«Ο αληθινός σκοπός της χριστιανικής ζωής είναι
η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος», αναφέρει ο μεγάλος Ρώσος Άγιος Σεραφείμ του
Σάρωφ. Και κάνει την αναφορά μέσα από την ασκητική και πνευματική ζωή που
εκείνος όχι απλώς επέλεξε, αλλά και έζησε πάσας τας ημέρας της ζωής του. Τον
θαυμάζουμε, όπως και κάθε ασκητή, μεταξύ των οποίων και τον νεοφανή άγιο
Γεράσιμο, που έζησε στην Κεφαλλονιά και τιμάται ιδιαιτέρως από την Εκκλησία,
ώστε κατά την ημέρα της εορτής του να διαβάζεται ένα απόσπασμα από την προς Γαλάτας
επιστολή του Αποστόλου Παύλου, στην οποία αναφέρεται ποιος είναι ο καρπός
του Αγίου Πνεύματος, τον οποίο βιώνει ο άνθρωπος που ζει μέσα στη χάρη Του:
«αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθωσύνη, πίστις, πραότης,
εγκράτεια» (Γαλ. 5, 22-23). Και προσθέτει ο απόστολος των Εθνών: «οι δε
του Χριστού την σάρκα εσταύρωσαν, συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίαις», δείχνοντάς μας τον
τρόπο για να αποκτήσουμε το Άγιο Πνεύμα και την ίδια στιγμή τους καρπούς Του.
Σάρκα,
πάθη και επιθυμίες και σταύρωσή τους είναι το μήνυμα όχι μόνο του Αποστόλου,
αλλά και των Οσίων και ασκητών της εκκλησιαστικής ζωής, των εμπείρων της
παρουσίας του Αγίου Πνεύματος. Τρία στοιχεία της ζωής μας, τα οποία και μόνο η
σκέψη ότι χρειάζεται να τα δούμε μέσα από την προοπτική της σταύρωσης μας κάνει να λέμε και να πιστεύουμε ότι αυτός ο δρόμος δεν είναι για μας. Γιατί ο
πολιτισμός, αλλά και η ίδια η ανθρώπινη φύση στηρίζονται στην σάρκα, στα πάθη
και τις επιθυμίες ως τα στοιχεία εκείνα που πιστεύουμε ότι κάνουν τη ζωή να
αξίζει, να είναι όμορφη. Κυρίως την καταξιώνουν μέσα στον πεπερασμένο χρόνο,
στον οποίο καλούμαστε να ζήσουμε.
Η
σάρκα είναι στοιχείο της ύπαρξής μας. Είναι ό,τι μας υπενθυμίζει την ανθρώπινη
διάστασή μας. Δεν είναι μόνο το σώμα και οι ανάγκες. Είναι και το ήθος, ο
τρόπος που μας κρατά προσκολλημένους στο
σήμερα, στο εδώ και μας υποδεικνύει έναν άλλο δρόμο που νομίζουμε ότι μπορεί να
μας οδηγήσει στην ευτυχία και στο νόημα της ζωής. Είναι ό,τι ενώ μας δόθηκε από το Θεό, την ίδια
στιγμή μας ζητά να μην Τον έχουμε ως προτεραιότητα της πορείας μας. Μας γεννά την ψευδαίσθηση της αθανασίας. Μας
κατατρώει τον χρόνο της ζωή μας με σκοπούς εγκόσμιους. Μας τονίζει δια των ποικίλων λογισμών που γεννά
ότι είμαστε «ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων», προσανατολισμένοι στον κόσμο και τα
πρότυπα ζωής που αυτός μας προσφέρει. Και ότι δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε το
Θεό με άλλον τρόπο πλην της συνήθειας
και της τυπολατρίας. Ότι δεν
χρειάζεται να του δώσουμε την καρδιά μας. Ότι μπορούμε να είμαστε υπόδουλοι της
αμαρτίας και να τα έχουμε καλά μαζί Του, διότι Εκείνος συγχωρεί. Και δεν
μπορούμε να προσανατολίσουμε διαφορετικά τη ζωή μας γιατί τη ζωή τη ζούμε μία φορά.
Σώμα και ψυχή συνεργάζονται όχι για να δοθούν στο Θεό, αλλά για να μπορούν να
δουλεύουν στην καλύτερη περίπτωση σε δύο κυρίους, το Θεό και τον κόσμο, και
στην συνηθισμένη να λειτουργούν με την προοπτική του κόσμου, αφήνοντας το λίγο
στο Θεό. Έτσι το σαρκικό φρόνημα καταπίνει κάθε ικμάδα των δυνάμεών μας. Απορροφά
τον νου και την καρδιά μας. Μας καθιστά φυσιολογικούς, μοντέρνους, όπως είναι
όλοι. Μας παραδίδει στις βιοτικές μέριμνες. Αποκόπτει την ύπαρξή μας από την
αγάπη. Και υποκαθιστά την πνευματικότητα με την κοσμική γνώση, την ελευθερία
της αρετής με την ψεύτικη ελευθερία της αμαρτίας. Αρκεί να είμαστε
προσανατολισμένοι το παρόν και στον πολιτισμό μας.
Τα παθήματα, δηλαδή τα πάθη, κρύβουν την
αρχική γλυκύτητα της ηδονής, που γίνεται παγίδα. Θεωρούνται δικαίωμά μας.
Θεωρούνται στοιχεία του χαρακτήρα και της προσωπικότητας, που αποτυπώνουν το
«εγώ» μας. Σ’ όποιον αρέσουμε, αναφωνούμε. Και δεν είμαστε πρόθυμοι να τα
περιορίσουμε, αφού η κυριαρχία τους επάνω μας μάς δίνει την αίσθηση του
ξεχωριστού. Μας κάνει εξουσιαστές τόσο της ζωής μας, όσο και της ζωής των
άλλων. Και είναι γλυκιά η ηδονή των παθών. Μας κάνει να απολαμβάνουμε στην
αρχή την δύναμη του «εγώ» μας. Ενώ όταν
βαθμιαία βιώνουμε την πικρίλα και τη φθορά της αμαρτίας, δια της οποίας απομονωνόμαστε, χωριζόμαστε και από το Θεό
και από τον συνάνθρωπο, έχουμε έτοιμη την δικαιολογία της κατάκρισης: «φταίνε
όσοι δεν μπορούν να μας καταλάβουν, να δούνε ότι το να έχουμε πάθη είναι
δικαίωμά μας». Και έρχεται πάλι ο πολιτισμός μας να δοξάσει τα πάθη μας. Να τα προβάλει από
παντού. Να τονίσει ότι είναι συστατικό στοιχείο του χρόνου της ζωής μας που
έτσι κι αλλιώς είναι λίγος.
Οι επιθυμίες, τέλος, αποτελούν τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνουμε το
πώς βλέπουμε, τι θέλουμε από τον κόσμο και τη ζωή. Οι επιθυμίες μας
στρέφονται προς τους άλλους ανθρώπους και τι ζητούμε να μας προσφέρουν. Την ίδια στιγμή, στρέφονται
και προς τον κόσμο, την φύση. Μέσω των επιθυμιών μας αντλούμε από τη φύση ζωή,
ευχαρίστηση, ενίοτε και αποδεικνύουμε την εξουσιαστική μας τάση. Την ίδια στιγμή,
γινόμαστε και αντικείμενο της επιθυμίας των άλλων, κυρίως των ανθρώπων. Μέσα
από αυτές διαφαίνεται και τι ζητούν εκείνοι από εμάς. Δεν είναι όλες οι επιθυμίες
αμαρτωλές. Δεν είναι όμως συνηθισμένο να ξεκινά η ζωή μας από την επιθυμία να
αρέσουμε στο Θεό και να Τον αγαπούμε. Συνήθως ο Θεός είναι χαμηλά στην
ιεράρχηση των καθημερινών προτεραιοτήτων και αναζητήσεών μας. Είμαστε άνθρωποι.
Ο καρπός του Πνεύματος, όπως
δηλώνεται από τον Αποστολικό λόγο, αλλά και τη ζωή των Αγίων, μάς δείχνει ότι
και τα τρία στοιχεία χρειάζεται να περάσουν από τον τρόπο του Σταυρού. Σταυρός σημαίνει πρόταξη παραίτησης από την
κυριαρχία των τριών στοιχείων. Σημαίνει αγώνας για να μην είναι αυτά εκείνα
που καθορίζουν την πορεία της ζωής μας,
αλλά να «στοιχώμεν Πνεύματι», να βαδίζουμε κατά τον τρόπο και τα χαρίσματα του
Πνεύματος. Σταυρός σημαίνει απόφαση εντός μας να ελεγχθούν τα στοιχεία και την
ίδια στιγμή αγώνας δια της ασκήσεως, της προσευχής, της αγάπης, του
εκκλησιαστικού ήθους, να προταχθούν οι καρποί του Πνεύματος με την βοήθειά Του
και την παρουσία Του στην ύπαρξή μας. Γιατί
το Πνεύμα «πνέει»στις καρδιές μας, ακόμη κι αν δεν το κατανοούμε με την λογική
μας. Είναι Αυτό που μας κάνει να
αντέχουμε και να σηκώνουμε τους τρεις σταυρούς της σάρκας, των παθών και των
επιθυμιών. Είναι Αυτό που λαμπρύνει τη ζωή μας με την ομορφιά των καρπών
Του. Που μας δείχνει ότι το να στρεφόμαστε προς το Θεό είναι χαρά. Ότι να
παλεύουμε με την εγκράτεια έναντι της διάσπασης που τα πάθη προκαλούν τόσο στην
ψυχή μας, όσο και στις σχέσεις μας με τον συνάνθρωπο και τον κόσμο, μας δίνει
ειρήνη. Ότι να προτάσσουμε την επιθυμία να αγαπούμε το Θεό και τον πλησίον με
την μακροθυμία, την χρηστότητα-καλοσύνη και την πραότητα, μας καθιστά αγαθούς
και μας δίνει την ευλογία της πίστης.
Μπορεί αυτός ο δρόμος να
αντιμετωπίζεται με περιφρόνηση από την εποχή μας και τον κόσμο μας. Καλείται όμως
ο καθένας, μιμούμενος τους Αγίους, να επιδιώκει την χάρη και τους καρπούς του
Πνεύματος με τη ζωή του να αντιστέκεται στην αντίληψη ότι ο τρόπος του
Πνεύματος είναι ξεπερασμένος. Το κάλλος της αγιότητας άλλωστε είναι το μόνο που
μπορεί να κάνει τον κόσμο να ανασάνει αληθινά. Και είναι το μόνο που νικά
οριστικά το χρόνο. Κι ας μην κάνει το θόρυβο του πολιτισμού μας. Κι ας μην
πέφτουν επάνω του τα φώτα της ζωής. Είναι όμως και θα είναι ο αληθινός σκοπός
της ζωής και της πίστης μας.
Κέρκυρα, 20 Οκτωβρίου 2013
