. Εκείνος είναι τελικά
η ελπίδα μας.
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ ΠΟΛΕΩΣ
ΝΕΑΝΙΚΗ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΛΥΚΕΙΟΥ
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 22
8.3.2014
